Đảo Ngũ Cung (trong Tam Nam)

[nguyenphuc]

ĐẢO NGŨ CUNG
67 câu hơi xuân dựng nhịp tư trường canh trung điệu
(Bản đờn của nhạc sư Trọng Khanh)

1. Xế xê (xang) xê xang xê (-)
xang xế xê (-) xể xê xang (lịu)
2. Ú liu (phàn) phàn xê (-)
xang phán (xự) xang xê (-)
3. Tồn tàn (xê) xang xế (xê)
xế xể xê (-) xê xê xang (lịu)
4. Liu xán (u) liu phàn (-)
xang phán (xự) xang xê (-)
5. Tồn tàn (xê) xang xế (xê)
xế xể xê (-) xê xê xang (lịu)
6. Liu xán (u) liu phàn (-)
xang phán (xự) xang xê (-)
7. Tồn tàn (xê) xang xế (xê)
liu xán (liu)ú liu phan (xề)
8. Xề là (liu) phan xề (-)
ú liu (phạn) xàng liu (-)
9. Tồn là (liu) xế xán (liu)
liu xán (liu) ú liu phan (xề)
10. Xề là (liu) phan xề (-)
ú liu (phạn) liu ú (-)
11. Tồn tàn (xê) xề xê xán (ú)
xề xán (ú) xề u liu (phan)
12. Liu xán (u) liu phan (-)
ú liu (phạn) xán liu (-)
13. Xự xự (xang) xế xự xế (xang)
ú liu (xề) phạn xán xàng (liu)
14. Xề liu (-) liu xề (-)
ú liu (phạn) xán liu (-)
15. Tồn là (liu) xế xán (liu)
liu xán (liu) phạn ú xán (xề)
16. Xề liu (-) liu xề (-)
ú liu (phạn) xán liu (-)
17. Tồn tàn (liu) xế xán (liu)
liu liu (-) phạn ú xán (xề)
18. Xề liu (-) liu xề (-)
ú liu (phạn) liu ú (-)
19. Ú liu (xề) xề phạn liu (ú)
xế xán (u) xề ú liu (phan)
20. Liu xán (u) liu phan (-)
xang phán (xự) xang xê (-)
21. Tồn tàn (xê) xang líu xê xang (xê)
xang xế xê (-) xể xê xang (xê)
22. Xế xê (-) xang lịu (-)
ú liu (phạn) phàn xê (-)
23. Tồn tàn (xê) xế xể (xê)
xang xế xê (-) xể xê xang (lịu)
24. Liu ú (-) liu phàn (-)
xang phán (xự) xang xê (-)
25. Tồn tàn (xê) xế xể (xê)
xang xế xê (-) xể xê xang (lịu)
26. Liu ú (-) liu phàn (-)
xang phán (xự) xang xê (-)
27. Tồn tàn (xê) xế xể (xê)
xang xế xê (-) xể xê xang (xự)
28. Xang xê (-) xang xự (-)
xế xang (xự) xế xang (-)
29. Phàn phàn (xang) xế xế (xang)
xế xang (-) xự xự xế (xang)
30. Xang xê (-) xang xự (-)
xế xang (xự) xế xang (-)
31. Tồn là (liu) xế xán (liu)
liu ú liu (-) phạn ú xán (xề)
32. Xề liu (-) phan xề (-)
ú liu (phạn) xán liu (-)
33. Tồn là (liu) xế xán (liu)
liu ú liu (-) phạn liu ú (xề)
34. Phan xán (xàng) phan xề (-)
ú liu (phạn) xàng ú (-)
35. Ú liu (xề) xàng xề phạn (ú)
xề xán u (-) xề ú liu (phan)
36. Liu ú (-) liu phan (-)
ú líu (phạn) liu ú (-)
37. Xề xề (ú) xề xề liu (ú)
ú liu (-) phạn ú xán (xề)
38. Phan xán (xàng) phan xề (-)
ú liu (phạn) liu ú (-)
39. Ú liu (xề) xàng xề phạn (ú)
xề xán u (-) xề ú liu (phan)
40. Liu ú (-) liu phan (-)
ú liu (phạn) liu ú (-)
41. Xề xề (ú) xề phạn liu (ú)
ú liu (-) phạn ú xán (xề)
42. Phạn xán (xàng) phạn xề (-)
ú liu (phạn) liu ú (-)
43. Ú liu (xề) xàng xề phạn (ú)
xề xán u (-) xề ú liu (phan)
44. Liu ú (-) liu phan (-)
ú liu (phạn) xán liu (-)
45. Phàn phàn (xang) xế xế líu (xang)
ú liu xề (-) phạn xán xàng (liu)
46. Xề liu (-) liu xề (-)
ú liu (phạn) xán liu (-)
47. Tồn là (liu) xế xán (liu)
liu xán (liu) phạn ú xán (xề)
48. Xề liu (-) liu xề (-)
ú liu (phạn) xán liu (-)
49. Tồn tàn (liu) xế xán (liu)
liu liu (-) phạn ú xán (xề)
50. Xề liu (-) liu xề (-)
ú liu (phạn) liu ú (-)
51. Ú liu (xề) xề phạn liu (ú)
xế xán (u) xề ú liu (phan)
52. Liu ú (-) liu phan (-)
ú liu (phạn) xán liu (-)
53. Xán (xàng) liu (xệ)
liu liu (-) ú xán (liu)
54. Liu (-) xán xàng (-)
xàng liu (xề) xàng liu (-)
55. Tồn là (liu) xế xán (liu)
ú liu (-) phạn ú xán (xàng)
56. Xàng liu (-) liu xàng (-)
xàng liu (xề) xàng liu (-)
57. Tồn là (liu) xế xán (liu)
ú liu (-) phạn ú xán (xàng)
58. Xàng liu (-) liu xàng (-)
xàng liu (xề) xàng liu (-)
59. Xán (xàng) liu (xệ)
xề liu xứ (công) líu công xê (xàng)
60. Xàng liu (-) liu xàng (-)
xàng xề (cộng) xề xàng (-)
61. Xán (xàng) liu (xệ)
liu liu (-) ú xán (liu)
62. Liu (-) xán xàng (-)
xàng liu (xề) xàng liu (-)
63. Tồn là (liu) xế xán (liu)
ú liu (-) phạn ú xán (xàng)
64. Xàng liu (-) liu xàng (-)
xàng liu (xề) xàng liu (-)
65. Tồn là (liu) xế xán (liu)
ú liu (-) phạn ú xán (xàng)
66. Xàng liu (-) liu xàng (-)
xàng liu (xề) xàng liu (-)
67. Xán (xàng) liu (xệ)
xề liu xứ (công) líu công xê (xàng)

