Quyển sách đàn ca cổ nhạc tựa là Cầm Ca Tân Điệu của tác giả Trần Phong Sắc người tỉnh Tân An viết vào thời nền ca nhạc tài tử còn phôi thai, gồm đủ loại bài bản (vào thời đó), cũng như quyển sách đàn ca cổ nhạc tựa là Ca Nhạc Cổ Điển Bạc Liêu của tác giả Trịnh Thiên Tư viết sau này thì 4 bản oán tổ trong đàn ca tài tử có tên thống nhất là Tứ Đại, Phụng Hoàng, Giang Nam, Phụng Cầu.
Nhưng khoảng mấy chục năm gần đây lại xuất hiện thêm tên Phụng Hoàng Lai Nghi hay Phụng Hoàng Cầu và Phụng Cầu Hoàng Duyên để thay thế cho tên Phụng Hoàng và Phụng Cầu.
Khi ngành sân khấu cải lương phát triển, một vài soạn giả tiền phong muốn đưa thêm bản Phụng Hoàng (tài tử) vào cải lương (ngoài bản Tứ Đại đã vào cải lương trước đó), để thêm phần phong phú. Nhưng bản Phụng Hoàng có mấy dị bản, không biết soạn lời ca theo bản nào, ngay cả các thầy đàn cũng không thống nhất lòng bản với nhau. Vì vậy một soạn giả tiền phong soạn ra vở tuồng Máu Thấm Tần Hoàng Đảo (vào khoảng cuối thập niên 40 đầu thập niên 50 của thế kỷ trước) đã lấy bản Phụng Hoàng tài tử sửa lại một số chỗ dị biệt và sửa những câu dứt 7 nhịp thành 8 nhịp cho đào kép dễ ca. Soạn giả này chỉ lấy 12 câu đầu của bản Phụng Hoàng tài tử mà thôi.
Tuồng Máu Thấm Tần Hoàng Đảo xuất hiện bản Phụng Hoàng 12 câu (đàn theo cải lương) gây sự chú ý cho giới thưởng ngoạn.
Mãi đến giữa thập niên 60 của thế kỷ trước, soạn giả Hà Triều Hoa Phượng "vực dậy" bản Phụng Hoàng 12 câu nói trên đưa vào vở tuồng Nửa Đời Hương Phấn, đã lấy nước mắt của không biết bao nhiêu lượt khán thính giả. Từ đó các soạn giả khác "phát huy" và Phụng Hoàng cải lương 12 câu đã đứng vững và tồn tại song song với Phụng Hoàng tài tử mà cũng là con đẻ của Phụng Hoàng tài tử.
Nếu so sánh đối chiếu thì Phụng Hoàng cải lương và Phụng Hoàng tài tử (12 câu đầu) có cấu trúc lòng bản giống nhau, cải lương chỉ sửa lại những phần như đã nói trên đúng theo nghĩa "cải" là sửa "lương" là tốt", tức là sửa lại cho tốt hơn về nhịp nhàng, thang âm lòng bản.
Thoạt kỳ thuỷ, bản Phụng Hoàng cải lương vô LIU như Phụng Hoàng tài tử, nhưng khi đào ca thì thường hay vô XÊ để không bị chìm hơi. Giống như bản vọng cổ có một thời thường vô XÊ (thay vì vô LÌU như hiện nay).
Từ nay nhạc giới dùng tên Phụng Hoàng Lai Nghi hay Phụng Hoàng Cầu để chỉ bản Phụng Hoàng tài tử đã có từ khi thầy, tổ lưu truyền.
Bản Phụng Hoàng Lai Nghi (và các bản oán tổ), giới tài tử thường đàn kìm với dây Tố Lan vì dây này nghe mùi mẫn, ai oán, thảm não...
Dây Tố Lan ăn với dây Hò Nhì, cho nên khi hoà tấu, các nhạc cụ khác cũng phải đàn ở cung/bậc Hò nhì.
