Nam Ai (trong Tam Nam)

[nguyenphuc]

NAM AI
67 câu hơi ai nhịp tư trường canh trung điệu
(Trích trong tài liệu cổ nhạc của nhạc sư Trọng Khanh)

1. Xế xê (xang) xang xang (-)
xang xế xê (-) xề xảng xang (hò)
2. Liu xàng (-) xề xang (-)
xang xể (xế) xang hò (-)
3. Liu xán (xàng) liu cồng xề (xang)
xang xế (xế) xế xê (xang)
4. Xứ u (-) liu xàng (-)
xề liu (xàng) xề xang (-)
5. Xang xế (xê) xề xảng xang (hò)
liu xán (xàng) liu cồng xề (xang)
6. Xứ u (-) liu xàng (-)
xề liu (xàng) xề xang (-)
7. Xang xế (xê) xề xang xư (lịu)
xang xế (xê) xề xảng xang (hò)
8. Ú líu (công) líu công xê (xàng)
xề liu (xàng) xề liu (-)
9. Xế xê (xang) xang xang (-)
xang xế xê (-) xang hò xang (xể)
10. Xể xế (-) xê xang (-)
xán xư (xàng) xề xang (-)
11. Xang xế (xê) xề xang xư (lịu)
xang xế (xê) xề xảng xang (hò)
12. Ú líu (công) líu công xê (xàng)
xề liu (xàng) xề xang (-)
13. Là (hò) liu xề xự (xang)
xang xế (xế) xế xê (xang)
14. Xứ u (-) liu xàng (-)
xề liu (xàng) xề xang (-)
15. Xang xế (xê) xề xang xư (lịu)
xang xế (xê) xề xảng xang (hò)
16. Ú líu (công) líu công xê (xàng)
xề liu (xàng) xề liu (-)
17. Xế xê (xang) xang xang (-)
xang xế xê (-) xề xảng xang (hò)
18. Liu xàng (-) xề xang (-)
xang xể (xế) xang hò (-)
19. Liu xán (xàng) liu cồng xề (xang)
xang xể (xế) xế xê (xang)
20. Xứ u (-) liu xàng (-)
xề liu (xàng) xề xang (-)
21. Xế xê (xang) xang xang (-)
xang xế xê (-) xề xảng xang (hò)
22. Liu xề xứ (u) xề ú liu phan (-)
phan liu xứ (xề) xứ u liu phan (-)
23. Lỉu liu phan (xề) liu xề phan (liu)
hò xang xế (xê) xảng xang xề (liu)
24. Ú líu (công) líu công xê (xàng)
xề liu (xàng) xề liu (-)
25. Xế xê (xang) xang xang (-)
xang xể xế (-) xế xang xư (xàng)
26. Xàng xê (cống) xê xàng (-)
xề liu (xàng) xề xang (-)
27. Xang xế (xê) xề xang xư (lịu)
xang xế (xê) xề xảng xang (hò)
28. Ú líu (công) líu công xê (xàng)
xề liu (xàng) xề liu (-)
29. Cống xê xang (xự) xang xự (-)
hò xang xống xê (-) hò xê xang (xự)
30. Xứ u (-) liu xàng (-)
xề liu (xàng) xề xang (-)
31. Xang xế (xê) xề xang xư (lịu)
xang xế (xê) xề xảng xang (hò)
32. Ú líu (công) líu công xê (xàng)
xề liu (xàng) xề liu (-)
33. Xế xê (xang) xang xang (-)