-----o0o-----

Ghi chú:
Song Cước từ câu 53 đến câu 67
Có nơi đờn câu 37 và 41 như sau:
Xề xề (ú) xề ú (-)
ú liu (-) xán xề phạn (ú)
Ngày xưa câu 54 và 62 đờn lòn:
Xang xế (-) xế xang (-)
xang xế (xê) xang lìu (-)
Ngày xưa (hiện nay cũng còn) câu 55 câu 57 và câu 63 câu 65 đờn như sau:
Tồn là (liu) xế xán (liu)
xang xế xê (-) xê xê xang (lìu)
Những bài ca xưa đăt lời theo cách đờn xưa (gần với Lớp Trống), ngày nay người sửa lại đờn gần với Lớp Mái nhiều hơn.
Có nơi đờn Song Cước và Trống Xuân câu 59 giống nhau là dứt XÀNG
Có nơi đờn Song Cước câu 59 dứt LIU như Lớp Trống.
Cũng có nơi đờn câu 56 câu 58 và câu 64 câu 66 như sau:
Hò xê (-) xang xự (-)
ú liu (phạn) xán liu (-)
Trong giới tài tử, để cho thống nhất, thường thường người ta đờn Song Cước (hoặc Trống Xuân) giống nhau. Nếu chơi 7 câu thì dứt câu 7 chữ XÀNG, nếu chơi 8 câu thì dứt câu 7 chữ LIU. Nếu chơi 15 câu thì câu 15 dứt chữ XÀNG
Tóm lại: Trong 3 lớp đặc biệt của 3 bài nam, chỉ có Lớp Mái của bài Nam Ai là đồng nhất cho nên rất thông dụng vì thế được áp dụng rộng rãi và cũng rất phổ biến trong cải lương.
Còn Lớp Trống của bài Nam Xuân và Song Cước của bài Đảo Ngũ Cung cho tới hiện nay đã hơn 100 năm rồi mà vẫn chưa thống nhất lòng bản, cho nên không được phổ biến và cải lương cũng không dùng 2 lớp này, vì sợ rằng giữa thầy tuồng (soạn giả) và thầy đờn (dàn nhạc) có sự lọt chọt rồi đào kép không biết theo ai.
Ngay cả giới tài tử cũng ít khi chơi Lớp Trống và Song Cước, nếu có thì phải hội ý hoặc phụ nhĩ với nhau trước khi chơi để không bị lọt chọt.
Các anh chị cứ để ý nghe các audio hoặc các nhạc sĩ đờn Lớp Trống và Song Cước (nhất là Song Cước) sẽ thấy 2 bản này không thống nhất lòng bản (bài ca cũng vậy).

