Phụng Hoàng Lai Nghi

[nguyenphuc]

Quyển sách đàn ca cổ nhạc tựa là Cầm Ca Tân Điệu của tác giả Trần Phong Sắc người tỉnh Tân An viết vào thời nền ca nhạc tài tử còn phôi thai, gồm đủ loại bài bản (vào thời đó), cũng như quyển sách đàn ca cổ nhạc tựa là Ca Nhạc Cổ Điển Bạc Liêu của tác giả Trịnh Thiên Tư viết sau này thì 4 bản oán tổ trong đàn ca tài tử có tên thống nhất là Tứ Đại, Phụng Hoàng, Giang Nam, Phụng Cầu.
Nhưng khoảng mấy chục năm gần đây lại xuất hiện thêm tên Phụng Hoàng Lai Nghi hay Phụng Hoàng Cầu và Phụng Cầu Hoàng Duyên để thay thế cho tên Phụng Hoàng và Phụng Cầu.
Khi ngành sân khấu cải lương phát triển, một vài soạn giả tiền phong muốn đưa thêm bản Phụng Hoàng (tài tử) vào cải lương (ngoài bản Tứ Đại đã vào cải lương trước đó), để thêm phần phong phú. Nhưng bản Phụng Hoàng có mấy dị bản, không biết soạn lời ca theo bản nào, ngay cả các thầy đàn cũng không thống nhất lòng bản với nhau. Vì vậy một soạn giả tiền phong soạn ra vở tuồng Máu Thấm Tần Hoàng Đảo (vào khoảng cuối thập niên 40 đầu thập niên 50 của thế kỷ trước) đã lấy bản Phụng Hoàng tài tử sửa lại một số chỗ dị biệt và sửa những câu dứt 7 nhịp thành 8 nhịp cho đào kép dễ ca. Soạn giả này chỉ lấy 12 câu đầu của bản Phụng Hoàng tài tử mà thôi.
Tuồng Máu Thấm Tần Hoàng Đảo xuất hiện bản Phụng Hoàng 12 câu (đàn theo cải lương) gây sự chú ý cho giới thưởng ngoạn.
Mãi đến giữa thập niên 60 của thế kỷ trước, soạn giả Hà Triều Hoa Phượng "vực dậy" bản Phụng Hoàng 12 câu nói trên đưa vào vở tuồng Nửa Đời Hương Phấn, đã lấy nước mắt của không biết bao nhiêu lượt khán thính giả. Từ đó các soạn giả khác "phát huy" và Phụng Hoàng cải lương 12 câu đã đứng vững và tồn tại song song với Phụng Hoàng tài tử mà cũng là con đẻ của Phụng Hoàng tài tử.
Nếu so sánh đối chiếu thì Phụng Hoàng cải lương và Phụng Hoàng tài tử (12 câu đầu) có cấu trúc lòng bản giống nhau, cải lương chỉ sửa lại những phần như đã nói trên đúng theo nghĩa "cải" là sửa "lương" là tốt", tức là sửa lại cho tốt hơn về nhịp nhàng, thang âm lòng bản.
Thoạt kỳ thuỷ, bản Phụng Hoàng cải lương vô LIU như Phụng Hoàng tài tử, nhưng khi đào ca thì thường hay vô XÊ để không bị chìm hơi. Giống như bản vọng cổ có một thời thường vô XÊ (thay vì vô LÌU như hiện nay).
Từ nay nhạc giới dùng tên Phụng Hoàng Lai Nghi hay Phụng Hoàng Cầu để chỉ bản Phụng Hoàng tài tử đã có từ khi thầy, tổ lưu truyền.
Bản Phụng Hoàng Lai Nghi (và các bản oán tổ), giới tài tử thường đàn kìm với dây Tố Lan vì dây này nghe mùi mẫn, ai oán, thảm não...
Dây Tố Lan ăn với dây Hò Nhì, cho nên khi hoà tấu, các nhạc cụ khác cũng phải đàn ở cung/bậc Hò nhì.
Cách lên dây Tố Lan đàn kìm (để đàn bản oán) như sau:

Dây lớn (tức là dây tồn):

