NAM AI
Tựa đề: Tô Huệ Chức Cẩm Hồi Văn
Tác giả: Trần Phong Sắc
1. Khi (vâng) (-)
chiếu chỉ (-) ra đề cờ (-)
2. Từ (-) chàng đi (-)
thiếp bặt (tin) đợi chờ (-)
3. Như (hồng) nhạn kêu (thu)
trên (sông) Hớn bơ (vơ)
4. Ôi (-) não nùng (-)
dạ thêm (sầu) ngẩn ngơ (-)
5. Trách bấy ông (tơ) xe chi mối (sầu)
vấn vương (để) như tóc như (tơ)
6. Nghĩ (-) mấy lời (-)
từ (hồi) ban sơ (-)
7. Nhớ (những) khi thiếp (nguyện)
trăm (năm) chặt dạ đợi (chờ)
8. Vì (sao) chàng lại bơ (thờ)
mà ý (nghĩ) lãng lơ (-)
9. Ra (đi) (-)
thăm thẳm (-) mắt ngóng luống (nhớ)
10. Cách núi (ải) xa xôi (-)
biết ai (mà) trao thơ (-)
11. Má (phấn) duyên phai (lợt)
hồng (nhan) luống những đợi (chờ)
12. Trướng (lý) diệu vợi mịt (mờ)
để (bụi) trần nhơ (-)
13. Kìa (kìa) là cờ (bay)
văng (vẳng) tiếng trống xa (xa)
14. Hay (-) chăng là (-)
chiếu (triệu) chồng ta (-)
15. Chốn (giang) biên biền (biệt)
chàng (có) hay chăng (là)
16. Lệ (tương) tư chan (hoà)
thảm cho (phận) hằng nga (-)
17. Đêm (đông) (-)
quạnh quẽ (-) tiếng quyên (hoà)
18. Gìn (-) lòng son (-)
chờ cho (đến) trăng già (-)
19. Lưng (trời) khói sương (pha)
mãi (vắng) bặt tin (qua)
20. Hay (-) đâu là (-)
bướm ấy đã (say) đắm mê hoa (-)
21. (Chim) ô thước (-)
đã qua (-) sông Ngân (hà)
22. Chàng hỡi (chàng) hà phương (-)
để loan (phượng) sâm thương (-)
23. Ôi (có) biết nơi (nao)
cá (nước) được đoàn (viên)
24. Cho (lòng) bớt năng (nề)
vì hai (chữ) uyên ương (-)
25. (Ong) bướm (-)
dẫu có (-) mê say hoa (hường)
26. Cũng (-) đoài hoài (-)
nghĩa (trọng) tào khương (-)
27. Mỏi (cánh) chim bao (nại)
bay (qua) cho tỏ (tường)
28. Ôi (quặn) thắt can (trường)
tháng ngày (nặng) nhớ thương (-)
29. (Trông) tin chàng (-)
đêm (-) nằm mơ (màng)
30. Tỉnh (-) giấc hoè (-)
trằn (trọc) thở than (-)
31. Năm (canh) sầu không (vợi)
riêng (lo) nghĩ đến bạn (vàng)
32. Khi (vận) nước nguy (nàn)
phận làm trai (hiếu) trung cang (-)
33. (Trên) (-)
bệ ngọc (-) báu kiếm sắc (phán)
34. Chốn (-) giang biên (-)
ra khử (trừ) loài gian (-)
35. Nước (non) xa muôn (dặm)
da (ngựa) bọc mình (chàng)
36. Nơi (tuyết) sương lạnh (tràn)
hay giữa (chốn) đồng hoang (-)
37. Chàng (giờ) tận hà (phang)
quay (đầu) khởi nguỵ (bang)
38. Ôi biết (đến) bao giờ (-)
được trở (lại) Tràng An (-)
39. Bao (năm) trường trông (đợi)
mấy (xanh) sầu võ (vàng)
40. Ôi (gương) lược ngỡ (ngàng)
