Khán giả cải lương từ thời thập niên 1940 đã thấy diễn viên bay trên sân khấu, và lúc ấy hình thức nghệ thuật này được coi như mới lạ, do vậy đã lối cuốn khá đông người đi coi hát. Nhiều người họ mua vé chỉ để đi coi những màn bay, chớ còn tuồng hay hoặc dở họ chẳng quan tâm bao nhiêu.
Kép cải lương Vương Cảnh bay trong vở hát “Duyên Chị Tình Em.” (Hình: Bộ sưu tập của Ngành Mai)
Biết được tâm lý khán giả thích coi bay, nên phần lớn bầu gánh hát thời bấy giờ đã cố học hỏi xem cách bay như thế nào, rồi đem áp dụng ở gánh hát mình, có nghĩa là ít nhiều gì cũng biến sân khấu thành hát xiệc, chớ nếu không thì khó kiếm ăn, bị chê là dở hơn mấy gánh khác.
Rồi người ta không biết có phải cái nghệ thuật bay đã không ăn khách lâu dài, hay là do tai nạn của diễn viên mà tuồng có đào kép bay giảm dần, chỉ thỉnh thoảng mới nghe các đoàn nhỏ ở quận, ở xã là còn nhưng cũng ít. Rồi thì suốt cả chục năm không nghe nói bay, thiên hạ tưởng đâu cái trò bay kia đã chấm dứt rồi.
Thế nhưng, sau 1975, khán giả lại thấy cải lương bay trở lại, và còn bay “bạo” hơn nhiều. Thay vì khi xưa chỉ bay vòng vòng trên sân khấu, giờ đây bay luôn ra ở những hàng ghế của khán giả, từ 3 hàng ghế đến 6 hàng ghế, rồi bay xa đến 10 hàng ghế, thật là hát xiệc cũng không bằng.
Diễn viên hay lượn như chim bay bên trên, bên dưới khán giả đưa quạt giấy có cột tiền lên để “chim” bay ngang đớp cây quạt tiền! Thì ra diễn viên bay ra xa ngoài khán giả là để đớp tiền! Nghệ thuật sân khấu có một không hai, mạng sống chẳng cần để có tiền, thì người ta còn cần thứ gì nữa?
Cái trò bay ở sân khấu để kiếm tiền thật là đáng buồn. Khán giả cho tiền đã xem nghệ sĩ như là chim bay kiếm mồi vậy!
Khoảng 1991 đoàn cải lương Thủ Ðức đi lưu diễn ở Phan Thiết, diễn tuồng “Hỏa Sơn Thần Nữ” cũng có bay. Khi vở hát mới mở màn độ 15 phút, nữ diễn viên chánh của đoàn là Lệ Huyền (vai Hỏa Sơn Thần Nữ) trong một lớp đu bay, bất ngờ gặp trở ngại kỹ thuật: Dây bay bị đứt, Hỏa Sơn thần nữ rơi xuống sân khấu bất tỉnh nhân sự! Toàn thể khán giả ngày hôm ấy đều xôn xao khi thấy gương mặt của Lệ Huyền bị chảy máu! Cô đã không may rớt xuống đất cấn vào bậc tam cấp. Ngay lập tức đoàn phải kéo màn cáo lỗi với khán giả.
Cũng khoảng thời gian ấy tại rạp Hưng Ðạo, đoàn cải lương Thanh Nga diễn tuồng “Duyên Chị Tình Em,” kép Vương Cảnh cũng bay vòng ra ngoài những hàng ghế khán giả, khi trở vào bị chạm vào bục sân khấu, chỗ dàn đờn, bị thương phải vào bệnh viên.
Trước Lệ Huyền và Vương Cảnh còn có rất nhiều nghệ sĩ bị đứt dây bay, khi đang biểu diễn những đường bay đẹp mắt từ sân khấu xuống những hàng ghế khán giả. Và cũng đã nhiều lần khán giả mến mộ sân khấu cải lương đã mục kích những nghệ sĩ “phiêu lưu trên không” này bị “rớt đài” và mang thương tật.
Người ta thương cho những nghệ sĩ đã can đảm chấp nhận thuyết định mệnh “sinh nghề tử nghiệp” vậy!
Phong_Vũ
Trả lời với trích dẫn
Giang Tiên