[nguyenphuc]

Ư! Mình sẽ làm theo. Theo mình thì tùy NP thôi nếu có thời gian thì viết lại còn chưa thì để từ từ cũng được. Có được như thế cũng quý lắm rồi. NP tranh thủ chụp một vài hình ảnh chuẩn bị tết Nguyên Đán bên ấy đưa lên cho anh em xem không khí tết bên ấy như thế nào! Nếu có chat với NĐBN cũng cho mình nhắn cô ấy đưa hình ảnh ăn tết chổ cô ấy luôn nha!

Bản Đảo phải viết lại, ít nhất cũng phải "thường thường bậc trung" mới đi chơi với người ta được.
Không có cây đờn cũng khó viết. Viết dễ đờn thì không được hay, viết khá hơn một chút thì khó đờn, vì bản Đảo đờn đúng cách chơi thì mắc mỏ hơn Xuân và Ai.
Còn bản Nam Ai chú thấy thế nào (NP không có thời gian coi lại), nếu OK thì không cần phải viết lại.
Đúng ra phải nghe được chú đờn thế nào mới biết mà viết bản đờn cho thích hợp theo kiểu "đi ni đóng giày".
Trời này lạnh thấy mồ mà chụp hình gì. Đại khái trong các chợ Á Đông thì cũng bày bán bánh mứt... Tết như ở VN vậy thôi.
P/s: hôm nào thuận tiện, chú thu âm ông bạn coffee của chú đờn vọng cổ đào rồi đưa cho NP nghe thử với.

[thaydat]

Mình không thể nhận xét bản nam ai này như thế nào bởi nào giờ có đàn bản nam ai nào đâu. Nhưng thấy có một số clíp các nhạc sĩ khác có sử dụng các láy đàn ở âm vưc cao nghe cũng hay hay.Nếu được NP cho một số láy đàn nằm ở khu vực ấy.

[nguyenphuc]

Bản Nam Ai đờn dây hò tư thì chỉ có một âm vực chính đó mà thôi, đâu có âm vực nào cao hơn.
Thí dụ líu công xê (xan), thì líu là phím cuối cùng (cao nhất) rồi.
Nếu nhấn lên nữa cũng chỉ là tới chữ xứ, nhưng chữ xứ cũng chỉ là chữ phụ thôi.
Có một số người bắt chước nhạc công bắc kỳ gắn thêm phím đờn kìm trên mặt thùng đờn giống đờn đoản (như Ngọc Cần). Cách gắn thêm phím này giới tài tử miền nam không chấp nhận. Vì đờn kìm cấu tạo theo quẻ dịch, 8 phím tượng trưng cho 8 quẻ (bát quái), gắn thêm là sai ý nghĩa.

[thaydat]

Mình thấy trong các clip khác một số nhạc sĩ sử dụng ở trong hình như láy đàn câu 3 nhịp thứ nhất....Hình như họ chạy nhịp đầu ở âm vực cao rồi đổ về âm vực thâp xề lên xan nhịp 2

[nguyenphuc]

Mình thấy trong các clip khác một số nhạc sĩ sử dụng ở trong hình như láy đàn câu 3 nhịp thứ nhất....

Xin chú nói chi tiết hơn cho rõ vấn đề.

[thaydat]

Ở nhịp đầu câu 3 thay gì NP Liu tồn liu lỉu liu phan xàng.... Thì họ đàn Liu tồn Tích(liu đài) chụp...và về xê ở phím 6 (nhịp thứ nhứt) rồi chạy ra để đổ về xề lên xan(nhịp thứ 2)

[nguyenphuc]

Ở nhịp đầu câu 3 thay gì NP Liu tồn liu lỉu liu phan xàng.... Thì họ đàn Liu tồn Tích (liu đài) chụp... và về xê ở phím 6 (nhịp thứ nhứt) rồi chạy ra để đổ về xề lên xan (nhịp thứ 2)

Chú đưa cái clip đò lên coi thử.

[thaydat]

clip : https://www.youtube.com/watch?v=wPxKppyw8bo

[nguyenphuc]

Trời trời... Hoàng Phúc đờn trật căn nhiều quá mà sao chú thích.
Cái chỗ trật không chấp nhận được mà Hoàng Phúc cón "dám" đờn trật mà.
Đó là nhịp thứ nhất câu 2. Ai cũng phải đờn ngoại bảy rưỡi chỗ đó mà Hoàng Phúc "dám" đờn nội..
Rồi nhịp thứ nhất câu 3 nữa (chỗ chú nói), chỗ đó mà đờn chữ công... thiệt tình đúng là dân đờn cải lương đờn cương!
Hoàng Phúc gốc là đờn đám ma, không có căn bản.
Chú muốn cái láy: tích xề phạn liu xứ liu xàn liu công liu công... láy này không đặt ở nhịp đầu câu 3 được.

[thaydat]

NP giải thích vì sao? Bởi mình thấy người ta lúc đàn ở ngoài luc đàn ở trong nên muốn vậy thôi.