xang xế xê (-) xang hò xang (xể)
34. Xể xế (-) xê xang (-)
xán xư (xàng) xề xang (-)
35. Xang xế (xê) xề xang xư (lịu)
xang xế (xê) xề xảng xang (hò)
36. Ú líu (công) líu công xê (xàng)
xề liu (xàng) xề xang (-)
37. Xang xư (hò) liu cồng xề (xang)
xang xể (xế) xế xê (xang)
38. Xứ u (-) liu xàng (-)
xề liu (xàng) xề xang (-)
39. Xang xế (xê) xề xang xư (lịu)
xang xế (xê) xề xảng xang (hò)
40. Ú líu (công) líu công xê (xàng)
xề liu (xàng) xề liu (-)
41. Xế xê (Xang) xang xang (-)
xang xế xê (-) xề xảng xang (hò)
42. Liu xàng (-) xề xang (-)
xang xể (xế) xang hò (-)
43. Liu xán (xàng) liu cồng xề (xang)
xang xể (xế) xế xế xê (xang)
44. Xứ u (-) liu xàng (-)
xề liu (xàng) xề xang (-)
45. Xế xê (xang) xang xang (-)
xang xế xê (-) xề xảng xang (hò)
46. Liu xế xứ (u) xề ú liu phan (-)
phan liu phan (xề) xứ u liu phan (-)
47. Lỉu liu phan (xề) liu xề phan (liu)
hò xang xế (xê) xảng xang xề (liu)
48. Ú líu (công) líu công xê (xàng)
xề liu (xàng) xề liu (-)
49. Xế xê (xang) xang xang (-)
xang xế xê (-) xảng xang xư (xàng)
50. Xàng xê (cống) xê xàng (-)
xề liu (xàng) xề xang (-)
51. Xang xế (xê) xề xang xư (lịu)
xang xế (xê) xề xảng xang (hò)
52. Ú líu (công) líu công xê (xàng)
xề liu (xàng) xề liu (-)
53. Xán (xàng) liu xứ (cộng)
xề líu xứ (công) líu công xê (xàng)
54. Xề liu (-) liu xề (-)
xề liu (ú) liu phan (-)
55. Liu phan (xề) liu xề phan (liu)
hò xang cống (xê) xảng xang xề (liu)
56. Ú líu (công) líu công xê (xàng)
xề liu (xàng) xề liu (-)
57. Xế xê (xang) xang xang (-)
xang xể xế (-) xán liu phan (xàng)
58. Xàng xê (cống) xê xàng (-)
xề liu (xàng) xề liu (-)
59. Xán (xàng) liu xứ (cộng)
xề liu xứ (công) líu công xê (xàng)
60. Xang xế (xê) xang hò (-)
hò xang (xế) xê xang (-)
61. Ú liu (phan) liu phan (-)
liu xề (-) ú liu (phan)
62. Phan liu (-) liu xề (-)
xề liu (ú) liu phan (-)
63. Liu phan (xề) liu xề phan (liu)
hò xang cống (xê) xảng xang xề (liu)
64. Ú líu (công) líu công xê (xàng)
xề liu (xàng) xề liu (-)
65. Xế xê (xang) xang xang (-)
xang xể xế (-) xán liu phan (xàng)
66. Xàng xê (cống) xê xàng (-)
xề liu (xàng) xề liu (-)
67. Xán (xàng) liu xứ (cộng)
xề liu xứ (công) líu công xê (xàng)


