Bạn Nguyenphuc ơi cho tôi hỏi thêm câu này nữa. Bản đàn dây hò tư của danh cầm Năm Cơ do nhạc sĩ Văn Sơn kí âm ở câu 1 note mi là chữ nhạc công (từ câu 2 trở đi anh Mây Trời mới kí âm). Sang câu 2 cũng note mi nhưng anh Mây Trời kí âm chữ xư. Tại sao cùng note mi mà kí âm 2 chữ nhạc khác nhau vậy? 2 chữ nhạc công và xư đâu phải nằm cùng cung trên cần đàn phải không? Bạn giải thích giúp cám ơn.
Thưa anh thaydat,
Đối với tân nhạc thì chữ đàn trên cần đàn (phím đàn) là cố định, không có sự thay đổi.
Đối với cổ nhạc thì chữ đàn trên cần đàn (phím đàn) thay đổi theo cung bậc.
Ví dụ ở cung (bậc) HÒ NHỨT thì phím chữ CỐNG, nhưng khi chuyển qua cung (bậc) HÒ TƯ thì nó trở thành chữ XỰ.
Ký âm theo nick Mây Trời là đúng, nick Mây Trời am tường về nhạc lý tân nhạc hơn nhiều.
Nốt MI ở tân nhạc phải ký âm theo cổ nhạc là XỰ mới chính xác. Bởi vì bây giờ ghi ta cổ nhạc dùng DÂY LAI, không còn dùng DÂY RẠCH GIÁ nữa. Cho nên bất cứ ký âm bài bản nào cũng phải theo DÂY LAI mà chuyển qua ký âm theo tân nhạc.
Theo đó thì DÂY LAI chữ
HÒ tương đương với TÂN NHẠC là nốt
RÉ, vậy chữ
XỰ (dây lai) tương đương với nốt
MI bên tân nhạc.
Phải thống nhất theo hệ thống ký âm và tương đương này thì mới không bị "lộn xộn".
Tân nhạc theo khoa học tây phương, vì vậy mà nốt nhạc cố định, không thay đổi "danh xưng" trên phím đàn.
Cổ nhạc theo triết học đông phương (kinh dịch), vì vậy mà chữ nhạc thay đổi (dịch) "danh xưng" trên phím đàn, tùy theo cung bậc.
Cùng một phím đàn, nhưng ở 5 cung (bậc) Hò nhứt, Hò nhì, Hò ba, Hò tư, Hò 5... nó thay đổi "danh xưng" (tên chữ đàn) khác nhau.
Ví dụ: cùng là buông dây số 2 đàn ghi ta (hoặc bấm phím thứ 3 dây lớn đàn kìm), ở cung
Hò tư thì đó là chữ
XỀ, nhưng khi chuyển qua cung
Hò nhì thì đó là chữ
HÒ. Vì chỗ này mà người không am tường nhạc lý gọi sai dây Hò nhì (dây kép cao) là DÂY XỀ.
Cũng vậy, khi bấm phím thứ 7 dây số 2 đàn ghi ta (hoặc bấm phím 4 dây nhỏ đàn kìm), ở cung (bậc)
Hò nhứt thì đó là chữ
CỐNG (SI), nhưng khi chuyển qua cung
Hò tư thì đó là chữ
XỰ (MI).
Nick Mây Trời ký âm rất chính xác.
Tóm lại:
- Trên cần đàn t
ân nhạc, tên
nốt nhạc tại mỗi phím
không thay đổi.
- Trên cần đàn
cổ nhạc, tên
chữ đàn thay đổi theo cung (bậc).
Cổ nhạc, ghi ta dây lai, đàn kìm dây bắc chinh; là dây cải lương, tức là dây đang sử dụng từ hơn nửa thế kỷ nay. Chữ đàn tương đương như sau:
Dây 3 ghi ta chữ HÒ tương đương buông dây lớn đàn kìm (HÒ)
Dây 2 ghi ta chữ XÊ tương đương phím thứ 1 dây nhỏ đàn kìm (XÊ)
Dây 1 ghi ta chữ LIU tương đương phím thứ 3 dây nhỏ đàn kìm (LIU)
Dây 4 ghi ta chữ XÀNG, là âm vực trầm của phím thứ 5 dây 3 đàn ghi ta, tương đương phím thứ 2 dây lớn đàn kìm (XÀNG)
Dây 5 ghi ta chữ HÒ, là âm vực trầm của dây 3 đàn ghi ta, tương đương buông dây lớn đàn kìm (HÒ)
Lấy HÒ làm gốc, suy ra các chữ đàn khác: XỰ, XANG, XÊ, CỐNG, LIU, Ú, XÁN v.v...
Đối chiếu qua tân nhạc:
HÒ tương đương
RỀ
XỰ tương đương
MI
XỰ LỢ tương đương
FA
XANG tương đương
SOL
XÊ tương đương
LA
CỐNG tương đương
SI
PHAN tương đương
DO
LIU tương đương
RÊ
vân vân...
Nhìn cách đối chiếu đã phổ biến thống nhất từ hơn nửa thế kỷ nay thì nick Mây Trời ký âm bản vọng cổ đàn kìm dây Hò tư của nhạc sĩ Năm Cơ rất chính xác.
Có như vậy thì khi hoà tấu giữa các nhạc cụ
dây, hơi, gõ mới "ăn rập", nếu không sẽ bị "đâm hơi", lạc "tông" !
Ghi chú thêm:
- Văn Sơn ký âm theo Dây Rạch Giá và dây bắc chánh qua Mandoline (dùng cho trước năm 1950).
- Mây Trời ký âm theo Dây Lai và dây bắc chinh qua Guitar tân nhạc (dùng cho hơn nửa thế kỷ nay).
Anh thaydat có thể đàn theo bản ký âm của nick Mây Trời và dò theo audio Năm Cơ đàn kìm dây hò tư (mà nick Mây Trờ đã theo đó ký âm) thì cũng có kết quả.
thaydat
Trả lời với trích dẫn
Giang Tiên
Được như vậy GT mừng à. Ngưỡng mộ lắm mà chờ đợi ngày diện kiến xa xăm quá đi thôi. 
MEM
