Đảo Ngũ Cung (trong Tam Nam)

[nguyenphuc]

ĐẢO NGŨ CUNG
67 câu hơi xuân dựng nhịp tư trường canh trung điệu
(Bản đờn của nhạc sư Trọng Khanh)

1. Xế xê (xang) xê xang xê (-)
xang xế xê (-) xể xê xang (lịu)
2. Ú liu (phàn) phàn xê (-)
xang phán (xự) xang xê (-)
3. Tồn tàn (xê) xang xế (xê)
xế xể xê (-) xê xê xang (lịu)
4. Liu xán (u) liu phàn (-)
xang phán (xự) xang xê (-)
5. Tồn tàn (xê) xang xế (xê)
xế xể xê (-) xê xê xang (lịu)
6. Liu xán (u) liu phàn (-)
xang phán (xự) xang xê (-)
7. Tồn tàn (xê) xang xế (xê)
liu xán (liu)ú liu phan (xề)
8. Xề là (liu) phan xề (-)
ú liu (phạn) xàng liu (-)
9. Tồn là (liu) xế xán (liu)
liu xán (liu) ú liu phan (xề)
10. Xề là (liu) phan xề (-)
ú liu (phạn) liu ú (-)
11. Tồn tàn (xê) xề xê xán (ú)
xề xán (ú) xề u liu (phan)
12. Liu xán (u) liu phan (-)
ú liu (phạn) xán liu (-)
13. Xự xự (xang) xế xự xế (xang)
ú liu (xề) phạn xán xàng (liu)
14. Xề liu (-) liu xề (-)
ú liu (phạn) xán liu (-)
15. Tồn là (liu) xế xán (liu)
liu xán (liu) phạn ú xán (xề)
16. Xề liu (-) liu xề (-)
ú liu (phạn) xán liu (-)
17. Tồn tàn (liu) xế xán (liu)
liu liu (-) phạn ú xán (xề)
18. Xề liu (-) liu xề (-)
ú liu (phạn) liu ú (-)
19. Ú liu (xề) xề phạn liu (ú)
xế xán (u) xề ú liu (phan)
20. Liu xán (u) liu phan (-)
xang phán (xự) xang xê (-)
21. Tồn tàn (xê) xang líu xê xang (xê)
xang xế xê (-) xể xê xang (xê)
22. Xế xê (-) xang lịu (-)
ú liu (phạn) phàn xê (-)
23. Tồn tàn (xê) xế xể (xê)
xang xế xê (-) xể xê xang (lịu)
24. Liu ú (-) liu phàn (-)
xang phán (xự) xang xê (-)
25. Tồn tàn (xê) xế xể (xê)
xang xế xê (-) xể xê xang (lịu)
26. Liu ú (-) liu phàn (-)
xang phán (xự) xang xê (-)
27. Tồn tàn (xê) xế xể (xê)
xang xế xê (-) xể xê xang (xự)
28. Xang xê (-) xang xự (-)
xế xang (xự) xế xang (-)
29. Phàn phàn (xang) xế xế (xang)
xế xang (-) xự xự xế (xang)
30. Xang xê (-) xang xự (-)
xế xang (xự) xế xang (-)
31. Tồn là (liu) xế xán (liu)
liu ú liu (-) phạn ú xán (xề)
32. Xề liu (-) phan xề (-)
ú liu (phạn) xán liu (-)
33. Tồn là (liu) xế xán (liu)
liu ú liu (-) phạn liu ú (xề)
34. Phan xán (xàng) phan xề (-)
ú liu (phạn) xàng ú (-)
35. Ú liu (xề) xàng xề phạn (ú)
xề xán u (-) xề ú liu (phan)
36. Liu ú (-) liu phan (-)
ú líu (phạn) liu ú (-)
37. Xề xề (ú) xề xề liu (ú)
ú liu (-) phạn ú xán (xề)
38. Phan xán (xàng) phan xề (-)
ú liu (phạn) liu ú (-)
39. Ú liu (xề) xàng xề phạn (ú)
xề xán u (-) xề ú liu (phan)
40. Liu ú (-) liu phan (-)
ú liu (phạn) liu ú (-)
41. Xề xề (ú) xề phạn liu (ú)
ú liu (-) phạn ú xán (xề)
42. Phạn xán (xàng) phạn xề (-)
ú liu (phạn) liu ú (-)
43. Ú liu (xề) xàng xề phạn (ú)
xề xán u (-) xề ú liu (phan)
44. Liu ú (-) liu phan (-)
ú liu (phạn) xán liu (-)
45. Phàn phàn (xang) xế xế líu (xang)
ú liu xề (-) phạn xán xàng (liu)
46. Xề liu (-) liu xề (-)
ú liu (phạn) xán liu (-)
47. Tồn là (liu) xế xán (liu)
liu xán (liu) phạn ú xán (xề)
48. Xề liu (-) liu xề (-)
ú liu (phạn) xán liu (-)
49. Tồn tàn (liu) xế xán (liu)
liu liu (-) phạn ú xán (xề)
50. Xề liu (-) liu xề (-)
ú liu (phạn) liu ú (-)
51. Ú liu (xề) xề phạn liu (ú)
xế xán (u) xề ú liu (phan)
52. Liu ú (-) liu phan (-)
ú liu (phạn) xán liu (-)
53. Xán (xàng) liu (xệ)
liu liu (-) ú xán (liu)
54. Liu (-) xán xàng (-)
xàng liu (xề) xàng liu (-)
55. Tồn là (liu) xế xán (liu)
ú liu (-) phạn ú xán (xàng)
56. Xàng liu (-) liu xàng (-)
xàng liu (xề) xàng liu (-)
57. Tồn là (liu) xế xán (liu)
ú liu (-) phạn ú xán (xàng)
58. Xàng liu (-) liu xàng (-)
xàng liu (xề) xàng liu (-)
59. Xán (xàng) liu (xệ)
xề liu xứ (công) líu công xê (xàng)
60. Xàng liu (-) liu xàng (-)
xàng xề (cộng) xề xàng (-)
61. Xán (xàng) liu (xệ)
liu liu (-) ú xán (liu)
62. Liu (-) xán xàng (-)
xàng liu (xề) xàng liu (-)
63. Tồn là (liu) xế xán (liu)
ú liu (-) phạn ú xán (xàng)
64. Xàng liu (-) liu xàng (-)
xàng liu (xề) xàng liu (-)
65. Tồn là (liu) xế xán (liu)
ú liu (-) phạn ú xán (xàng)
66. Xàng liu (-) liu xàng (-)
xàng liu (xề) xàng liu (-)
67. Xán (xàng) liu (xệ)
xề liu xứ (công) líu công xê (xàng)

