Cách chuyển dây từ hò nhất sang hò tư và ngược lại

[thaydat]

Bạn nguyenphuc ơi! Bạn chỉ cho tôi cách chuyển dây từ dây hò nhất sang hò tư và ngược lại (đàn vọng cổ). Khi chuyển từ dây hò nhất câu 1 sang câu 2 , 3 sang 4..v..v..dây hò tư (và ngược lại) thường thì đàn láy mấy nhịp? Nếu láy 4 nhịp dây hò nhất chữ đàn xề sang dây hò tư tiếp theo là chữ đàn gì của dây nấy (và ngược lại).... ? Xin cảm ơn.

[thaydat]

Những khuông đàn trên có áp dụng được cho dây hò nhất không Nguyenphuc? nếu không thì muốn dùng để đàn dây hò nhất thì mình phải chỉnh những chữ đàn nào ở những nhịp nào? Bạn giúp dùm Xin cảm ơn.

[nguyenphuc]

Những khuông đàn trên có áp dụng được cho dây hò nhất không Nguyenphuc? nếu không thì muốn dùng để đàn dây hò nhất thì mình phải chỉnh những chữ đàn nào ở những nhịp nào? Bạn giúp dùm Xin cảm ơn.

Những khuông đàn kìm này chỉ đàn với dây bắc oán, cung/bậc hò tư (đào).
Không thể dùng để đàn với cung/bậc hò nhất (kép) được.
Cũng không thể chỉnh sửa thành khuông đàn dây bắc oán cung/bậc hò nhất được.

[thaydat]

Đây là khuông 1 câu 6 của Danh cầm Năm Cơ "Liu liu cồng (xề)Lịu Lịu xứ u xế u xư u liu (cồng) xề xàng xề công xệ liu(0)xứ u liu phan xề (xãng)" Nhịp cuối xứ u liu phan xề (xãng)Chữ đàn xãng này là chữ đàn xàng nhấn lên đến (xề) phải không nguyenphuc? chứ chữ đàn ở khuông này là xề mà ?

[nguyenphuc]

Dạ thưa đúng như vậy đó chú thaydat.
Chữ XẢNG đó bấm nấc phím thứ 2 dây lớn (phím chữ XÀNG).
Đối với đàn kìm, chữ xàng nhấn già thì thành chữ xề.

Khuông thứ nhất câu 6 dây đào hò tư, thỉnh thoảng Năm Cơ cũng có đàn chỗ đó (nhịp thứ 4 khuông thứ 1) về XÀNG.
Như sau:

[thaydat]

Nguyenphuc ơi người ta nói trong vọng cổ có chữ đàn xang là đặc biệt. Chữ đàn xang buộc phải nhấn xang đến xê rồi rung nghe mới hay, phải chăng Danh Cầm Năm Cơ muốn dùng chữ xê (mượn xang nhấn)để nghe xê du dương hơn chứ không dùng xê chân phương? Nếu đúng vậy rõ ràng khi phong cho Ông là Danh Cầm thật chẵn ngoa. bái phục.

[thaydat]

Khuông thứ nhất câu 6 dây đào hò tư, thỉnh thoảng Năm Cơ cũng có đàn chỗ đó (nhịp thứ 4 khuông thứ 1) về XÀNG).
Như sau: ?
Sao không thấy khuông đàn vậy Nguyenphuc?

[nguyenphuc]

Những bản mùi khi gặp chữ XANG bắt buộc phải nhấn và rung. Nhưng thật ra nhấn không tới một quãng để lên đến XÊ.
Truy nguyên bản vọng cổ, gốc là bản Dạ cổ hoài lang, mà bản Dạ cổ hoài lang khi mở nhịp ra thì mấy chỗ chữ XÀNG bị đổi thành chữ XỀ.
Ví dụ, câu 6 Dạ cổ hoài lang là:
Liu xán (XÀNG) xề liu (-) <-- nhồi trùm lên xán (LIU).
Chữ XÀNG này bây giờ là chữ XỀ nhịp thứ 24 (song lang) của câu 6.
Bản Dạ cổ hoài lang có mấy câu dứt nhịp ngoại, khi mở thêm nhịp thì giới tài tử đổi thành tất cả đều nhịp nội (như hiện nay).
Vì chỗ XÀNG biết thành XỀ đó mà người ta đàn vọng cổ, đôi khi lấy XÀNG làm XỀ tại những chỗ không quan trọng.
Ngày xưa, bản vọng cổ nhịp 32, nhịp thứ 28 câu 2 là chữ XANG (hiện nay là XÊ), nhịp thứ 8 câu 6 là chữ XANG (ngày nay là XÊ), nhịp thứ 28 câu 6 là chữ XỀ (ngày nay là XÊ). Bởi vậy người ca thường hay nói nhịp thứ 28 câu 6 là chữ XỀ GIẢ, để phân biệt với chữ XỀ THIỆT là chữ XỀ nhịp thứ 24 có gõ song lang.
Khi nghe XỀ GIẢ thì biết còn 4 nhịp nữa sẽ dứt câu.