Cách lên dây Tố Lan đàn kìm (để đàn bản oán) như sau:
Dây lớn (tức là dây tồn):
Buông dây là chữ HÒ
Phím 1 là chữ XỪ
Phím 2 là chữ XÀNG
Phím 3 là chữ XỀ
Phím 4 là chữ CỒNG
Phím 5 là chữ LIU
Phím 6 là chữ U
Phím 7 là chữ XÁN
Phím 8 là chữ XẾ
Dây nhỏ (tức là dây tàn):
Buông dây là chữ PHAN (OAN)
Phím 1 là chữ LIU
Phím 2 là chữ XỰ (già)
Phím 3 là chữ XÁN
Phím 4 là chữ XẾ
Phím 5 là chữ PHAN (OAN) <-- âm vực cao
Phím 6 là chữ LÍU (LIU đài)
Phím 7 là chữ XỨ (già) <-- âm vực cao
Phím 8 là chữ XÁN <-- âm vực cao
Chơi tài tử mà không biết dây Tố Lan thì thật là một sự thiếu sót quan trọng, vì dây này dùng để đàn các bản oán, vừa hay vừa đúng điệu "dân chơi".
NP ơi tôi lên mạng thấy bên Mỹ bị ảnh hưởng tuyết dữ lắm chổ NP có bị ảnh hưởng nhiều không? Bên chỗ ở của Ông Cậu NP có người Việt nhiều không ? Hiện giờ không khí tết của người Việt bên ấy như thế nào rồi?
NP ơi tôi lên mạng thấy bên Mỹ bị ảnh hưởng tuyết dữ lắm chổ NP có bị ảnh hưởng nhiều không? Bên chỗ ở của Ông Cậu NP có người Việt nhiều không ? Hiện giờ không khí tết của người Việt bên ấy như thế nào rồi?
Tuyết thì năm nào mà không có, nên đối với Mỹ là chuyện rất bình thường, không ảnh hưởng gì. Hôm qua NP nói với chú là chỗ NP tuyết đang rơi từ lai rai tới có nùi đó.
Tết thì người Việt năm nào cũng chuẩn bị. Các chợ thì bán hàng tết như bánh mứt, đầu lân múa lân cho thiếu nhi nhi đồng, cũng xổ số trúng thưởng xe hơi, ít tháng xổ số một lần để dụ khị khách hàng...
Không khí ở các chợ Á Đông thì giống y như bên Việt Nam.
Mấy chỗ "dịch vụ chuyển tiền về VN" (gởi tiền) thì làm việc không kịp, cận ngày quá thì không nhận, vì nhân viên phát tiền ở VN đi không xuể và còn phải bận ăn tết nữa...
Mấy bác (gái) thì chuẩn bị gói bánh ít bánh tét, làm mứt, làm củ kiệu... mấy bà Bắc Kỳ thì chuẩn bị gói bánh chưng.
Mấy bác gái về hưu chuyên môn gói bánh tét bán thì nhận đặt hàng làm không kịp...
Chỗ ông cậu của NP ở thì đông người Việt hàng thứ 3 trên đất Mỹ, sau California và Texas...
Các tổ chức cộng đồng thì chuẩn bị làm Hôi Xuân (hội chợ) với nhiều gian hàng và giải trí, thi hoa hậu áo dài VN...
Còn riêng NP chuẩn bị tết thì... chắc là phải viết 20 câu Đảo Ngũ Cung cho đàn guitar... hic... Tết này chẳng có chơi xa Ngồi nhà viềt Đảo (cho) ghi ta suốt ngày...
Nếu ông bạn của mình mà nghe được :" Còn riêng NP chuẩn bị tết thì... chắc là phải viết 20 câu Đảo Ngũ Cung cho đàn guitar... hic..." chắc ông ấy nhảy tưng tửng quá. Lúc trước mình có nói với ông ấy. NP nói là ông cần bài bản gì thì đưa menu từ từ NP sẽ viết cho ông ấy không biết ông ấy cao hứng gì đi xuống Long Xuyên mua cây đàn thùng 5 triệu đó.
