Nam Xuân (trong Tam Nam)

[nguyenphuc]

NAM XUÂN
68 câu hơi xuân nhịp tư trường canh trung điệu
(Trích trong tài liệu cổ nhạc của nhạc sư Trọng Khanh)

1. Xế xê (xang) xang xang (-)
xê xang hò (-) liu xàng xề (xang)
2. Xang xế (-) xế xang (-)
xế xang (xàng) xề xang (-)
3. Xế xê (xang) xán liu phan (xàng)
liu phan (xàng) liu xàng liu (xệ)
4. Xệ liu (-) phan xàng (-)
xế xang (xàng) xề xang (-)
5. Xế xê (xang) xang xê (-)
liu xàng (-) liu phan xàng liu (xệ)
6. Xệ liu (-) phan xàng (-)
xế xang (xàng) xề xang (-)
7. Xế xê (xang) xế xán u liu (phạn)
liu phan (xàng) liu phạn xán xàng (liu)
8. Xề (u) xế xán u liu (phạn)
liu liu xán (phạn) liu xàng liu (-)
9. Xế xê (xang) xang xê (-)
xang xế xê (-) xể xê xang (hò)
10. Liu xàng (-) xề xang (-)
xang xế (xê) xang hò (-)
11. Liu liu xán (xàng) liu xệ xề (xang)
xang xể xế (-) xế xê xang xự xự (xang) *
12. Xang xê (-) liu xàng (-)
liu xán (xàng) xề xang (-)
13. Xế xê (xang) xang xê (-)
xang xế xê (-) tồn xang xế (xể)
14. Xang xể (-) xê xang (-)
xế xang (xàng) xề xang (-)
15. Xế xê (xang) xế xán u liu (phạn)
liu phàn (liu) liu liu xán (tích) <-chữ líu đài chận điếc
16. Xế xảng (-) ú liu phan (xàng)
ú liu (phạn) xàng liu (-)
17. Xế xê (xang) xang xang (-)
xê xang hò (-) liu xàng xệ (xang)
18. Xang xê (-) xê xang (-)
xế xang (xàng) xề xang (-)
19. Xế xê (xang) xế xán u liu (phạn)
liu xán (xàng) liu phạn xàng (liu)
20. Xề (u) xế xán u liu (phạn)
liu xán (phạn) xàng liu (-)
21. Xế xê (xang) xang xê (-)
xang xế xê (-) xê xê xang (hò)
22. Liu xàng (-) xề xang (-)
xang xế (xê) xang hò (-)
23. Liu phan (xàng) liu xệ xề (xang)
xang xể xế (-) xế xê xang xự xự (xang) *
24. Xang xê (-) liu xàng (-)
liu xán (xàng) xề xang (-)
25. Xế xê (xang) xang xang (-)
xê xang hò (-) liu xàng xề (xang)
26. Xang xế (-) xê xang (-)
xế xang (xàng) xề xang (-)
27. Xế xê (xang) xế liu phan (xàng)
liu xán (xàng) liu xàng liu (xệ)
28. Xệ liu (-) xán xàng (-)
xề liu (xàng) xề xang (-)
29. Xế xê (xang) xang xang (-)
liu xàng (-) liu phan xàng liu (xệ)
30. Xệ liu (-) xán xàng (-)
liu phan (xàng) xề xang (-)
31. Xế xê (xang) xế xán u liu (phạn)
liu phan (xàng) liu phạn xán xàng (liu)
32. Xề (u) xề xán u liu (phạn)
liu liu (phạn) xán xàng liu (-)
33. Xán (xàng) liu xệ (-)
liu liu (-) ú xán (liu)
34. Liu (-) xán xàng (-)
xàng liu (xệ) xàng liu (-)
35. Xế xê (xang) xế xê xang (xự)
xang xế xê (-) xể xê xang (hò)
36. Hò xê (-) xang xự (-)
ú liu (phạn) xán liu (-)
37. Tồn là (liu) tồn xế xán (liu)
xế xang xự (-) xự xự xang (hò)
38. Hò xê (-) xang xự (-)
ú liu (phạn) xán liu (-)
39. Xán (xàng) liu xệ (-)
liu liu (-) ú xán (liu)
40. Xế xê (-) xang hò (-)
hò liu (-) xán xàng (-)
41. Xán (xàng) liu xệ (-)
liu liu (-) ú xán (liu)
42. Liu (-) xán xàng (-)
xàng liu (xệ) xàng liu (-)
43. Xế xê (xang) xể xê xang (xự)
xang xế xê (-) xể xê xang (hò)
44. Hò xê (-) xang xự (-)
ú liu (phạn) xán liu (-)
45. Tồn là (liu) tồn xế xán (liu)
xế xang xự (-) xự xự xang (hò)
46. Hò xê (-) xang xự (-)
ú liu (phạn) xán (liu)
47. Xán (xàng) liu xệ (-)
liu liu (-) ú xán (liu)
48. Liu (-) xán xàng (-)
liu xề (phạn) liu xàng (-)
49. Xế xê (xang) xang xang (-)
xế xang hò (-) liu xàng xề (xang)
50. Xang xế (-) xê xang (-)
xế xang (xàng) xề xang (-)
51. Xế xê (xang) xế xang liu phan (xàng)
liu phan (xàng) liu xàng liu (xệ)
52. Xệ liu (-) phan xàng (-)
liu phan (xàng) xề xang (-)
53. Xế xê (xang) xang xê (-)
liu xàng (-) xàng liu phan (xệ)
54. Xệ liu (-) phan xàng (-)
liu phan (xàng) xề xang (-)
55. Xế xê (xang) xế xán u liu (phạn)
liu phan (xàng) xán phạn xàng (liu)
56. Xề (u) xế xán u liu (phạn)
ú liu (phạn) xàng liu (-)
57. Xế xê (xang) xang xang (-)
xang xế xê (-) xê xê xang (hò)
58. Liu xàng (-) xề xang (-)
xang xể (xê) xang hò (-)
59. Liu phan (xàng) liu xệ xề (xang)
xang xể xế (-) xế xê xang xự xự (xang) *
60. Xang xế xê (-) liu xàng (-)
liu phan (xàng) xề xang (-)
61. Xế xê (xang) xang xê (-)
xang xế xê (-) hò xang xế (xể)
62. Xế xế (-) xê xang (-)
liu phan (xàng) xề xang (-)
63. Xế xê (xang) xế xán u liu (phạn)
tồn là (lìu) tồn liu liu (tích) <-chữ líu điếc
64. Líu tích xảng (-) xán liu phan (xàng)
xàng liu (xệ) xàng liu (-)
65. Xế xê (xang) xang xang (-)
xê xang hò (-) liu xàng xề (xang)
66. Xang xế (-) xê xang (-)
xế xang (xàng) xề xang (-)
67. Xế xê (xang) xế xán u liu (phạn)
liu phan (xàng) liu phạn xàng (liu)
68. Xề (u) xế xán u liu (phạn)
ú liu (phạn) xàng liu (-)