*Bản Dạ cổ hoài lang khi giới tài tử mở lơi ra để thêm nhịp thì có những chỗ bị đổi chữ đàn.
Ví dụ: Dạ cổ hoài lang chữ đàn dứt câu 2 là chữ XÀNG:
Líu (CÔNG) líu công xê (XÀNG)
Bảo (kiếm) sắc phong lên (đàng)
Nhưng khi mở nhịp thành bản vọng cổ thì chỗ này bị đổi thành chữ XANG.
Dạ cổ hoài lang chữ đàn dứt câu 15 và câu 19 là chữ XÀNG, khi mở nhịp để thành bản vọng cổ thì 2 chỗ này bị đổi thành chữ HÒ.
Nếu câu 15 và 19 mà ca dứt XÀNG thì nghe giông giống như bản Xuân Nữ.

[nguyenphuc]

Khuông thứ nhất câu 6 dây đào hò tư, thỉnh thoảng Năm Cơ cũng có đàn chỗ đó (nhịp thứ 4 khuông thứ 1) về XÀNG).
Như sau: ?
Sao không thấy khuông đàn vậy Nguyenphuc?

Chỗ đó hôm lúc viết và gởi đi, bị "sự cố" nên mất đó chú thaydat.

Bây giờ viết lại:

Khuông thứ nhất câu 6 dây bắc oán, cung/bậc hò tư đàn kìm:

Xề liu (LIU) xang xê cống xê xang xư (CÔNG) công xề liu xứ u liu (CÔNG) xề liu xứ công líu công xê (XANG)

Khuông thứ 2:

Xang o xế xang xê (CỐNG) xề liu xứ công líu công xê (XANG) liu tồn liu liu xề xảng xang (LÌU) tồn lìu xư xang xê cống (XÊ)

Hai khuông này Năm Cơ hoà tấu chung với Bảy Bá (tranh) và Văn Vĩ (guitar), hồi năm một ngàn chín trăm hồi đó (nhái theo bản Xuân Nữ).

[nguyenphuc]

Bản vọng cổ là bản "thiên biến vạn hoá" nên đàn sao cũng được, miễn đừng đàn "tầm bậy" là OK.
Trước năm 1975, trong một vài lần hoà tấu, bộ ba danh cầm Cơ Bá Vĩ có "chêm" vô một vài đoạn không phải chữ đàn của bản vọng cổ mà nghe rất "ấn tượng". Ví dụ như chêm một đoạn Mái Chạy vào đầu câu 3 (tức là câu chầu của câu 3). Và dĩ nhiên là đàn dây hò tư (vì có đoạn Mái Chạy).
Như sau:

Tám nhịp đầu vọng cổ câu 3 (sau khi vừa dứt câu 2) đàn kìm dây bắc oán cung/bậc hò tư (chỉ dùng để hoà tấu):

Xảng xang xư xề (-) liu xề xứ u liu phạn (-) liu liu xứ xề liu xàng xề (LIU) tồn hò xang xự xảng xang xư (LÌU) xứ u liu công líu công xê (XANG) tồn liu xứ xàng xề liu (-) xán xàng liu xứ (CỘNG) xề líu xứ công líu công xê (XANG)

Chú thaydat hoà tấu 3 câu đào với 8 nhịp chầu câu 3 này thử đi. Người ta đàn sao kệ họ, chú cứ đàn y như vầy tới nhịp thứ 8 ăn vô nghe hay lắm. Ba ông Cơ Bá Vĩ chơi như vậy mà !
Mấy ổng (3 danh cầm) còn chơi kiểu này nữa. Là chế biến Trăng thu dạ khúc làm 8 nhịp dứt câu 6, như sau:

8 nhịp dứt câu 6, vọng cổ dây hò tư (kìm):

U xế u liu (PHẠN) liu xề o liu xán liu (XÁN) líu công o líu xê (-) líu công xê (XANG) xề liu xứ xàng xề liu (-) xứ u xứ u liu (PHẠN) lỉu liu phan xàng xừ xàng xề (LIU) xề xự xảng xang (LÌU)

Khi hoà tấu, ai đàn gì đàn kệ họ, chứ cứ đàn y theo như vầy tới dứt câu ăn rập vô nghe rất "lạ" !

Bản vọng cổ là do người đàn diễn tấu mà !

[thaydat]

Tuyệt Thật! Ở đâu Nguyenphuc có được những tư liệu này thật hiếm ,quý . Mình sẽ cố học thuộc, khi hòa tấu mình sẽ thực hiện .
Bạn nói thêm đoạn máy chạy ở trên tôi mới nghe lần đầu chưa biết về nó? Cảm ơn.