ĐỐI VỚI NGƯỜI VIỆT, TẾT LÀ MÙA CỦA ĐOÀN VIÊN – MÙA CỦA YÊU THƯƠNG. THẾ NHƯNG SUỐT 60 NĂM QUA TẾT LÀ THỜI ĐIỂM MÀ NSND BẠCH TUYẾT THẤY LÒNG MÌNH LẮNG ĐỌNG TRONG NỖI NHỚ NGƯỜI MẸ THÂN YÊU. TẾT ẤT MÙI CŨNG THẾ, DÙ SHOW DIỄN DÀY ĐẶC – DÙ VUI ĐƯỢC GẶP KHÁN GIẢ YÊU THƯƠNG, NHƯNG BAO GIỜ NS CŨNG DÀNH CHO MÌNH MỘT KHOẢNG LẶNG TRONG NGÀY GIỖ MẸ.
Thân mẫu của NSND Bạch Tuyết, bà Nguyễn Thị Xuân Ly đã bị tai nạn giao thông, vĩnh viễn ra đi năm Bạch Tuyết vừa tròn 8 tuổi. Vào ngày mồng 6 Tết năm 1955, một chiếc xe zeep do tài xế là lính Lê dương say rượu đã tong phải bà Ly, nhìn bên ngoài không thấy có bất cứ sự xây xát nào, nhưng các bác sĩ ở bệnh viện Sài Gòn lúc bấy giờ xác định bà Ly bị bể phổi, dập tim.
Biết được mình không thể vượt qua số phận, bà Ly đã nắm tay hai chị em NS Bạch Tuyết và căn dặn: “Hai con hãy cố gắng sống cho nên người, đừng để người ta dè bỉu là con không cha, không mẹ “hoang đàng chi địa sanh hư hỏng”.
Câu nói này đã in đậm vào tiềm thức của cô bé Bạch Tuyết. Bao năm trời NS Bạch Tuyết quay quắt tự hỏi: “Vì sao ông trời nỡ để mất đi người mẹ mình yêu thương? Vì sao con người sinh ra đời rồi lại bất ngờ biến mất mà không được báo trước?”.
Sự mất mát lớn lao người sinh thành ra mình hầu như theo đuổi, ám ảnh NS Bạch Tuyết cho mãi đến hôm nay. Lời căn dặn sống cho nên người cứ bám lấy… Năm 16 tuổi, bỗng dưng trở thành một nghệ sĩ cải lương, rồi nổi tiếng. NS thầm lặng dồn công sức giúp đỡ người nghèo và trẻ em mồ côi hiếu học.
tin rằng khi san sẻ, chăm sóc, nâng niu những mảnh đời bất hạnh chung quanh là gián tiếp bù đắp phần nào những mất mát riêng tư của bản thân. Quan trọng hơn NS Bạch Tuyết đã thực hiện đúng lời mẹ dặn, như câu nói của ông bà xưa: “Cung kính không bằng vâng lời!” Thế nhưng nỗi buồn mất mẹ vẫn khó thể nguôi ngoai.
Thời tuổi trẻ những buồn, vui, đơn độc, thành công, thất bại… không có ai để tâm sự, tất cả như những vết cắt ngang dọc trong tâm hồn khiến NS Bạch Tuyết như bế tắc, cho dù hơn nửa đời người đicùng tiếng tăm, danh vọng. Đồng nghiệp trong nghề thường nói NS Bạch Tuyết là “đứa con cưng của Tổ nghiệp!” Lại được báo chí và khán giả gọi là “Cải lương chi bảo”.
Về gia đình, người chồng mà Bạch Tuyết đã sinh cho ông một đứa con trai duy nhất, là người yêu thương, quý trọng bà hết mực, là người có hai bằng Tiến sĩ – Kinh tế và Luật học. Thời gian sống với người đàn ông uyên bác này đã khơi gợi cho bà ý thức học hành cao hơn để có cơ hội đóng góp nhiều hơn cho nghệ thuật cải lương.
Cách đây 20 năm, Bạch Tuyết là người nghệ sĩ Cải Lương Việt Nam đầu tiên lấy được bằng Tiến sĩ Nghệ thuật học tại nước ngoài. Hạnh phúc lứa đôi, tài năng, tiền bạc, danh vọng và cả tri thức được nâng cao, vẫn khó thể bì đắp hoặc làm vơi bớt nỗi đau âm ỉ, gặm nhắm trong quá khứ bởi dù có bao nhiêu trân châu, bảo ngọc quí giá nhất trên đời, vẫn không thay thế được lòng biết ơn, khao khát phụng dưỡng, chăm sóc, báo hiếu cho Mẹ.
