Phụng Hoàng Lai Nghi

[nguyenphuc]

Quyển sách đàn ca cổ nhạc tựa là Cầm Ca Tân Điệu của tác giả Trần Phong Sắc người tỉnh Tân An viết vào thời nền ca nhạc tài tử còn phôi thai, gồm đủ loại bài bản (vào thời đó), cũng như quyển sách đàn ca cổ nhạc tựa là Ca Nhạc Cổ Điển Bạc Liêu của tác giả Trịnh Thiên Tư viết sau này thì 4 bản oán tổ trong đàn ca tài tử có tên thống nhất là Tứ Đại, Phụng Hoàng, Giang Nam, Phụng Cầu.
Nhưng khoảng mấy chục năm gần đây lại xuất hiện thêm tên Phụng Hoàng Lai Nghi hay Phụng Hoàng Cầu và Phụng Cầu Hoàng Duyên để thay thế cho tên Phụng Hoàng và Phụng Cầu.
Khi ngành sân khấu cải lương phát triển, một vài soạn giả tiền phong muốn đưa thêm bản Phụng Hoàng (tài tử) vào cải lương (ngoài bản Tứ Đại đã vào cải lương trước đó), để thêm phần phong phú. Nhưng bản Phụng Hoàng có mấy dị bản, không biết soạn lời ca theo bản nào, ngay cả các thầy đàn cũng không thống nhất lòng bản với nhau. Vì vậy một soạn giả tiền phong soạn ra vở tuồng Máu Thấm Tần Hoàng Đảo (vào khoảng cuối thập niên 40 đầu thập niên 50 của thế kỷ trước) đã lấy bản Phụng Hoàng tài tử sửa lại một số chỗ dị biệt và sửa những câu dứt 7 nhịp thành 8 nhịp cho đào kép dễ ca. Soạn giả này chỉ lấy 12 câu đầu của bản Phụng Hoàng tài tử mà thôi.
Tuồng Máu Thấm Tần Hoàng Đảo xuất hiện bản Phụng Hoàng 12 câu (đàn theo cải lương) gây sự chú ý cho giới thưởng ngoạn.
Mãi đến giữa thập niên 60 của thế kỷ trước, soạn giả Hà Triều Hoa Phượng "vực dậy" bản Phụng Hoàng 12 câu nói trên đưa vào vở tuồng Nửa Đời Hương Phấn, đã lấy nước mắt của không biết bao nhiêu lượt khán thính giả. Từ đó các soạn giả khác "phát huy" và Phụng Hoàng cải lương 12 câu đã đứng vững và tồn tại song song với Phụng Hoàng tài tử mà cũng là con đẻ của Phụng Hoàng tài tử.
Nếu so sánh đối chiếu thì Phụng Hoàng cải lương và Phụng Hoàng tài tử (12 câu đầu) có cấu trúc lòng bản giống nhau, cải lương chỉ sửa lại những phần như đã nói trên đúng theo nghĩa "cải" là sửa "lương" là tốt", tức là sửa lại cho tốt hơn về nhịp nhàng, thang âm lòng bản.
Thoạt kỳ thuỷ, bản Phụng Hoàng cải lương vô LIU như Phụng Hoàng tài tử, nhưng khi đào ca thì thường hay vô XÊ để không bị chìm hơi. Giống như bản vọng cổ có một thời thường vô XÊ (thay vì vô LÌU như hiện nay).
Từ nay nhạc giới dùng tên Phụng Hoàng Lai Nghi hay Phụng Hoàng Cầu để chỉ bản Phụng Hoàng tài tử đã có từ khi thầy, tổ lưu truyền.
Bản Phụng Hoàng Lai Nghi (và các bản oán tổ), giới tài tử thường đàn kìm với dây Tố Lan vì dây này nghe mùi mẫn, ai oán, thảm não...
Dây Tố Lan ăn với dây Hò Nhì, cho nên khi hoà tấu, các nhạc cụ khác cũng phải đàn ở cung/bậc Hò nhì.
Cách lên dây Tố Lan đàn kìm (để đàn bản oán) như sau:

Dây lớn (tức là dây tồn):

Buông dây là chữ HÒ
Phím 1 là chữ XỪ
Phím 2 là chữ XÀNG
Phím 3 là chữ XỀ
Phím 4 là chữ CỒNG
Phím 5 là chữ LIU
Phím 6 là chữ U
Phím 7 là chữ XÁN
Phím 8 là chữ XẾ

Dây nhỏ (tức là dây tàn):

Buông dây là chữ PHAN (OAN)
Phím 1 là chữ LIU
Phím 2 là chữ XỰ (già)
Phím 3 là chữ XÁN
Phím 4 là chữ XẾ
Phím 5 là chữ PHAN (OAN) <-- âm vực cao
Phím 6 là chữ LÍU (LIU đài)
Phím 7 là chữ XỨ (già) <-- âm vực cao
Phím 8 là chữ XÁN <-- âm vực cao

Chơi tài tử mà không biết dây Tố Lan thì thật là một sự thiếu sót quan trọng, vì dây này dùng để đàn các bản oán, vừa hay vừa đúng điệu "dân chơi".

