PNCN - Là một trong những học viên xuất sắc nhất lớp diễn viên (DV) khóa 2 (1982-1985) do Nhà hát Trần Hữu Trang đào tạo, trên con đường làm nghề gần 30 năm qua, Kim Tử Long đã thật sự trở thành “con rồng vàng cải lương” như ước vọng của người thầy, người “bà”, NSND Phùng Há, khi đặt cho anh nghệ danh Kim Tử Long.
Kim Tử Long đã đoạt nhiều giải thưởng danh giá và có nhiều vai diễn đi vào lòng khán giả. Vừa qua, khi được tòa phúc thẩm công bố vô tội trong “sự cố” đánh bạc ở huyện Trà Ôn, Vĩnh Long, Kim Tử Long như được “sống lại” sau một năm xấc bấc xang bang trước cơn bão dư luận.
Và như chỉ chờ cho tai qua nạn khỏi, anh liền gấp rút bắt tay thực hiện liveshow thứ ba vốn đã dự định từ trước mang tên Thiên đường tôi yêu 2 - Bản sắc anh hùng, diễn ra lúc 20g ngày 18/10 tại Nhà hát Bến Thành (TP.HCM).
Trong vai Đinh Bộ Lĩnh vở Chiến trận cờ lau
* Có phải liveshow anh tổ chức lần này là để mừng sự kiện “thoát vận đen” đã vây ám anh hơn một năm qua? Vì sao hai liveshow trước Hoài niệm trong tôi (2009) diễn ra trong hai đêm, Thiên đường tôi yêu 1 (2011) diễn đến ba đêm, còn Thiên đường… lần này chỉ một đêm duy nhất?
NSƯT Kim Tử Long: Tôi coi sân khấu (SK) là thiên đường, nên lâu lâu cũng muốn mời mọi người cùng đến chung vui. Đã ba năm rồi tôi không có sản phẩm nào để gửi đến khán giả thân thương nên nóng lòng tái ngộ. Làm liveshow lần này, tôi có hai mục đích.
Một là, tri ân khán giả bằng những điều ấp ủ trong suốt ba năm qua; hai là, bằng nét đẹp trữ tình trong những tác phẩm được chọn lựa, làm mới, tôi muốn kêu gọi khán giả trẻ hãy đến với các vở tuồng lịch sử.
Cả hai liveshow trước của tôi, đêm nào cũng kín rạp, song lần này vì kinh phí không cho phép nên chỉ tổ chức một đêm. Mặt khác, sau “sự cố” vừa qua, thú thật, tôi cũng hơi dè dặt nên muốn đo lường xem tình cảm khán giả dành cho mình có còn như xưa. Nếu thành công, tôi sẽ tiếp tục chương trình này vào tháng 12/2014, ở các điểm diễn khác, với giá vé “mềm” hơn, để khán giả đại trà có thể đi xem được.
Ở liveshow này, để đêm diễn không bị ngắt quãng bởi các tiết mục lẻ, tôi biết sẽ rất cực, rất mệt, nhưng phải cố gắng hết sức mong đáp lại phần nào tình cảm của khán giả.
* Khoảng hơn một thập niên trở lại đây, phần lớn, nếu không muốn nói là hầu hết DV cải lương (CL) phải bươn chải mưu sinh bằng việc hát quán, hát đám cưới, sinh nhật… một “con rồng vàng cải lương” như anh có tủi thân?
- Đúng là đã nhiều năm qua, tuy SK CL gần như bị xóa trắng đất diễn, nhưng tôi chưa khi nào rơi vào tình trạng thất nghiệp. Tôi thường xuyên hát ở hội nghị khách hàng, ở các sự kiện, đám cưới, đặc biệt là các chương trình dành cho bà con nông dân miền Tây như Hội thi cây lúa, Hội thi bông lúa vàng…
Ở các tiệc mừng thọ, các ông, các bà lớn tuổi rất thích nghe ca CL. SK CL không còn, người lớn tuổi cũng ngại đi ra rạp nên chỉ có cách đó họ mới được trực tiếp nghe CL. Còn nghệ sĩ cũng bằng cách đó mà đến được với khán giả.
Tôi quan niệm hát ở đâu cũng là hát, quan trọng là người nghe có trân trọng, có đón nhận tiếng hát của mình hay không. Tôi đến hát đám cưới và đã không ít lần xúc động trước sự trân trọng họ dành cho mình. Và tôi lúc nào cũng hát thật nghiêm túc để đáp lại sự chờ đợi của họ.
Vào những mùa chầu hằng năm, tôi vẫn đi hát tuồng cổ ở khắp các tỉnh Nam bộ, các tỉnh miền Đông. Có dịp hát như vậy, được mặc “xiêm y áo mão”, cũng là cách để mình đỡ nhớ SK.
