Nguyên văn bởi thaydat
NP ơi mình có ông chú ở xóm ông ấy nói Xuân Tình có ngoại con. Vậy ngoại con là gì? Bản đàn của NP viết có ngoại con không? sao không thấy?
Ổng phải dùng đúng thuật ngữ của giới thầy đờn tài tử tiền bối chính tông thì NP mới hiểu được.
Tiếng "ngoại con" NP mới nghe lần đầu, có thể là "phương ngữ".
Nhưng theo NP đoán, "ngoại con" chắc có lẽ ông ấy muốn nói đến nhịp ngoại bảy rưỡi tức nhịp chẻ (3/4), vì 3/4 nhỏ hơn 2/4 (ngoại chính) nên nhỏ thì phải là con???
Những bản (bắc) NP viết cho chú, lúc đó chú mới biết đờn nên phải viết theo rơ cải lương (không có nhịp chẻ bảy rưỡi) để chú dễ đờn dễ tập nhịp. Chứ nếu viết nhịp chẻ thì người mới học khó mà đờn đều nhịp được.
Như chú cũng biết đó, Thiện Vũ đã đờn cứng rồi, đem chuông đánh xứ người, xuống Rạch Giá gặp ông Mười đờn chẻ, làm Thiện Vũ rớt nhịp tháo mồ hôi phải về nhà đóng cửa khổ công luyện tập theo rơ của ông Mười, sau nầy đờn bản Bình Bán Chấn, ông Mười nghe và nhận xét "cũng được", thì thấy đờn chẻ không phải dễ, cũng không phải một sớm một chiều gì mà làm được.
Người đờn cứng rồi thì bất cứ bản gì, bất cứ chỗ nào họ chẻ cũng được (nhất là với bản bắc và bản vọng cổ).
Chẻ là do kỹ thuật mình sắp chữ đờn và do tay tim của mình. Mình muốn chẻ chỗ nào là do ý mình (nhưng cũng theo quy tắc của từng loại bài bản).
Cho nên "ngoại con" chắc là ông ấy muốn nói đến nhịp chẻ, tức là những nhịp ngoại "nhỏ xíu".
Chú hỏi lại ông ấy coi phải vậy không. Hoặc là kêu ông ấy dẫn chứng cụ thể.
Trong 6 bản bắc, 3 bản Bình Bán, Phú Lục, Lưu Thủy mới chẻ nhiểu, 3 bản còn lại (Tây Thi, Xuân Tình, Cổ Bản) ít chẻ hơn. Đó là quy tắc.
Tóm lại bản nào hơi xốc, dựng... thuộc võ thì chẻ càng nhiều càng tốt; bản nào hơi hiền hoà, êm... thuộc văn thì ít chẻ.
Thật ra, trong 6 bản bắc có 3 bản chấn ba bản trường. Ba bản chấn (thuộc võ) thì đờn chẻ, 3 bản trường (thuộc văn) thì ít chẻ. Mà Xuân Tình thuộc "chấn (Xuân Tình Chấn) nên ông ấy nói có "ngoại con" cũng đúng.
Nhưng bản Xuân Tình từ khu đưa vào sân khấu cải lương thì nó bị "cải lương hoá" (như nhiều bài bản khác), nên người ta cũng không đờn chẻ để cho đào kép (trên sân khấu) dễ ca, lâu ngày, nó bị đồng hoá thành bản thuộc về văn.
*Ghi chú: bản Xuân Tình ngày xưa các lớp 2, 3, 4 đều vô
U (dựng) nên tài tử đờn chẻ. Sau đưa vào cải lương, mấy lớp đó vô
LIU (êm) nên bị biến thành "văn", không đờn chẻ nữa.