Phụng Hoàng Lai Nghi

[nguyenphuc]

Quyển sách đàn ca cổ nhạc tựa là Cầm Ca Tân Điệu của tác giả Trần Phong Sắc người tỉnh Tân An viết vào thời nền ca nhạc tài tử còn phôi thai, gồm đủ loại bài bản (vào thời đó), cũng như quyển sách đàn ca cổ nhạc tựa là Ca Nhạc Cổ Điển Bạc Liêu của tác giả Trịnh Thiên Tư viết sau này thì 4 bản oán tổ trong đàn ca tài tử có tên thống nhất là Tứ Đại, Phụng Hoàng, Giang Nam, Phụng Cầu.
Nhưng khoảng mấy chục năm gần đây lại xuất hiện thêm tên Phụng Hoàng Lai Nghi hay Phụng Hoàng Cầu và Phụng Cầu Hoàng Duyên để thay thế cho tên Phụng Hoàng và Phụng Cầu.
Khi ngành sân khấu cải lương phát triển, một vài soạn giả tiền phong muốn đưa thêm bản Phụng Hoàng (tài tử) vào cải lương (ngoài bản Tứ Đại đã vào cải lương trước đó), để thêm phần phong phú. Nhưng bản Phụng Hoàng có mấy dị bản, không biết soạn lời ca theo bản nào, ngay cả các thầy đàn cũng không thống nhất lòng bản với nhau. Vì vậy một soạn giả tiền phong soạn ra vở tuồng Máu Thấm Tần Hoàng Đảo (vào khoảng cuối thập niên 40 đầu thập niên 50 của thế kỷ trước) đã lấy bản Phụng Hoàng tài tử sửa lại một số chỗ dị biệt và sửa những câu dứt 7 nhịp thành 8 nhịp cho đào kép dễ ca. Soạn giả này chỉ lấy 12 câu đầu của bản Phụng Hoàng tài tử mà thôi.
Tuồng Máu Thấm Tần Hoàng Đảo xuất hiện bản Phụng Hoàng 12 câu (đàn theo cải lương) gây sự chú ý cho giới thưởng ngoạn.
Mãi đến giữa thập niên 60 của thế kỷ trước, soạn giả Hà Triều Hoa Phượng "vực dậy" bản Phụng Hoàng 12 câu nói trên đưa vào vở tuồng Nửa Đời Hương Phấn, đã lấy nước mắt của không biết bao nhiêu lượt khán thính giả. Từ đó các soạn giả khác "phát huy" và Phụng Hoàng cải lương 12 câu đã đứng vững và tồn tại song song với Phụng Hoàng tài tử mà cũng là con đẻ của Phụng Hoàng tài tử.
Nếu so sánh đối chiếu thì Phụng Hoàng cải lương và Phụng Hoàng tài tử (12 câu đầu) có cấu trúc lòng bản giống nhau, cải lương chỉ sửa lại những phần như đã nói trên đúng theo nghĩa "cải" là sửa "lương" là tốt", tức là sửa lại cho tốt hơn về nhịp nhàng, thang âm lòng bản.
Thoạt kỳ thuỷ, bản Phụng Hoàng cải lương vô LIU như Phụng Hoàng tài tử, nhưng khi đào ca thì thường hay vô XÊ để không bị chìm hơi. Giống như bản vọng cổ có một thời thường vô XÊ (thay vì vô LÌU như hiện nay).
Từ nay nhạc giới dùng tên Phụng Hoàng Lai Nghi hay Phụng Hoàng Cầu để chỉ bản Phụng Hoàng tài tử đã có từ khi thầy, tổ lưu truyền.
Bản Phụng Hoàng Lai Nghi (và các bản oán tổ), giới tài tử thường đàn kìm với dây Tố Lan vì dây này nghe mùi mẫn, ai oán, thảm não...
Dây Tố Lan ăn với dây Hò Nhì, cho nên khi hoà tấu, các nhạc cụ khác cũng phải đàn ở cung/bậc Hò nhì.
Cách lên dây Tố Lan đàn kìm (để đàn bản oán) như sau:

Dây lớn (tức là dây tồn):

