Là thẩm phán TAND TP.HCM nhưng ông Lê Hoàng Tấn còn có những đóng góp đáng nể cho đờn ca tài tử, xứng đáng được công nhận Nghệ nhân dân gian.
Tính đến nay, Nghệ nhân dân gian (ảnh) Lê Hoàng Tấn đã truyền dạy cho hơn 400 học viên, chủ biên và phát hành hơn 1.000 giáo trình và bộ đĩa DVD dạy đờn ca các bài bản tài tử… (Nguồn: Phapluattp)
Hơn 20 năm, vị thẩm phán 52 tuổi đã gắn bó cùng nghệ thuật đờn ca tài tử, vừa thỏa mãn niềm đam mê của bản thân, vừa khơi gợi và duy trì niềm đam mê của giới trẻ về nghệ thuật truyền thống dân tộc. Tên tuổi của ông được biết đến trong các kỳ liên hoan đờn ca tài tử từ cấp thành phố đến cấp quốc gia.
Miệt mài tìm tòi học hỏi đờn ca
Sau năm 1989, khi giành huy chương ở giải Bông lúa vàng trên Đài Tiếng nói Nhân dân TP.HCM, Lê Hoàng Tấn được Trung tâm văn hóa TP.HCM mời về tham gia ban chủ nhiệm câu lạc bộ (CLB) đờn ca tài tử cùng nhiều nghệ nhân khác.
Ngoài giảng dạy, ông còn đờn, sáng tác, biên soạn dàn dựng. Ông say mê rèn ca, tìm tòi phương thức xử lý làn hơi, chất giọng.
Đồng thời, ông học thêm cách sử dụng nhiều loại nhạc cụ như đàn kìm, đàn sến, guitar phím lõm. Cũng từ đây, ông nhận thức thêm rằng biết đờn không phải chỉ để biểu diễn mà còn là để nắm vững nguyên lý, để xử lý hơi giọng trong cho thật chuẩn, từ đó làm nền để biểu cảm nội dung ca từ có hồn.
Học đờn để nắm vững niêm luật, từ đó nghiên cứu và sáng tác lời ca mới và vọng cổ các loại nhịp 2, 4, 8, 16, 32… Cũng từ đây, ông đoạt nhiều huy chương trong các cuộc liên hoan đờn ca tài tử, ca thành công nhiều bài bản lớn tài tử.
Ông Lê Hoàng Tấn có giọng ca rất giống NSƯT Thanh Sang, ông từng đoạt giải thưởng ca cổ Bông lúa vàng. Tại buổi lễ, ông đã ca bài bản cải lương và ông Lê Khắc Tùng đệm đờn cùng ban nhạc cổ. (Nguồn: NLĐ)
Ông cho rằng là một thẩm phán, thực hành chức năng xét xử, bảo vệ công lý, phải đúng quy định pháp luật, phải có lý có tình. Về đờn ca tài tử thì phải có tình cảm để truyền sức hấp dẫn nghệ thuật nhưng cũng phải bảo đảm đúng niêm luật, đúng chữ nhạc và nhịp điệu theo quy định.
“Tôi không hoạt động trên sân khấu chuyên nghiệp nên sinh hoạt đờn ca tài tử thấy cũng phù hợp và vui” - ông nói.
Tuy không chuyên nghiệp, như ông nói nhưng nhiều bài do ông soạn lời mới và ca diễn đã đoạt huy chương vàng trong các kỳ liên hoan nghệ thuật như bài vọng cổ nhịp 16 Ngày đại thắng, thể điệu xàng xê Nỗi lòng người mẹ… Ngoài ra, ông còn được nhiều giải thưởng sáng tác hay nhất tại các kỳ liên hoan.
Hai nghệ nhân dân gian Lê Hoàng Tấn và Lê Khắc Tùng nhận bằng công nhận danh hiệu hôm 14/9. (Nguồn: NLĐ)
Ông tâm sự, trước đây từng khao khát có bài ca Phụng Cầu để học nhưng không tìm được bài bản. Lý do là người có bài thì đã chết, nhiều người không rành, có người giấu nghề. Ông đã bỏ công sưu tầm và học cho bằng được. Rồi ông truyền dạy lại hết cho học trò trong các khóa đào tạo của CLB. Ông hạnh phúc khi học trò đờn ca bài bản này thuần thục.
Không ngại truyền nghề miễn phí
Nghệ nhân Lê Hoàng Tấn cho biết hiện có nhiều nơi tổ chức CLB nhưng tan rã nhanh chóng. “Từ khi về CLB, tôi đã mở lớp dạy, lập kế hoạch nội dung ngay từ đầu.
Vì vậy hoạt động không bị động. Ngoài việc đờn ca giao lưu chơi, còn tổ chức học tập, nghiên cứu sưu tầm, đánh giá đúng sai trong đờn ca tài tử, từ đó có hướng phát triển sinh động hơn” - ông chia sẻ.