-----o0o-----

Ghi chú:
Song Cước từ câu 53 đến câu 67
Có nơi đờn câu 37 và 41 như sau:
Xề xề (ú) xề ú (-)
ú liu (-) xán xề phạn (ú)
Ngày xưa câu 54 và 62 đờn lòn:
Xang xế (-) xế xang (-)
xang xế (xê) xang lìu (-)
Ngày xưa (hiện nay cũng còn) câu 55 câu 57 và câu 63 câu 65 đờn như sau:
Tồn là (liu) xế xán (liu)
xang xế xê (-) xê xê xang (lìu)
Những bài ca xưa đăt lời theo cách đờn xưa (gần với Lớp Trống), ngày nay người sửa lại đờn gần với Lớp Mái nhiều hơn.
Có nơi đờn Song Cước và Trống Xuân câu 59 giống nhau là dứt XÀNG
Có nơi đờn Song Cước câu 59 dứt LIU như Lớp Trống.
Cũng có nơi đờn câu 56 câu 58 và câu 64 câu 66 như sau:
Hò xê (-) xang xự (-)
ú liu (phạn) xán liu (-)
Trong giới tài tử, để cho thống nhất, thường thường người ta đờn Song Cước (hoặc Trống Xuân) giống nhau. Nếu chơi 7 câu thì dứt câu 7 chữ XÀNG, nếu chơi 8 câu thì dứt câu 7 chữ LIU. Nếu chơi 15 câu thì câu 15 dứt chữ XÀNG
Tóm lại: Trong 3 lớp đặc biệt của 3 bài nam, chỉ có Lớp Mái của bài Nam Ai là đồng nhất cho nên rất thông dụng vì thế được áp dụng rộng rãi và cũng rất phổ biến trong cải lương.
Còn Lớp Trống của bài Nam Xuân và Song Cước của bài Đảo Ngũ Cung cho tới hiện nay đã hơn 100 năm rồi mà vẫn chưa thống nhất lòng bản, cho nên không được phổ biến và cải lương cũng không dùng 2 lớp này, vì sợ rằng giữa thầy tuồng (soạn giả) và thầy đờn (dàn nhạc) có sự lọt chọt rồi đào kép không biết theo ai.
Ngay cả giới tài tử cũng ít khi chơi Lớp Trống và Song Cước, nếu có thì phải hội ý hoặc phụ nhĩ với nhau trước khi chơi để không bị lọt chọt.
Các anh chị cứ để ý nghe các audio hoặc các nhạc sĩ đờn Lớp Trống và Song Cước (nhất là Song Cước) sẽ thấy 2 bản này không thống nhất lòng bản (bài ca cũng vậy).