Kim Tử Long và cô con gái thứ hai chụp kỷ niệm ở trường quay
* Nhưng đã là DV, lại được đào tạo bài bản, hẳn anh cũng thèm khát có được những vai diễn để đời mang dấu ấn cá nhân?
- Tôi là thế hệ DV được đào tạo và vào nghề sau năm 1975. Hầu hết những vai hay trong các vở hay đều được viết cho thế hệ vàng trước năm 1975. Chúng tôi gần như chỉ được hát lại, vì vậy, buộc phải giải quyết bài toán khó là tái hiện làm sao để khán giả chấp nhận. NSND Phùng Há từng dạy rằng, mỗi DV đều có cái riêng, phải biết phát huy cái riêng đó vào nhân vật mà đạo diễn giao phó.
Dẫu biết vậy, nhưng với tình hình SK hiện nay, dù tài năng đến mấy, dù vai diễn hay bao nhiêu cũng khó có cái “để đời”, bởi một vở diễn được một chục suất là hay lắm rồi. Hoành tráng và gây dấu ấn cỡ như vở Chiếc áo thiên nga cũng chỉ diễn được bốn suất. Tuổi thọ của vở ngắn như vậy, làm sao các nhân vật đến gần được với công chúng.
* Ở góc độ người đi trước, anh nhìn thấy gì ở lớp DV đàn em hiện nay? Anh có bi quan trước một SK CL ngày mai?
- Thế hệ của tôi may mắn được học nghề tử tế, được dìu dắt tận tình bởi các bậc thầy tài đức trong nghề, được “thực tập” trên các SK bên các bậc tiền bối tài danh thời SK còn hưng thịnh. Thế hệ DV ngày nay không may mắn như vậy. Nghề này không thể đào tạo như công nhân được.
Mười công nhân giỏi có thể có tay nghề giống nhau nhưng mười nghệ sĩ giỏi sẽ phải là mười cách hát, cách diễn khác nhau. Những nhân tố tốt hiện nay không thiếu, nhưng không thể đơm hoa kết trái vì SK lụi tàn. Đó là sự thiệt thòi của các bạn.
Nhìn về tương lai, nghệ thuật CL chắc chắn không chết, vì người muốn nghe CL còn nhiều lắm, nhưng SK CL muốn tồn tại phải có nhà hát, phải đầu tư tiền của, phải duy trì đội ngũ sáng tác, biểu diễn… Những chương trình tự phát hay những SK tư nhân đều khó làm ra những tác phẩm quy mô, để đời. Nếu Nhà nước đứng ra tài trợ, quy tụ những tinh hoa CL về một mối thì mới có tác phẩm thăng hoa...
* Thời gian qua, Kim Tử Long là người tiên phong đưa CL miền Nam ra chinh phục khán giả miền Bắc qua các chương trình Ngôi sao phương Nam. Nhiều người thán phục khi biết anh đưa một đoàn hơn hai chục người đi bằng máy bay, hẳn là có Mạnh Thường Quân tài trợ?
- Không, tôi tự túc hoàn toàn. Tôi đã đưa Ngôi sao phương Nam ra Bắc được bốn lần, hai lần diễn ở Nhà hát lớn Hà Nội, một lần ở Nhà hát nghệ thuật Âu Cơ, một lần ở Cung Văn hóa Hữu nghị. Có đi mới biết khán giả ngoài đó vẫn rất nhiệt tình với CL. Khó khăn lớn nhất là kinh phí thuê rạp, thuê âm thanh, ánh sáng. Các nhà quản lý rạp không có tinh thần hỗ trợ CL, rờ đến cái gì cũng phải trả tiền.
Nếu phần này nhẹ bớt, thì CL miền Nam sẽ có điều kiện ra Bắc nhiều hơn. Bốn chuyến đi vừa qua, có chuyến lời chút chút, có chuyến huề vốn, có chuyến lỗ. Chỉ có lợi nhuận rõ nhất là về tinh thần. Chúng tôi bất ngờ trước tình cảm của khán giả. Tôi đang định tháng 12 này sẽ ra Bắc lần nữa.
Kim Tử Long và gia đình
* Có dạo thấy anh xuất hiện trong vở Con nhà nghèo ở SK Phú Nhuận, tưởng đâu anh bỏ CL chuyển sang kịch?
- Bà bầu Hồng Vân muốn tôi về tham gia cho vui là chính. Tôi hứa nhiều lần, cuối cùng nhận lời đóng Con nhà nghèo. Nhưng cũng nhờ qua “chơi” bên kịch mới thấy thương cho nghệ sĩ CL, vì lao động ở nghệ thuật CL nặng nhọc lắm. Tôi diễn vở Con nhà nghèo được 20 suất.
Chị Hồng Vân có mời nữa, nhưng tôi không sắp xếp được thời gian, vả lại, tôi cũng muốn dồn sức làm những việc khác cho CL, như dàn dựng chẳng hạn.