-----o0o-----


Ghi chú:
Lớp Trống bắt đầu từ câu 33 đến câu 48
*Nhịp chót của 3 câu số 11,23,59 có nơi đờn ngoại có nơi đờn nội
Câu 34 và câu 42 ngày xưa đờn là:
34. Hò xế (-) xê xang (-) xang xế (xê) xang hò (-)
42. Hò xế (-) xê xang (-) xang xế (xê) xang hò (-)
(nhìn chữ đờn tuy khác nhau, nhưng thật ra cũng vậy)
Câu 40 và câu 48 ngày xưa đờn giống nhau là:
40. Liu ú (-) xán liu (-) liu liu (-) xán xàng (-)
48. Liu ú (-) xán liu (-) liu liu (-) xán xàng (-)

[nguyenphuc]

Bản Nam Xuân này... chú thaydat đàn được không?
Nếu cần, NP sẽ chỉnh sửa lại cho dễ đàn...
Bất cứ bản (đàn) nào cũng có nhiều cách đàn "hoa lá" khác nhau. Miễn sao giữ đúng lòng bản (gọi là trung thành với lòng bản).

[thaydat]

Đàn rất dễ và hay lắm NP ơi! Tối rồi có tập và sáng nay tập lại nghe hay lắm. Đàn nghe được hơi xuân rồi. Mình biết tại sao bản kí âm của danh cầm Văn Vĩ mà bên cổ nhạc kí âm lại tại sao đàn không nghe hơi xuân rồi. Khi lên xan và xuống xàng họ kí âm chữ đàn không chuẩn của hơi xuân. Khi lên xan họ kí âm là liu cống xề xan. Lẽ ra họ phải kí âm như NP Liu xệ xề xan thì nghe mới ra hơi xuân. Trong bản đàn có kí âm Tích Phải đánh chữ đàn xan bịt liền ( xan điếc) đúng không? Bản kí âm chữ đàn của Văn Vĩ câu 7 câu 8 cũng có chữ Tích nữa. Sao bản kí âm của NP không có? vì sao?

[nguyenphuc]

Chữ "tích" trong bản ký âm trên của NP, đúng như chú nghĩ, nó là chữ xán điếc.
Còn chú nói bản của Văn Vĩ, câu 7 câu 8 cũng có chữ tích, xin chú trưng dẫn ra đây, nhìn thấy ở vị trí nào mới nhận định được.
Quan trọng là người "ký âm" có chính xác hay không. Vì không thể bàn những việc không cụ thể.

Phiên âm (ký âm) chữ đàn phải đúng với âm thanh phát ra khi đánh đàn.
Không phải viết theo cách viết lòng bản của những thầy đàn học lực kém.

[nguyenphuc]

Chú nghe ông Vĩnh Bảo đờn NAM XUÂN để luyện giọng cho hơi xuân (chữ đờn nghe gân guốc, chắc nịch).