Nó đẹp và kêu tốt lắm. NP tìm clip Hoàng vũ độc tấu 2 câu vọng cổ trong lần Hoàng Vũ tham gia thi đàn ca tài tử của các câu lạc bộ .... Cây đàn ổng giống cây đàn đó đó clip này nè: https://www.youtube.com/watch?v=bQKOgXWqr6U. Ở Long Xuyên cũng có tiệm bán đàn mà tiệm này lấy đàn từ TP về.
Mình đã thấy và nghe ông ấy đàn bản phụng hoàng lai nghi qua cây đàn đó rồi. Nó kêu ngon lắm.Ông ấy chơi kiểu có 5,3 người thích hát trong dịp vui có tiệc tùng hoặc ngẫu hứng tổ chức ăn nhậu rồi ca hát vậy mà chủ yếu có người ca để ông ấy luyện đàn trong những dịp đó thỉnh thoảng ông ấy có mời Năm Máy(đàn kìm) để hòa . Nếu đúng những ngày cuối tuần mình nghỉ thì ông kêu mình tham gia(mình chỉ tham gia ca vài câu vọng cổ một lớp nam ai....trích trong các tuồng cải lương). Thỉnh thoảng ông ấy cũng theo Năm Máy đi chơi và ôm đàn chịu trận mà mình đã nói trong lần người ta ca phong ba đình đó.
Thỉnh thoảng ông ấy có mời Năm Máy (đàn kìm) để hòa, hoặc ông ấy theo Năm Máy đi chơi và ôm đàn chịu trận mà mình đã nói trong lần người ta ca phong ba đình đó.
Theo chú nhận xét thì ông Năm Máy đờn như thế nào, cỡ "thầy" BH không? *Chú nhớ nói với ông ấy nội trong tuần tới phải đờn cho thuộc 8 câu Đảo Ngũ Cung đã chép. Trễ lắm là phải trong Tết, nếu không là NP gác bút... ủa mà treo keyboard luôn đó.
Thỉnh thoảng mình mới gặp và nghe y đàn.Theo mình, về đàn vọng cổ các láy đàn cũng không có gì đặc biệt chữ đàn của các láy đàn rõ ràng như chữ đàn của các láy đàn nhạc sĩ Danh Phận. chưa nghe được y đàn dây hò ba và hò năm nên không biết có đàn được không. Không nghe có chẻ ,cũng không thấy lúc nhặt lúc khoan. Các bài bản thì đàn được nhiều nhưng có một số cũng chỉ lớp đầu cuối. Chữ đàn thì ít hoa lá những bản oán y đàn mình nghe được thường chơi lòng bản, chơi được dây hò tư hò nhì chắc chưa chơi được tốt dây Tố Lan vì Cách nay khoản 1 năm có gặp y lúc đó mới đang tập. Về nhịp thì chắc.
Nếu khả năng đờn (kìm) của ông Năm Máy chỉ như chú nói thôi, thì chú và ông bạn của chú ráng tập dợt thường xuyên cho thuộc bài bản, NP nghĩ rằng một thời gian sau, đi chơi, chú và ông bạn của chú chắc không thua kém gì ông Năm Mấy bao nhiêu đâu. Quan trọng là cố gắng tập nhịp cho đều.
Rơ đờn kìm của ông Danh Phận thì chẳng có gì đáng nể.
NP mới nói chuyện với ông Ba qua chat, đây là nguyên văn lời của ông Ba: "Nhìn lại, ở Long Xuyên (An Giang), ít có người "tài tử" nào trứ danh, chỉ xoàng xoàng bậc trung mà thôi. Cỡ như ông Sáu Ỷ, Hai Ni thì cũng đâu có nổi danh gì; còn lớp kế thừa cỡ như Thiện Vũ thì cũng đâu có gì đáng nói, và một số thì hữu danh vô thực, đờn khg hết 6 bài bắc, nhịp song lang Xang Xừ Líu không được, chỉ đờn theo...."
nguyenphuc
Trả lời với trích dẫn
Alex Huỳnh
MEM