* Anh đã ba lần lấy vợ, có phải cái chất nghệ sĩ khó đem lại cho anh một gia đình yên ổn?
- Tôi nghĩ, nghệ sĩ hay người không phải nghệ sĩ thì hôn nhân cũng là chuyện duyên số. Đâu phải nghệ sĩ nào cũng “ba vợ” như tôi, nhiều người vẫn sống đời với nhau. Nhìn lại hai cuộc hôn nhân đổ vỡ, hỏi tôi có thiếu sót hay không, tất nhiên là có, vì không ai hoàn hảo cả.
Nhưng có những thiếu sót nằm ngoài tầm kiểm soát của mình, chẳng hạn như vì mưu sinh, vì nghề nghiệp khiến hạnh phúc gia đình bị ảnh hưởng. Nhưng tôi quan niệm, dù cuộc hôn nhân có gãy gánh, cũng phải giữ cho nhau tình cảm tốt đẹp để con cái không bị tổn thương.
* Vậy anh giải quyết mối quan hệ giữa các con của những người vợ trước như thế nào?
- Con gái lớn của tôi với người vợ đầu nay đã 25 tuổi, dù tôi không muốn, nhưng cuối cùng cháu cũng theo nghệ thuật, hiện làm DV ở SK Phú Nhuận. Cháu ở với tôi từ khi tôi và mẹ cháu chia tay cho đến nay. Mẹ cháu từ lâu đã có gia đình mới và chúng tôi vẫn coi nhau như bạn. Hai cô gái nhỏ con người vợ thứ hai thì ở với mẹ chúng trong ngôi nhà tôi để lại khi ly hôn cách nay bảy năm.
Hằng tháng tôi vẫn chu cấp, không để các con tôi thiếu thốn; khi sắp xếp được, vào những ngày cuối tuần, tôi vẫn đưa ba mẹ con đi ăn, đi mua sắm. Tôi đối xử với con cái như bạn và các con tôi cũng rất thương yêu nhau. Ba cô chị âu yếm gọi cậu em út là… bạn trai. Tôi rất mừng vì điều đó.
* Quan hệ với những “người cũ” thân tình như vậy, anh không sợ “người mới” phật lòng sao? Phải lo kinh tế cho cả hai “nhà”, có khi nào anh thấy quá tải?
- Đôi khi nhìn lại tôi cũng giật mình, nhưng may mắn là tôi còn đi làm được, chỉ mong mình có sức khỏe và cầu tổ nghiệp thương cho tôi sống được với nghề. Còn chuyện giữ mối thân tình với “người cũ”, trước hết là vì cuộc sống của các con tôi.
Mặc dù số phận bắt nhân duyên lỡ làng, nhưng tôi không muốn con mình cảm thấy bất hạnh. Hai nữa là vì dù không còn duyên chồng vợ, nhưng chúng tôi vẫn là những người bạn thân thiết, vì đã cùng nhau sinh ra những đứa con.
Trinh Trinh (DV CL Trinh Trinh, vợ hiện tại của Kim Tử Long - PV) đã đến với tôi bằng sự cảm thông, chia sẻ, hiểu những gì tôi làm là chỉ với mục đích đem lại cho người thân những điều tốt đẹp nên tôi không có điều gì phải lo ngại.
Nhìn lại ba cuộc hôn nhân trong 27 năm qua, tôi thấy mình hạnh phúc nhiều hơn bất hạnh. Bốn đứa con biết thương yêu nhau, Cẩm Tú (người vợ thứ hai) lúc nào cũng dành cho tôi sự tôn trọng, nể nang; còn mẹ của con gái đầu thì những dịp sinh nhật, giỗ quảy luôn có mặt.
* Sự cố “đánh bạc” đã qua rồi, anh có muốn nói thêm điều gì?
- Một năm qua đối với tôi thật nặng nề. Sau khi được tòa xử không có tội vì mình không cố ý, tôi rất mừng. Tôi vốn là người xưa nay không rành chuyện đỏ đen, chỉ vì nể tình khán giả nên chơi ké vài trăm cho vui thôi. Nhưng dù sao, tôi thấy mình có lỗi với khán giả, những người luôn tin tưởng, thương yêu tôi.
Kim Tử Long tham gia chương trình từ thiện Bếp yêu thương
* Những lúc buồn nhất, thất vọng nhất anh vịn vào cái gì để đứng dậy?
- Tôi vịn vào các con mình. Chúng là lẽ sống của tôi, là nguồn động lực giúp tôi vượt qua những khó khăn. Tôi sống tâm linh nên tin vào những điều thiêng liêng. Mình làm phải ắt sẽ được phải, người ta không hiểu thì thời gian sẽ làm cho người ta hiểu. Vậy nên tôi luôn sống lạc quan.
* Người phụ nữ như thế nào sẽ “hạ gục” được Kim Tử Long?
Phong_Vũ
Trả lời với trích dẫn
Giang Tiên