[thaydat]

Đây là kí âm bên diễn đàn cổ nhạc Việt Nam theo tiếng đàn của Danh cầm Văn Vĩ câu 7 và 8 cả 2 câu đều có chữ Tích:
Câu 7. Liu 1/0 tồn 3/0 liu 1/0 , xề 2/0 cống 1/9 xê 1/7 xang 1/5 xê 1/7 xê 1/7 cống 1/9v xê 1/7 , xang 1/5 u 2/7 liu 1/0 phạn 2/3 phan 2/3 phạn 2/3 phạn 2/3 , liu 1/0 liu 2/5 xế 1/7 xề 3/7 là 1/0 xàng 3/5 xáng 1/5 xề 2/0 , tích 1/5 xề 2/0 phan 2/3v tồn 3/5 liu 1/0

Câu 8. Liu 1/0 tồn 3/0 liu 1/0 , xề 2/0 xế 1/7 xang 1/5 u 2/7 liu 1/0 xề 2/0 xang 1/5 u 1/2 , xề 2/0 u 1/2 xáng 1/5v u 1/2 liu 1/0v phạn 2/3 phạn 2/3 phạn 2/3 phạn 2/3 , là 1/0 liu 2/5 phan 2/3 xàng 3/5 tích 1/5 xề 2/0 phan 2/3v tồn 3/5 liu 1/0 , liu 2/5 (+) NP xem thử.

[nguyenphuc]

Chữ tích nếu rơi vào tại các nhịp song lang (nội cũng như ngoại) mới tính.
Còn, nếu rơi vào những chỗ "hoa lá" thì đó là do "kỹ thuật" tiết tấu của người đàn, không tính.
Hoa lá thì ai đàn sao cũng được.
Suốt bản Nam Xuân chỉ có một chữ tích duy nhất, bắt buộc ai cũng phải tuân theo, đó là chữ tích song lang cuối câu 15 (đây là chữ liu đài chận điếc).

[thaydat]

Nhịp thứ 3 câu 5 Tôi nghe Nhạc Sư Vĩnh Bảo đàn Tích liu phan xàng,Xàng(-) Tích này phải xan bịt không NP?

[nguyenphuc]

Bản đàn NAM XUÂN của ông Vĩnh Bảo chỉ để nghe mà luyện giọng (hơi) xuân thôi.
Ổng không phải đàn dây bắc oán hò tư, mà là đàn dây bắc chánh (dây này hồi xưa, bây giờ không còn dùng nữa), cho nên không học theo ngón đàn được.

[thaydat]

Quá nhiêu khê. đúng là nghệ thuật! Càng tìm hiểu càng thấy dốt.

[nguyenphuc]

Quá nhiêu khê. đúng là nghệ thuật! Càng tìm hiểu càng thấy dốt.

Những dây hồi xưa (hồi chưa có cải lương) bây giờ hoàn toàn không còn sử dụng nữa, không nên bận tâm làm gì cho mệt.
Từ ngày có cải lương, nhạc giới đều dùng một loại dây thống nhất, là dây hiện nay đang sử dụng.
Với đàn kìm thì là dây bắc oán (còn gọi dây bắc chinh), với đàn guitar thì là dây lai.
Với loại dây "thống nhất" nói trên đàn bất cứ bài bản gì cũng được, đàn bất cứ cho nam, nữ gì ca cũng được, không phải văn trục lên dây lại mỗi khi đổi thể điệu bản đàn cũng như đổi giọng ca nam, nữ.
Những loại dây hồi xưa rất bất tiện, (đàn kìm) dây bắc chỉ đàn bản bắc, dây oán chỉ đàn bản oán, dây hò nhứt để đàn vọng cổ nam ca, dây hò tư để đàn vọng cổ nữ ca, mỗi lần thay đổi phải ngưng tay vặn trục lên dây lại...
(Đàn guitar) dây Rạch Giá để đàn vọng cổ nam ca, dây tứ nguyệt để đàn vọng cổ nữ ca... dây Rạch Giá đàn luôn bản bắc, đây tứ nguyệt đàn luôn bản oán v.v... mỗi lần thay đổi phải ngưng tay vặn trục lên dây lại...
Cho nên hồi xưa chơi tài tử phải đàn ca theo "luồng". Đầu hôm chơi bắc không, sau đó ngưng nghỉ ăn cháo khuya, rồi thầy đàn vặn trục lên dây lại tới chơi oán không v.v...
Không phải như bây giờ ca bắc rồi ca oán liền nhau cũng không trở ngại cho thầy đàn.
Dây "thống nhất" phát sinh từ khi có ca ra bộ và cải lương. Các thầy đàn đã nghĩ ra một loại dây "thống nhất" cho tất cả các bài bản (như nói trên), và lưu truyền cho tới hiện nay, mà chắc chắn không ai nghĩ ra bất cứ loại dây nào hay (tốt) hơn nữa.
Hồi xưa, chơi tài tử, đầu hôm mà ai ca oán là đại kỵ (vì đàn đờn đang lên dây bắc), và nửa khuya mà ai ca bắc cũng kỵ (vì dàn đàn đã lấy dây oán)...
Chơi cũng có luật chơi...