Ghi chú:
Lớp Mái bắt đầu từ câu 53
Câu 21 và câu 45 ngày xưa đờn như sau:
Xang xế (xê) xề xảng xang (hò) liu phan (xàng) liu xàng xề (xang)
Lại có nơi đờn 2 câu 21 và 45 giống câu 7, như sau:
Xang xế (xê) xề xang xự (lịu) xang xế (xê) xề xảng xang (hò).

[nguyenphuc]

Khi đàn văn thiên tường, lúc mới vô lớp xế xảng thì ở nhịp thứ mấy ?

Lớp Xế Xảng Văn Thiên Tường vô ở nhịp thứ 3 (chữ XỂ).

[nguyenphuc]

Khi dùng chữ nhạc Văn thiên tường, nam ai v.v..dùng cho đàn kìm có dùng được cho Guitar phím lõm không?

Nói chung thì lòng bản đàn được dùng chung cho tất cả các loại đàn.
Nhưng lòng bản chi tiết được viết riêng cho nhạc cụ nào thì dùng cho nhạc cụ đó mới thích hợp. Dùng cho nhạc cụ khác cũng được, nhưng có một số chữ đàn bị gượng ép, vì mỗi loại nhạc cụ có nhiều dây hay ít dây khác nhau, người ta viết bản đàn chi tiết là căn cứ vào dây và phím của từng loại đàn.
Bản đàn Nam Ai và Văn Thiên Tường viết cho đàn kìm cũng có thể dùng cho guitar phím lõm được, nhưng phải sửa lại một số chữ ở một số câu cho thích hợp với dây đàn và phím đàn (như đã nói trên).

Ví dụ bản Phi Vân Điệp Khúc và Đoản Khúc Lam Giang, Văn Giỏi viết cho guitar phím lõm, nên đàn kìm (hoặc đàn sến, đàn cò...) đàn lên nghe khác guitar rất nhiều chữ nhạc.

[thaydat]

Bạn nguyenphuc ơi Tôi có kí âm Phi Vân Điệp Khúc và Đoản Khúc Lam Giang, Văn Giỏi viết cho guitar phím lõm. bạn cho xin một số câu của 2 bản đàn này viết cho đàn kìm để so sánh các chữ nhạc khác như thế nào.Xin cảm ơn.

[thaydat]

Theo tôi được biết cây đàn của nsut Ba Tu được tiệm đàn của anh Vĩnh ở Sài Gòn đóng. Anh Vĩnh nói anh cũng là đệ tử của ông ấy. Thông tin này tôi biết năm rồi, khi tôi mua cây đàn kìm để tập ở tiệm của anh Vĩnh đó.

[nguyenphuc]

Bạn nguyenphuc ơi Tôi có kí âm Phi Vân Điệp Khúc và Đoản Khúc Lam Giang, Văn Giỏi viết cho guitar phím lõm. bạn cho xin một số câu của 2 bản đàn này viết cho đàn kìm để so sánh các chữ nhạc khác như thế nào.Xin cảm ơn.

Thật ra thì Văn Giỏi viết 2 bản Phi Vân Điệp Khúc và Đoản Khúc Lam Giang cho đàn guitar phím lõm chứ không phải viết cho những loại đàn khác (vì Văn Giỏi sở trường đàn guitar). Những người khác dùng lòng bản của 2 bản nói trên để đàn với một cây đàn khác thì tự chế ra mà thôi, mỗi người một cách, ví dụ như violon đàn khác, cò đàn khác, kìm đàn khác. Nhạc cụ càng ít dây ít phím thì chữ đàn càng khác.
Em nhớ hình như trong diễn đàn cailuongso.com của mình có lòng bản của 2 bản Phi Vân Điệp Khúc và Đoản Khúc Lam Giang đó anh thaydat.

[nguyenphuc]

Theo tôi được biết cây đàn của nsut Ba Tu được tiệm đàn của anh Vĩnh ở Sài Gòn đóng. Anh Vĩnh nói anh cũng là đệ tử của ông ấy. Thông tin này tôi biết năm rồi, khi tôi mua cây đàn kìm để tập ở tiệm của anh Vĩnh đó.

Cái vụ này thì em chịu thua. Hoàn toàn không biết tiệm đóng đàn nào cả. Cũng không biết loại đàn nào phải mua (hoặc đặt) ở đâu luôn.

[thaydat]

Bann Nguyenphuc ơi Bạn giúp tôi cách rao (dạo) trước khi đàn bản Nam ai đi. Có bài viết "Nhóm Nam có 3 bản chánh : Nam xuân, Nam ai, Nam đảo (đảo ngũ cung) và nhiều bản khác như : Ngựa ô nam, vọng cổ và một số điệu lý...Nhưng riêng ba bài Nam chánh, mỗi bài đều có lối Rao khác nhau, giống nhau ở chữ vô đầu, nhấn Xang. Nam xuân nhấn nhẹ hơn, vô Xang và dứt Xang. Đảo nhấn mạnh Xang đến Xê và ghé Liu. Nam ai, vọng cổ, một số điệu khác đều nhấn sâu chữ Xang và về Hò".Tôi đọc nhưng không hiểu Nhân đây bạn giải thích dùm các ý màu xanh. và minh hoạ chữ đàn của cách rao ấy. Xin cảm ơn.