Người phụ nữ mà trong ca dao VN mỗi lần nhắc đến khó ai không mềm lòng thắt ruột “Mẹ già như chuối ba hương/Như xôi nếp một, như đường mía lau”, “Mẹ già như chuối chín cây/Gió lay mẹ rụng con rày mồ côi!”. Còn nhớ trong một bài tân cổ viết về mẹ NS Bạch Tuyết đã viết: “Mẹ đã cho con hạt bụi trong veo sáng ngời niềm tin vào cuộc sống.
Rừng thẳm non cao suối nguồn vô tận, lòng mẹ bao la như biển triều mênh mông cuồn cuộn đôi bờ. Con của mẹ vẫn ngu ngơ nông nỗi dại khờ. Con vẫn chưa trưởng thành khôn lớn, trơn trợt lối đời khờ dại giữa chợ đông”. Ở một đoạn khác: “Vắng vẻ quạnh hiu canh trường nuối tiếc. Cách biệt thâm tình con đã biết buồn đau.
Con chưa nhìn mắt mẹ sâu… Ngày dài mõi ngóng… đêm thâu khóc thầm… Con quên nhìn dáng mẹ nằm… Đèn khuya hắt bóng… điệu trầm cung xưa…! Sao mà thắm thiết tình mẹ trong mỗi chúng ta đến thế!
Trong một dịp tình cờ NSND TS. Bạch Tuyết được gặp gỡ hoà thượng Thiền sư Thích Thanh Từ ở Thiền viện Trúc Lâm Phượng Hoàng – Đà Lạt. Những quyển sách, những lời dạy khuyên dựa trên căn bản của giáo lý nhà Phật đã giác ngộ được Bạch Tuyết. Từ đó NS bắt đầy nghiên cứu sâu hơn về đạo Phật.
NS Bạch Tuyết cảm niệm đời là cõi tạm, sắc sắc không không, đến là sẽ đi, có rồi sẽ mất. Trong cõi ta bà này , từ người đến vạn vật , tất cả đều vận hành trên quy luật của muôn đời “Thành, Trụ, Hoại, Không”, “Pháp luân thường chuyển”, không loại trừ cha mẹ, con cái, bạn bè còn duyên thì hợp, khi hết duyên thì tan, biến.
NS. Bạch Tuyết an cư ở quận 9 đã gần ba năm. Ngôi nhà thật tĩnh lặng, xung quanh là cây cối xanh mượt in bóng xuống dòng sông Đồng Nai. NS. Bạch Tuyết cho biết: “Tôi về đây thời gian ngắn thôi nhưng đã được học bao nhiêu bài học quí báo của ông bà mình.
Hiểu tại sao cứ 15, rằm và ba mươi là con nước “rong” tràn ngập bãi bờ, biết tại sao mỗi ngày đều có nước lớn nước ròng mà không có con nước nào giống con nước nào. Thử bắt con sâu cây này bỏ qua cây khác nó chạy như chết. Từ đó cảm nhận lời Phật dạy, sự sống và cái chết vốn có sẵn từ nơi mỗi sinh vật, môi trường tác động thế nào cũng bắt nguồn di thói quen hành xử của mỗi người mỗi vật mà thôi.
Với bà con chòm xóm, một nải chuối, một trái dưa leo, trái cà, một quay dừa xiêm ngon ngọt, mớ rau thơm, húng quế, me đất, mấy trái khổ qua… bà con cũng mang cho, đám giỗ, ma chay, cưới hỏi rộn ràng hàng xóm, cư xử với nhau chân thật, nghĩa tình, tự trọng, khẳng khái.
Đào cái ao, đắp một mảng bờ, con cá con tôm mỗi khi tát “đìa”, đóng một cây đinh trên tường, đâu đó cho thấy sự nương cậy, tương thân tương ái, chia sẻ rất cảm động và trân quí.
NS. Bạch Tuyết cho biết: “Nơi này có nhiều điều thú vị với tôi. Sài Gòn trước đây chưa có quận 9, khiến tôi đoạt giải Thanh Tâm nhờ vai Lê Thị Trường An trong vở “Ông cò quận 9”, còn có tên “Tuyệt tình ca” (Người đối diện lương tâm) của tác giả Hoa Phượng – Ngọc Điệp. Giờ thì tôi sinh sống ở quận 9.
Thầy Bổn Sư của tôi là hoà thượng Thích Thanh Từ thì ngay sân vườn trước nhà có con rạch bao quanh tên là Rạch Ông Từ. Quê tôi ở An Giang – Châu Đốc, có Chùa Bà, thì đối diện bên kia cù lao giữa sông Đồng Nai có ngôi chùa nổi tiếng, bá tánh khắp nơi gọi là Chùa Bà Châu Đốc 3.
Trong thiêng liêng trời đất, trong bao la tình mẹ, quê hương, nơi chôn nhau cắt rún… có lẽ xót thương đứa con gái mồ côi bé bỏng ngày xưa, nên đã ban thường cho tôi mảnh đất, ngôi nhà bình dị này vừa nên thơ, gần gũi vừa đầy ắp yêu thương như mọi ngôi nhà của bà con Việt Nam mình, đặc biệt là được ở cận kề một trong những dòng sông có vai trò lịch sử thuở cha ông đi khai hoang mở cõi: “Nhà Bè nước chảy chia hai/Ai về Gia Định Đồng Nai thì về!”.