luống thẹn (phận) hồng nhan (-)
41. Châu (rơi) (-)
lã chã (-) luỵ tuôn muôn (hàng)
42. Hiềm (-) vì ai (-)
xui duyên (phận) lỡ làng (-)
43. Cho (đôi) lòng cách (ngăn)
như (khách) ở ngoại (bang)
44. Bao (-) nỡ đành (-)
chia Chức (nữ) Ngưu lang (-)
45. Thuở ra (đi) (-)
mới chớm (-) lao xao lá (vàng)
46. (Mà) giờ đây (-)
đã rỡ (ràng) trắng mai (-)
47. (Cung) quế xơ (rơ)
nhạt (nhoà) bóng trăng (tan)
48. Ơn (kia) chẳng vẹn (toàn)
sao oán (nọ) liền mang (-)
49. Sương (sa) lác đác (-)
gió lạnh (-) buốt buổi đông (tàn)
50. Duyên (-) bẽ bàng (-)
niềm riêng (mãi) thở than (-)
51. Canh (thâu) dầu vơi bấc (lụn)
thương (ai) nỗi nhớ dâng (tràn)
52. Tâm (tư) luống bàng (hoàng)
dòng lệ (sầu) chứa chan (-)
53. Đêm (buồn) cô (quạnh)
năm canh (nghe) tiếng dế mơ (màng)
54. Mà ngỡ (lạc) ngựa chàng (-)
ngày mã (đáo) hồi bang (-)
55. Nguyên (cớ) nào bặt (tăm)
sao (phụ) nghĩa tào (khang)
56. Để (em) khóc bẽ (bàng)
gió thảm (mưa) sầu khan (-)
57. Có (biết) (-)
ngày nao (-) anh quay gót (về)
58. Tán (ngại) vàng hầu (-)
tạc (thế) viên bia (-)
59. Dằn (lòng) bi (lụy)
niềm (tây) chạnh nỗi chia (lìa)
60. Giọt lệ (-) đầm đìa (-)
hổ thẹn (phận) bèo kia (-)
61. (Nhìn) khói mây (-)
toả mờ (-) in bóng cờ (ria)
62. Tiếng trống (-) trường thành (-)
như giục (giã) canh khuya (-)
63. Bâng (khuâng) nhớ phu (lang)
ai (làm) én nhạn đôi (phang)
64. Xin (cúi) lạy ông (trời)
chớ (để) ly tan (-)
65. Binh (đao) cung kiếm (-)
từ khi (-) ra chốn sa (tràng)
66. Thiếp (trông) tin chàng (-)
tựa như (cá) trông sao (-)
67. Đêm (nằm) ôm gối (phượng)
chờ (trông) mà dạ não (nề)
-----o0o-----
Ghi chú: Bài ca này chép trong tài liệu cổ nhạc của nhạc sư Trọng Khanh. Đây là một trong số những bài ca rất cổ xưa, từ thời mới có phong trào đờn ca tài tử sa lông.
Trải qua hơn một thế kỷ, do truyền khẩu mà có nhiều dị bản.
Tác giả bài ca là cụ Trần Phong Sắc ở Tân An (nay là Long An), người đã dịch ra quốc ngữ nhiều bộ truyện Tàu như Phong Thần, Đông Châu Liệt Quốc, Tây Hớn, Đông Hớn, Bắc Tống, Tam Hạ Nam Đường, Tàn Đường, Thuyết Đường, Tái Sanh Duyên, Thuận Trị Quá Giang, Đại Minh Hồng Võ v.v...
Cụ cũng đã sáng tác ra nhiều truyện thơ như Lâm Sanh Xuân Nương, Phụng Kiều Lý Đáng, Thạch Sanh Lý Thông, Chàng Nhái Kiễng Tiên, Phạm Công Cúc Hoa, Bạch Viên Tôn Các, Thoại Khanh Châu Tuấn v.v...