[nguyenphuc]

Ban Nguyenphuc ơi, bạn giúp tôi cách rao (dạo) trước khi đàn bản Nam ai đi. Có bài viết "Có 3 bản Nam là Nam xuân, Nam ai và Đảo ngũ cung. Nhưng ba bài Nam, mỗi bài đều có lối Rao khác nhau, giống nhau ở chữ vô đầu, nhấn Xang. Nam xuân nhấn nhẹ hơn, vô Xang và dứt Xang. Đảo nhấn mạnh Xang đến Xê và ghé Liu. Nam ai, vọng cổ, một số điệu khác đều nhấn sâu chữ Xang và về Hò". Tôi đọc nhưng không hiểu Nhân đây bạn giải thích dùm các ý màu xanh, và minh hoạ chữ đàn của cách rao ấy. Xin cảm ơn.

Thưa anh thaydat,
Cái vụ rao ba bài Nam này phải thấy ngón tay nhấn chữ đàn và nghe trực tiếp tiếng đàn thì mới phân biệt được, chứ nói kiểu "hàm thụ" này thì người đọc khó mà "tiếp thu" được. Hơn nữa câu rao khi khoan khi nhặt, khi lưa thưa một vài chữ khi dồn dập, không có nhịp nên dù có viết ra thì người đọc cũng khó thực hiện.
Anh thaydat có thể nghe trong audio hoặc video để phân biệt.
Riêng bản Nam Ai là bản mùi, thường đàn dây đào (hò tư) thì rao mùi (hơi ai hơi oán) y như rao bản Vọng Cổ Đào (dây hò tư), dứt câu rao về LIU.
Hai bản Nam Xuân và Đảo Ngũ Cung thì nên nghe audo hoặc video như em đã nói trên.
Sách có câu thiệu như sau:
"Đàn sao rao vậy".
Nghĩa là đàn mùi thì rao mùi, đàn xôm thì rao xôm, đàn dựng (đảo ngũ cung) thì rao dựng, đàn nhấn nhá (nam xuân) thì rao nhấn nhá, đàn ẻo lả (bản quảng) thì rao ẻo lả v.v...

[thaydat]

Bạn Nguyenphuc ơi lòng bản nam ai của nhạc sư Trọng Khanh tôi thấy câu 4 và câu 6 giống nhau. Vậy khi đàn câu 6 bản nam ai lấy lại câu 4 của Bạn viết cho tôi trước đây làm câu 6 đúng không? Khi mở rộng lòng bản có cách đánh chữ đàn khác hơn câu 4 để không trùng các láy đàn không ? nếu có bạn viết cho tôi xin câu ấy. nhân đây bạn cho tôi xin thêm 5 câu nữa 9,10,11,12,13.Xin cảm ơn.

[nguyenphuc]

Lòng bản Nam Ai của nhạc sư Trọng Khanh tôi thấy câu 4 và câu 6 giống nhau. Vậy khi đàn câu 6 bản Nam Ai lấy lại câu 4 làm câu 6 đúng không? Khi mở rộng lòng bản có cách đánh chữ đàn khác hơn câu 4 để không trùng các láy đàn không ?

Câu 4 và câu 6 Nam Ai trùng nhau. Do đó có thể lấy câu 4 làm câu 6.
Trong tất cả các bài bản lớn, rất thường có những câu trùng y như nhau trong cùng một bản. Những câu trùng như vậy thì đàn giống nhau. Hoặc chúng ta muốn đàn không trùng ngón đàn cũng được, miễn sao giữ đúng căn bản của lòng bản tổ truyền.