Buông dây là chữ HÒ
Phím 1 là chữ XỪ
Phím 2 là chữ XÀNG
Phím 3 là chữ XỀ
Phím 4 là chữ CỒNG
Phím 5 là chữ LIU
Phím 6 là chữ U
Phím 7 là chữ XÁN
Phím 8 là chữ XẾ

Dây nhỏ (tức là dây tàn):

Buông dây là chữ PHAN (OAN)
Phím 1 là chữ LIU
Phím 2 là chữ XỰ (già)
Phím 3 là chữ XÁN
Phím 4 là chữ XẾ
Phím 5 là chữ PHAN (OAN) <-- âm vực cao
Phím 6 là chữ LÍU (LIU đài)
Phím 7 là chữ XỨ (già) <-- âm vực cao
Phím 8 là chữ XÁN <-- âm vực cao

Chơi tài tử mà không biết dây Tố Lan thì thật là một sự thiếu sót quan trọng, vì dây này dùng để đàn các bản oán, vừa hay vừa đúng điệu "dân chơi".

(còn tiếp Phụng Hoàng Lai Nghi)

[BichNuong]

Chưa biết thì giờ nguyenphuc đã biết.
Dạ, hiện giờ thì em chưa có ý định về VN. Phải ít lâu nữa mới tính.

[thaydat]

Hình như NP không có chủ đích hay sao ấy hả BichNuong. Than không có thời gian mà đi lang thang hoài bởi vậy nên lạc tới "Tây Nguyên" luôn như vậy làm sao "bênh" được.

[BichNuong]

Đời sống bên này là vậy đó anh thaydat. Than không có thời gian là không có thời gian cho riêng mình hay là thời gian để chú tâm vào việc gì đó, còn đôi khi ở công sở có những lúc công việc ngừng trệ vì lý do gì đó mình phải chờ đợi thì rất nhiều thời gian để lang thang...hay đôi khi ở nhà có rất nhiều việc phải làm nhưng mình không có hứng vì mình đang buồn rầu...mình chỉ muốn lang thang và 8888. Nguyenphuc đâu biết đâu là đâu, không biết là đã lạc tới Tây Nguyên, nhưng cô này đang học ở Saigon, quê thì ở trên đó thôi.

[thaydat]

Vậy sao Người Đẹp BichNuong không làm "cầu nối" để NP không phải lang thang lạc lối, không phải than thở là "không có thời gian" ?

[BichNuong]

Dạ, em bất tài vô tướng nên nhịp cầu của chính mình còn bị gãy thì làm sao dám làm "cầu nối" cho ai , nối cho NP thì lại càng không dám vì gặp cô nào cũng than là cô đó " chảnh," cũng tại NP đi từ nhỏ nên nhiều cái vẫn còn xa lạ chứ không như em là người sinh trưởng bên VN.

[thaydat]

Tôi có xem bài thơ mà BichNuong đưa cho NP xem trước đây có phải thời gian nhịp cầu của chính mình còn bị gãy không? Xin lỗi, tôi đọc và "nghe" trong đó có vẻ như nhân vật trữ tình khổ lắm trên đường tình cảm của mình khi đã bị người ta chôm mất người tình, nên mới hỏi như thế!

[nguyenphuc]

Vậy sao Người Đẹp BichNuong không làm “cầu nối" để NP không phải lang thang lạc lối, không phải than thở là "không có thời gian" ?

Chị ơi,
Coi chú thaydat bán cái cho chị nè...

[nguyenphuc]

Hôm nay không biết diễn đàn cải lương số bị "sự cố" gì mà chạy không nổi.
Ngồi cả ngày mà không post được gì hết... hic...

[BichNuong]

Nay nguyenphuc không đi chơi lễ hay sao mà ngồi cả ngày đây? Không nhận "bán cái" đâu, rủi em đi lang thang rồi đi lạc tùm lum mất công đi tìm về, oải.

[BichNuong]

Không có liên quan tới bài thơ đó đâu anh thaydat. Bài thơ đó cách đây 18 năm, còn nhịp cầu gãy mới bắt đầu cách đây 5-6 năm thôi và gãy ít lâu sau đó do hoàn cảnh. Nói "chôm" cũng là một cách nói chứ thật ra con người ta mà, ai chôm được trừ phi đương sự muốn bị người ta chôm thôi.