Khúc vọng cổ “Tần Quỳnh Khóc Bạn” với giọng ca Thanh Hải.

[Phong_Vũ]

Không biết từ thời xa xưa ai đã soạn ra bài ca “Tống Tửu Đơn Hùng Tín” và “Tần Quỳnh Khóc Bạn” mà hầu như ban hay nhóm đờn ca tài tử nào cũng có người thuộc một phần hoặc thuộc lòng hết 2 bài ca trên, và rất thường ca ở những nơi đình đám. Đây là bài liên ca khá dài, nếu như trong nhóm đờn ca tài tử, một người không thuộc toàn bộ bản Xuân Tình (4 lớp), thì cũng có nhiều người thuộc rồi ráp lại ca.

Liên khúc sống lâu nhứt

Thông thường là lớp 1 và lớp 4 có nhiều người thuộc rành rẽ. Bài ca Tống Tửu Đơn Hùng Tín ca theo điệu Xuân Tình thì xưa giờ chỉ có một bài và lời ca cũng chỉ một mà thôi, và lớp 4 tức lớp chót dùng gối đầu cho Tần Quỳnh vô vọng cổ.Còn bài vọng cổ “Tần Quỳnh Khóc Bạn” thì đủ 6 câu và có rất nhiều bài. Riêng tôi được biết thì có tới 4 bài lời ca khác nhau hoàn toàn. Tuy nhiên nội dung lời ca vẫn là Tần Thúc Bảo trách mắng La Thành, cũng như tiếc thương Đơn Hùng Tín.Đây là câu chuyện dựa theo một đoạn trọng truyện Thuyết Đường của Tàu mà người Việt chúng ta rất thích nghe ca. Do đó mà mỗi khi có sinh hoạt đờn ca tài tử là có người yêu cầu hát bản Tống Tửu Đơn Hùng Tín. Muốn ca bài này đầy đủ ý nghĩa của nó phải có 4 tay ca thủ các vai: Trình Giảo Kim – Đơn Hùng Tín – La Thành – Tần Quỳnh (tức Tần Thúc Bảo).

Diễn từ trong vườn cao su

Vào khoảng 1960 – 1961 tại Ban mê thuột, nhóm đờn ca tài tử ở đây khá đông. Họ đã quy tụ thành lập gánh hát nho nhỏ, tập dượt lớp tuồng Tống Tửu Đơn Hùng Tín, có thêm các vai Lý Thế Dân (Vua Đường) và Quân Sư Từ Mậu Công.Họ có cả trang phục bằng vải sa ten nhiều màu: Đơn Hùng Tín mặc màu xanh dương đậm, Lý Thế Dân màu đỏ, La Thành màu trắng, Tần Thúc Bảo màu vàng. Khi tập dượt thành thạo họ trình diễn hai nơi: Một đêm tại rạp Tường Hiệp và một đêm tại hội trường đồn điền C.H.P.I của người Pháp, hát cho công nhân đồn điền coi. Không biết có còn trình diễn ở đâu nữa không.Xưa nay những lớp tuồng Tàu dù cải lương hay hát bội thì nhân vật thường có nam lẫn nữ, như: Tiết Đinh San – Phàn Lê Huê – Điêu Thuyền Lữ Bố – Thoại Ba Công Chúa – Lưu Kim Đính – Hồ Nguyệt Cô – Đắc Kỷ...Thế nhưng, lớp tuồng Tống Tửu Đơn Hùng Tín và Tần Quỳnh Khóc Bạn hầu hết các nhân vật đều là nam nhân, nên chỉ có kép đóng vai chứ không có đào. Vậy mà vẫn được khán giả ưa chuộng, do đó bài ca mới sống thọ lâu dài, bởi dân đờn ca tài tử hết thế hệ này đến hệ khác đã nối tiếp nhau học thuộc lòng bài ca ấy.Trong số những bài vọng cổ Tần Quỳnh Khóc Bạn, có một bài của soạn giả Viễn Châu thu thanh dĩa hát thời đầu thập niên 1960 do nghệ sĩ Thanh Hải ca.

Mất Út Trà Ôn, đại ban xuống dốc

Thuở ấy gánh hát đại ban Thủ Đô của ông bầu Ba Bản đang oai trùm, sân khấu huy hoàng với giàn đào kép gạo cội. Thế rồi Út Trà Ôn đang thủ vai chánh, đã rời bỏ đoàn, cùng kép độc Hoàng Giang nhảy ra lập gánh Thống Nhứt.Theo lời ông Ba Bản thì ngay cái hôm đầu đoàn dựng bảng thấy thiếu vắng đệ nhứt danh ca Út Trà Ôn thì số vé bán ra sụt giảm hơn phân nữa. Dù rằng đã có Thanh Hải thay thế vai trò, nhưng lúc ấy cái tên Thanh Hải còn rất xa lạ với khán giả cải lương.Thế nhưng, chỉ vài tuần sau thì đài phát thanh Sài Gòn, chương trình cổ nhạc cho phát thanh dĩa hát Tần Quỳnh Khóc Bạn với tiếng ca Thanh Hải. Tức thì ngay đêm ấy bà con ùn ùn đi coi hát để nghe Thanh Hải ca vọng cổ, cũng đồng thời thấy mặt anh kép trẻ này. Lúc bấy giờ đã không ít người nói rằng giọng ca Thanh Hải ngọt ngào đâu có thua gì Út Trà Ôn, còn hay hơn nữa là khác.

Công nhân đồn điền thành kép chánh

Thế là đoàn Thủ Đô lấy lại phong độ, và anh kép Thanh Hải được mời thu dĩa liên miên nổi tiếng luôn cho đến sau này. Chớ còn khoảng một năm trước đó, kép Thanh hải còn là công nhân đồn điền cao su ở Bình Dương. Nhờ giọng ca thu hút người nghe, nên được vị kỷ sư của đồn điền đưa xuống giới thiệu với ông Ba Bản, bầu gánh Thủ Đô.
Sau khi nghe giọng ca, ông Ba Bản thâu nhận vào đoàn hát, trả lương hằng đêm nhưng không cho đóng vai trò nào hết, mà nhiệm vụ chỉ hằng đêm ngồi bên trong cách gà xem nghệ sĩ hát để học nghề. Cũng như học ca diễn, vai trò nào cũng học. Nhờ đó mà Thanh Hải thuộc được vai trò của Út Trà Ôn.

Không biết có chuẩn bị sẵn hay không, mà lúc Út Trà Ôn rời đoàn thì ông bầu chỉ định Thanh Hải thay thế vai chánh, khiến ai cũng bất ngờ. Cái may mắn của Thanh Hải là nhờ đệ nhứt danh ca ra đi, vai chánh chưa có kép nào thay thế. Cũng như nhờ thay thế vai trò của Út Trà Ôn nên được hãng dĩa lưu ý, và rồi nghiệp cầm ca lên như diều.

Và bây giờ mời quí vị nghe lại bài vọng cổ 6 câu Tần Quỳnh khóc bạn với làn hơi ca Thanh Hải:

Nguồn tin: Ngành Mai - NV

[nguoisaigon]

ừa hén, giọng NS Thanh Hải nghe mê ly luôn