Cụ là người có công truyền bá chữ quốc ngữ thời sơ khai.
Bản Nam Ai đủ gồm 67 câu, có nhiều đoạn trùng lắp. Vì thế giới tài tử giản lược bớt, gọi là đờn thiếu (đờn tắt), chỉ còn 43 câu. Bắt đầu từ câu 1 đến hết câu 28 thì bắt qua Lớp Mái (15 câu). Lược bỏ từ câu 29 đến câu 52.
Cách đờn tắt này gọi là Nam Ai 43 câu.
NAM AI
(ĐỜN CA TẮT - 43 CÂU)
Tựa đề: Bá Nha Tử Kỳ
Soạn lời: Trọng Khanh
1. Xin (thưa) (-)
bản ai oán (-) là khúc Phượng cầu (hoàng)
2. Gợi nỗi (niềm) tha hương (-)
nơi xứ (lạ) quê người (-)
3. Còn (bản) lúc nhặt lúc (khoan)
đó là (bài) Lưu thủy cao (san)
4. Nhưng chưa (hết) bản đàn (-)
mà dây (đã) đứt ngang (-)
5. Nghe (qua) vàng ngọc mấy (lời)
Bá (Nha) mến phục gã tiều (phu)
6. Ở tận (chốn) lâm tuyền (-)
mà gặp được (người) tài hoa (-)
7. Rồi (cùng) gã tiều kết (bạn)
hỏi ra mới (biết) tên Chung Tử (Kỳ)
8. Cùng (nhau) bước xuống khoang (thuyền)
thù tạc (chén) quỳnh tương (-)
9. Hẹn (nhau) (-)
vào đêm (-) trung thu năm (tới)
10. Cũng tại (bến) Hán dương (-)
huynh đệ (mình) gặp lại nhau (-)
11. Quyến luyến (khó) thốt câu từ (tạ)
đêm chia (ly) tình tri kỷ nặn (nồng)
12. Bến Hán (dương) như đón gió mơ (màng)
giữa đêm (rằm) trung thu (-)
13. Đêm (rằm) tháng tám năm (sau)
Bá Nha nhớ (lời) trở lại bến sông (xưa)
14. Để tìm (bạn) cơ hàn (-)
cho thoả (tình) nhớ mong (-)
15. Quang (cảnh) đêm thu sao vắng (lặng)
mà (người) tri kỷ phương (nào)
16. Chẳng (thấy) đến nơi đợi (mình)
cùng nâng (chén) quỳnh tương (-)
17. Đêm (khuya) (-)
lác đác (-) sương sa lạnh (lùng)
18. Tiếng vạc (sầu) kêu sương (-)
như khóc (bạn) tâm đồng (-)
19. Bá (Nha) dạ luống ngẩn (ngơ)
có (phải) chăng điềm chẳng (may)
20. Báo trước (một) chuyện buồn (-)
hay một (cuộc) từ ly (-)
21. Lần (bước) theo lối đường (mòn)
Bá (Nha) tìm đến túp lều (tranh)
22. Của người (bạn) hàn vi (-)
để hỏi (rõ) căn do (-)
23. Khi (vào) đến túp lều (tranh)
thì (chỉ) thấy khói (hương)
24. Mờ (tỏ) trước linh (sàng)
Trời! Tử (Kỳ) đã ra đi (-)
25. Hỡi (ơi) tri kỷ (-)
đã vĩnh (-) biệt cõi (đời)
26. Sao đành (nỡ) phụ lời (-)
hẹn ước (một) đêm trăng (-)
27. Ba tấc (đất) vùi chôn đời bạc (phận)
thôi còn (đâu) hình bóng bạn (vàng)
28. Thắp nén (hương) quỳ trước linh (sàng)
lệ muôn (hàng) chứa chan (-)
53. Trăng (tàn) sao (lặn)
khuất (dạng) phía non (đoài)
54. Sương (-) lam buồn (-)
phủ kín (mặt) trường giang (-)
55. Bá (Nha) ngồi thở (than)
nhìn (dòng) nước Hán (dương)