(còn tiếp Phụng Hoàng Lai Nghi)

[nguyenphuc]

Chú đàn lại như sau:
Líu xê oán líu tồn xán xứ liu tồn líu oán công oán công (XÊ)

[nguyenphuc]

Chỗ này trong audio nghe hay lắm phải tập chứ không bỏ uổng lắm.

Audio này là ông Ba Tu đàn.
Bởi vậy chú chịu khó, cố gắng tập theo bản ký âm và audio này, đàn cho giống như vậy thì sẽ trở thành cao thủ không mấy chốc...

[thaydat]

Ừ láy đàn này dễ đàn hơn đó

[nguyenphuc]

Ừ láy đàn này dễ đàn hơn đó .

Vậy chú cố gắng đàn cho giống trong audio clip, tức là giống tiếng đàn của ông Ba Tu.

[thaydat]

Bản đàn kí âm đủ 10 câu ở topic Phụng hoàng cầu nhịp hoãn điệu hay trung điệu mà các láy đàn chữ đàn ít hơn. Có nhiều láy đàn không giống bản viết 4 câu đầu này.Còn bản đàn viết cho ông bạn mình nhịp hoãn điệu hay trung điệu?

[nguyenphuc]

Bản đàn kí âm đủ 10 câu ở topic Phụng hoàng cầu nhịp hoãn điệu hay trung điệu mà các láy đàn chữ đàn ít hơn. Có nhiều láy đàn không giống bản viết 4 câu đầu này. Còn bản đàn viết cho ông bạn mình nhịp hoãn điệu hay trung điệu?

Tất cả các bản oán lớn (4 bản oán tổ) trong đây do NP viết dù là cho kìm hay guitar cũng đều là trường canh hoãn điệu.
Bản oán thường là ít chữ để nhấn nhá. Có chỗ ít chữ có chỗ nhiều chữ là đờn có lúc khoan (ít chữ) có lúc nhặt (nhiều chữ).
Ít chữ thì đờn nhấn nhá, rơi rơi... nhiều chữ thì đờn liền tay (tim).
Bởi vậy Nguyễn Du mới nói:
Lúc khoan như gió thoảng ngoài
Lúc mau sầm sập như trời đổ mưa
Bản 10 câu bên topic "Phụng Hoàng Cầu" là viết cho dây Hò Nhì, nên chữ đờn phải có khác với bản 4 câu ở topic "Phụng Hoàng Lai Nghi" là viết cho dây Tố Lan.
Dây Hò Nhì đờn oán vì không có dây buông (tồn) nên chữ đờn bị hạn chế hơn dây Tố Lan đờn oán.
NP viết cho chú là chữ đờn nhiều hơn một số "nhạc sĩ". Có người đờn ít chữ lắm.
Chú nghe nhạc sư Nguyễn Vĩnh Bảo coi, ông đờn oán một nhịp có ba bốn chữ đàn thôi hà.
Có người làm biếng vặn trục lấy dây Tố Lan nên cứ để y dây đờn đã lên dây "bắc oán" mà đờn oán luôn, nên họ đờn oán dây Hò Nhì.
Hoặc có người không đờn dây Tố Lan được.
Nếu chú thích đờn Phụng Hoàng (tài tử) dây Tố Lan thì để khi nào rảnh NP sẽ viết tiếp 6 câu còn lại nối tiếp với 4 câu này cho đủ trọn một lớp.

[MEM]

Nó bị như vầy hoài nè: Database error Làm sao mà vô được để coi (và trả lời).

Ừm, anh cũng bị.
Để anh nói kỹ thuật nhe!

[nguyenphuc]

Ừm, anh cũng bị.
Để anh nói kỹ thuật nhe!

Dạ, nó bị sao đó anh MEM ơi.
Không phải do mạng, vì em đổi qua điện thoại dùng mạng khác mà cũng vẫn bị.
Hình như bây giờ thì đỡ hơn rồi.

[thaydat]

Bản đàn dây Tố Lan 4 câu đầu nghe hay hơn bản 10 câu cũng dây Tố Lan nữa viết sau ở topic Phụng hoàng cầu trang 4 chứ không phải nói ở dây hò nhì. Bản đó hình như viết giống như chủ yếu là để đệm cho ca nên nghe không đã bằng 4 câu như đã nói trên. Chính chổ này mà hôm trước mình tư vấn với NP nên đàn theo bản nào đó.

[MEM]

Dạ, nó bị sao đó anh MEM ơi.
Không phải do mạng, vì em đổi qua điện thoại dùng mạng khác mà cũng vẫn bị.
Hình như bây giờ thì đỡ hơn rồi.

Ừm, ko phải do mạng đâu NP!