[nguyenphuc]

Lúc đầu nhìn vô bản Đảo viết sau này thấy chạy chữ nhiều quá bắt ngán nhưng vô tập thấy đã, bởi chạy lòng vòng và không khó. Đảo đàn chạy như vậy nghe hay và theo mình người ca cũng dễ có cảm hứng khi ca.
Giống như mình, ông ấy nói viết như vậy dễ tập và tập mau.
Ông ấy thích các láy đàn của câu 4 đến câu 6 (chạy các dây trên rồi về các dây dưới nghe quá hay).

Hai bản Đảo, của chú (kìm) và của ông ấy (guitar) là do NP viết theo "ngẫu hứng".
Hoàn toàn không dựa theo một clip nào, của ai. Vì không tìm được clip nào (dù là audio hay video) vừa ý cho việc "hướng dẫn học đờn".
Nếu viết một mạch hết bài luôn thì khi đờn lên nghe suông. Ngặt là NP viết một đoạn rồi khi khác lại viết tiếp chắp vào (do không có thời gian), sợ rằng không liền mạch, vì "ngẫu hứng" thì khi vầy khi khác, làm sao giống nhau được.
Nhưng chắc là không đến nỗi nào, vi NP biết cách chắp vào rất liền lạc.

[thaydat]

NP nói lại vụ vì sao gọi Đảo ngũ cung và lớp dựng văn thiên tường hôm trước đã hỏi đi. Cám ơn

[nguyenphuc]

NP nói lại vụ vì sao gọi Đảo ngũ cung và lớp dựng văn thiên tường hôm trước đã hỏi đi. Cám ơn

Đảo ngũ cung: đại khái là những bản khác thì suốt bản chỉ có một chủ âm, còn bản Đảo thì ngược lại (đảo), 5 cung bậc đều là chủ âm của từng lớp trong suốt bản Đảo. Khì thì liu làm chủ âm, thì thì xê làm chủ âm, khi thì xang làm chủ âm, khi thì xừ và xự làm chủ âm v.v...
Văn Thiên Tường Lớp Dựng:các lớp khác đang chìm (như lớp đầu chẳng hạn), tới lớp dựng thì hơi xốc lên, dựng lên.

[thaydat]

Cảm ơn NP nhiều nhưng nếu giải thích như thế theo mình còn mơ hồ đối với những người chưa am hiểu nhiều về cấu trúc hơi điệu ...của bài bản tài tử trong đó có mình. Đề nghị NP nói rõ hơn đồng thời cho ví dụ minh họa.cảm ơn

[nguyenphuc]

Cảm ơn NP nhiều nhưng nếu giải thích như thế theo mình còn mơ hồ đối với những người chưa am hiểu nhiều về cấu trúc hơi điệu ...của bài bản tài tử trong đó có mình. Đề nghị NP nói rõ hơn đồng thời cho ví dụ minh họa.cảm ơn

Hic... NP viết rồi làm biếng viết lại quá ah... hic...
Chú thaydat nghe đờn (hoà tấu hoặc độc tấu gì cũng được) hết 52 câu của bản Đảo thì tự nhiên sẽ cảm nhận được. Mỗi lớp có một hơi điệu khác nhau và đảo qua đảo lại trong 5 cung ( nhất là các Lớp hơi Xự, hơi Xang, hơi Xê).

[thaydat]

những nhịp ngoại ở các câu 1.3.5 ở nhịp thứ 3 là ngoại 1/2 hay 3/4 vậy NP?

[nguyenphuc]

Những nhịp ngoại ở các câu 1.3.5 ở nhịp thứ 3 là ngoại 1/2 hay 3/4 vậy NP?

Theo quy tắc chung của các bản lớn nhịp tư (ba nam sáu bắc) thì nhịp ngoại chẵn là ngoại 2/4, nhịp ngoại lẻ là ngoại bảy rưỡi. Ngoại trừ một vài chỗ đặc biệt, chẳng hạn như nhịp thứ 3 của câu 1, vì là câu vô đầu (và những câu tương tự câu 1).

[thaydat]

NP giúp chỉ dùm cách mở ai của bản đảo để gác vô vọng cổ .Cảm ơn

[nguyenphuc]

NP giúp chỉ dùm cách mở ai của bản đảo để gác vô vọng cổ. Cảm ơn.

Người muốn ca Đảo gác vô Vọng cổ là nam hay nữ, và ca bao nhiêu câu (Đảo).
Ghi chú: Bản Đảo chỉ mở ai qua dây hò nhứt mà thôi. Nếu người ca là nam thì OK.

[thaydat]

Ừ hôm rồi có bạn (nam) kêu về tập đảo cho rành đi. Bạn ấy sẽ ca đảo và vọng cổ trong tuồng kiếm sĩ dơi. Ca bao nhiêu câu thì chưa biết để hôm nào gặp bạn ấy mình hỏi