56. Buông dây (tơ) ai oán não (nùng)
dạo bản (đàn) năm xưa (-)
57. Lệ (rơi) theo tiếng (-)
nức nở (-) giữa đêm (trường)
58. Khóc (bạn) tâm đồng (-)
đời bạc (số) tài hoa (-)
59. Dương (trần) âm (cảnh)
đã (phân) rẽ đôi (đường)
60. Mấy (cung) nhạc sầu (-)
còn ai (hiểu) nữa đâu (-)
61. (Dứt) tiếng than (-)
Bá Nha liền (-) đập nát chiếc đàn trên (tay)
62. Thả (xuôi) theo dòng (-)
nước bạc (lững) lờ trôi (-)
63. Kể từ (nay) vắng bóng tri (âm)
Tử Kỳ (đâu) trong cõi hư (vô)
64. Để (ta) ở lại dương (trần)
thương tiếc (người) tài hoa (-)
65. Năm (xưa) (-)
cũng (-) tại bến sông (nầy)
66. Ta cạn (chén) rượu quỳnh (-)
kết thành (bạn) tri âm (-)
67. Nay tơ (đồng) đã (bặt)
bởi (vắng) bạn Tử (Kỳ)
-----o0o-----
Bài Nam Ai Bá Nha Tử Kỳ này đi liền với bài NAM XUÂN 20 CÂU cũng cùng chung một nội dung.
Cám ơn thông tin của anh Phúc, nhờ tất cả bài viết của anh mà RC đang có một dự án âm nhạc trong tương lai mà không biết bao giờ mới thực hiện được, đợi vậy, hiiiii
Vậy hả RC? Vậy bữa nào bàn với anh đi, anh làm Project leader cho em, free. Thấy anh lên tiến độ cho nhà của "chú Điệp" mà mọi việc xây dựng chạy ngon lành ghê ko?! hihi Bởi vậy ta nói...
Cám ơn thông tin của anh Phúc, nhờ tất cả bài viết của anh mà RC đang có một dự án âm nhạc trong tương lai mà không biết bao giờ mới thực hiện được, đợi vậy, hiiiii
NP dự trù là mỗi bài bản đều sẽ trình bày tương tự như bài Nam Ai này, nếu không khúc chiết thì ít ra cũng tương đối mạch lạc cho người đọc dễ hiểu "quá trình" của một bài bản nào đó.
Dự tính là như vậy, nhưng công chuyện lu bu quá, không biết có thực hiện được không nữa.
Đầu tiên NP sẽ đi từ ba bài nam, cố gắng phải hoàn tất cho được 20 bản tổ.
Nếu không nói rõ "quá trình" của bài bản, thì như chị Mỹ Tiên chẳng hạn, cứ nghĩ là bản Nam Xuân chỉ có 20 câu mà thôi, vì không biết là đã được giới tài tử giản lược và bỏ bớt.
Cũng như bài Nam Ai, ông Chín Tâm đã moi trong ruột ra, chắp dài thêm tới 84 câu, thành ra có một "phiên bản" Nam Ai 84 câu. Đã dài quá rồi, lại nhiều câu trùng lắp nên người ta lược bỏ bớt mà ông Chín lại chắp thêm cho dài hơn nữa.
Tục ngữ có câu "quý hồ tinh bất quý hồ đa". Thà ít mà hay còn hơn nhiều mà dở.
Qua tới các bài oán, NP sẽ nói lý do tại sao những bản oán ít thông dụng, ít người chơi.
nguyenphuc
Trả lời với trích dẫn
DOHOANG
MEM
post từ từ cũng hết, ủng hộ NP hen.