Ngôi nhà màu trắng xinh xắn của NS. BẠch Tuyết có hồ nước vây quanh, có phong lan cho hoa suốt bốn mùa. Bên trong nhà chỗ trang trọng nhất vẫn là nơi thờ Phật. Chỗ quan trọng thứ hai là nơi thờ thân mẫu và thân phụ của NS. Bạch Tuyết. Hiện nay, bên cạnh việc đi hát , NS vẫn nhận lời giảng dạy, tham dự các buổi nói chuyện chuyên đề.
Phần lớn thời gian dành tìm hiểu nghiên cứu văn hoá – giáo dục một số các quốc gia châu Âu và nước Mỹ. Trên bàn làm việc của NS, chúng tôi thấy vài cuốn sách đang mở: “The United States Office of Education”, “The Teacher and School Organization”, “William Shakespear – The Complete Works”, và “Treasury of American Poetry” v.v…NS. Bạch Tuyết còn dành thời gian cùng các “fan” thuộc nhiều thế hệ, lớn có, vừa có, thật trẻ, còn ngồi ghế nhà trường.
Gặp gỡ trao đổi các vấn đề văn hoá, nghệ thuật cải lương, kinh tế, hành thiền. Được biết cho đến nay NS. Bạch Tuyết đã cùng với NSND Lệ Thuỷ, đạo diễn Phượng Hoàng thực hiện: 1/ Trường ca Ca Kinh Pháp Cú; 2/ Với Đại học Bình Dương: Trường ca Phật giáo với Dân tộc; Cùng với các bạn đạo: Trường ca Kinh Kim Cương (Tình ca Quán Âm); và 4/ Trường ca Phật hoàng Trần Nhân Tông. Cả bốn Trường ca này được nhóm thực hiện, phát hành để trao tặng bà con Phật tử cùng khan giả yêu cải lương trong và ngoài nước.
Buổi trò chuyện ngẫu hứng với NS Bạch Tuyết có thể nói thật phong phú và thú vị, rõ ràng chưa thấy có nét mệt mỏi, âu lo, phiền muộn nào hiện lên nét mặt cũng như vóc dáng NS Bạch Tuyết, có lẽ nhờ sự an định trong tâm hồn, an bình trong cách sống mà lúc nào trông NS cũng sinh động, trẻ hơn nhiều so với cái tuổi “thất thập cổ lai hy!”
Bỗng dưng NS Bạch Tuyết hỏi tôi:
“Sao nhìn tôi chăm chăm vậy anh bạn trẻ?”
Tôi chưa kịp trả lời bà nói luôn: “Có gì lạ đâu, tôi học và vẫn đang học ở Má Bảy. NSND Phùng Há không chỉ để hát cải lương phục vụ khan giả, mà còn học nhiều hơn cách sống, cách nghĩ, nhận ra tấm lòng yêu thương vô bờ bến bà dành cho nghề, cho đồng nghiệp, cho con người, cho cuộc sống.
Tôi chưa nghe bà trách phiền ai, cũng chưa thấy bà nổi giận với ai kể cả người “tệ bạc” nhất! Với tôi bà là một vị Tổ, một Thánh nữ giữa đời thường, là tấm gương lớn mãi soi sáng đời tôi”.
Tôi hỏi NS có lời nhắn nhủ thế hệ trẻ của SK cải lương?
- “Tôi vui lắm, tin cậy, yêu thương, chăm chút, theo dõi từng bước sự tận tâm, cố gắng phấn đấu của các tài năng trẻ cải lương. Đa số các bạn đã dần dần khẳng định vị trí của mình trong lòng khan giả mộ điệu.
Được biết, Tết năm nay cũng như mọi cái Tết hàng năm của NS Bạch Tuyết, đi hát “lai rai”, thắp hương Tổ nghiệp, chào bà con khan giả yêu thương cải lương và thực hiện điều Phật dạy: “Cúng dường, Bố thí, Trì giới”, để rồi toàn tâm toàn ý dành cho buổi chiều mồng 6 và trưa mồng 7, giỗ mẹ…
Từ giã bao lần mấy lượt mới có thể rời ngôi nhà xôn xao tiếng chim hót, tràn ngập màu xanh hoa cỏ của TS NSND Bạch Tuyết, bất giác nhớ đến hai câu thơ viết bằng thư pháp của đại thi hào Nguyễn Du, được chủ nhân trang trọng treo ngay giữa phòng khách:
“Thiện căn ở tại lòng ta,
Chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài”
Phong_Vũ
Trả lời với trích dẫn
MEM
romeo