Hai ông vui mừng đón nhận bài thơ do một khán giả tặng nhân dịp nhận danh hiêu Nghệ nhân dân gian VN. (Nguồn: NLĐ)
Ông cho rằng bản thân mỗi người đều có niềm say mê âm nhạc truyền thống nhưng chưa có cơ hội. Dòng nhạc thị trường quá mạnh làm ảnh hưởng nhiều đến thị hiếu giới trẻ, một phần cũng do niềm đam mê chưa được khơi gợi đúng mức.
Ông chiêu mộ những người yêu đờn ca dạy miễn phí sáu tháng. Sau khóa học, người học có thể am hiểu những vấn đề cơ bản nhất của đờn ca. Nhiều nghệ nhân đờn ca tài tử khắp nơi cũng đến học rất đông. Ngoài học, học viên còn tham gia góp ý, cải tiến bài bản.
Thành viên CLB đến với đờn ca tài tử không chỉ để thỏa đam mê ca hát, mà còn để biết nguồn gốc những bài bản.
Chị Nguyễn Thanh Phượng (ở Bến Tre, thành viên CLB) cho biết: “Tôi nghe có lớp ở thành phố do thầy Tấn dạy nên theo học. Học xong, tôi vẫn theo học tiếp để rèn luyện. Thầy không chỉ giúp học trò thu thập kiến thức thầy sưu tầm được, mà còn truyền đạt cả lịch sử ra đời của các thể điệu”.
Anh Thanh Long ở Hóc Môn, từ nhỏ đã ngân nga vọng cổ. Một anh bạn làm chung đang tham gia CLB của thầy Tấn, thấy anh đam mê nên rủ đi theo. Học xong khóa học thì anh nhận ra “Đây chính là nơi mà từ nhỏ tôi đã tìm kiếm, nơi có thể giúp tôi thỏa niềm đam mê nghệ thuật” - anh Long nói.
Hai ông Lê Khắc Tùng và Lê Hoàng Tấn đón nhận danh hiệu Nghệ nhân dân gian VN
Lớp học có đông thành phần: công chức, hưu trí, sinh viên, học sinh, công nhân… Ông Huỳnh Sáng - thành viên lớn tuổi nhất trong CLB đã gần 80 tuổi. Khi xưng hô, ông Sáng vẫn một điều “thầy Tấn”, hai điều “thầy Tấn”. Ông Sáng bảo ông cũng học chăm chỉ như các bạn học trẻ, say mê ca đêm ca ngày, càng ca càng khỏe.
Nghệ nhân Lê Trọng Tấn đã cho ra mắt bộ đĩa DVD gồm hơn 20 đĩa về những bài bản cổ của đờn ca tài tử. Đĩa minh họa một bên là hình ảnh giảng viên đang dạy ca hoặc đờn và một bên là chữ nhạc hoặc lời ca, có nhịp, nhịp nằm chỗ nào ca trúng chỗ đó.
“Tôi dạy thị phạm, cách đờn, cách ca, cách nhả hơi. Về nhà nhiều học viên quên mất. Có những anh chị lớn tuổi không tiếp cận được. Từ đó tôi làm đĩa quay hình để học viên có thể tự học.
Sách kèm đĩa, bài nào sách đó. Ai hiểu chút chút rồi có thể tự học. Bộ đĩa là bộ tài liệu cơ bản nhất về đờn ca tài tử. Trước nay số bài bản này thất truyền, tôi rất mừng khi đến nhiều địa phương thấy được sử dụng”.
Một vị thẩm phán tiếp xúc với bao nhiêu dự luật thô cứng nhưng thẩm phán Lê Hoàng Tấn vẫn mang trong mình một tâm hồn nghệ sĩ. (Ảnh minh họa - Nguồn: Internet)
Ông cho biết sẵn sàng giúp đỡ miễn phí các địa phương nếu họ có nhu cầu mở lớp đờn ca tài tử. “Hiện chưa có trường lớp, trung tâm nào đào tạo đờn ca tài tử một cách chính quy. Đờn ca tài tử là vốn văn hóa truyền thống, muốn phát triển bằng nhịp sống của xã hội thì phải đầu tư cả tinh thần, vật chất, tạo điều kiện cho đờn ca tài tử phát triển. Thành lập rồi thì phải chăm lo” - ông nói.
Chiều 14/9, nghệ nhân Lê Hoàng Tấn đã được trao Bằng công nhận danh hiệu nghệ nhân dân gian và kỷ niệm chương Vì sự nghiệp văn nghệ dân gian Việt Nam lĩnh vực thực hành và truyền dạy đờn ca tài tử do Hội Văn nghệ dân gian VN cấp.
Ông Lê Hoàng Tấn nhận bằng công nhận Nghệ nhân dân gian. Ảnh: P.LOAN Nghệ nhân Hoàng Tấn hiện là thẩm phán TAND TP.HCM, giảng viên thỉnh giảng Học viện Tư pháp, trưởng Ban Tuyên truyền Pháp luật Hội Luật gia TP.HCM.
Tính đến nay, TP.HCM đã có 13 nghệ nhân dân gian được công nhận ở các lĩnh vực.