Buông dây là chữ HÒ
Phím 1 là chữ XỪ
Phím 2 là chữ XÀNG
Phím 3 là chữ XỀ
Phím 4 là chữ CỒNG
Phím 5 là chữ LIU
Phím 6 là chữ U
Phím 7 là chữ XÁN
Phím 8 là chữ XẾ

Dây nhỏ (tức là dây tàn):

Buông dây là chữ PHAN (OAN)
Phím 1 là chữ LIU
Phím 2 là chữ XỰ (già)
Phím 3 là chữ XÁN
Phím 4 là chữ XẾ
Phím 5 là chữ PHAN (OAN) <-- âm vực cao
Phím 6 là chữ LÍU (LIU đài)
Phím 7 là chữ XỨ (già) <-- âm vực cao
Phím 8 là chữ XÁN <-- âm vực cao

Chơi tài tử mà không biết dây Tố Lan thì thật là một sự thiếu sót quan trọng, vì dây này dùng để đàn các bản oán, vừa hay vừa đúng điệu "dân chơi".

(còn tiếp Phụng Hoàng Lai Nghi)

[nguyenphuc]

nguyenphuc vô được đây là đương nhiên qua lớp phổ cập rồi. Biết đăng các bản đàn và clip audio lên cho anh em thưởng thức thì cho tăng lên trung cấp, ráng đừng bị "sự cố" và "link chết" đi chắc sẽ được Giang Tiên cấp bằng ...đại học luôn héng.

Chị ơi,
"Sự cố" là do website chứ đâu phải tại em.
Vẫn còn bị hoài hà !
Hôm đó viết bản đàn cho bạn của chú thaydat mất hơn 4 tiếng vì "sự cố" đó chị.
Nãy giờ cũng bị không biết bao nhiêu lần.

[BichNuong]

Chị cũng bị hoài nè nên cũng mới qua lớp phổ cập thôi à. Sao đang từ cổ nhạc mà chuyển tông qua ca tân nhạc hồi nào hông hay vậy ta. Cô đơn thiệt hông hay " đời em cô đơn nên hai tay em dắt hai cô..."

[nguyenphuc]

Chị ơi,
Hok có thiệt moh... hu hu hu...
Phải được như chị nói thì đỡ khổ biết chừng nào.
Em đang o bế chú thaydat để có dịp "đi du lịch" Long Xuyên cho bít đoá... hi hi...

[BichNuong]

Đi du lịch thôi à, vậy thì ai đi mà hông được, chỉ cần có đủ tiền để đi. Nghe em nói " đang o bế" tưởng đâu em muốn về Long Xuyên làm rể cho đời đỡ khổ chớ (hay là còn khổ hơn giờ nữa hong chừng à).

[nguyenphuc]

Đi du lịch thôi à, vậy thì ai đi mà hông được, chỉ cần có đủ tiền để đi. Nghe em nói " đang o bế" tưởng đâu em muốn về Long Xuyên làm rể cho đời đỡ khổ chớ (hay là còn khổ hơn giờ nữa hong chừng à).

Dạ, chỉ đi du lịch cho biết đó biết đây thôi chị.
Nhưng "o bế" chú thaydat để có người hướng dẫn đi chơi đó mà. Vì chú thaydat là người quen. Nếu "người lạ" đâu biết họ thế nào... thì làm sao dám "giao trứng cho ác"... hu hu hu...

[BichNuong]

Vậy em tính chừng nào đi du lịch? Sao không nhờ Giang Tiên hướng dẫn đi nhiều nơi khác nữa?

[nguyenphuc]

Dạ thưa chị,
Em mới vừa nghĩ ra dự tính như vậy thôi, chứ chưa biết chừng nào á.
Giang Tiên không biết gì nhiều về Long Xuyên moh! Thì làm sao hướng dẫn và giải đáp những thắc mắc về cổ tích lịch sử (ở miền tây). Chú thaydat là "thổ địa" nên rành. Em vô google thấy miền tây có nhều cái hay...
Đi theo chú thaydat để nghe đàn ca tài tử nữa... hi hi...

[nguyenphuc]

Nguyenphuc nói thêm cho ACE biết tại sao đàn Phụng hoàng lai nghi phải đàn dây hò nhì mà không đàn dây khác như hò tư....?

Ý kiến của đệ nhất danh ca tài tử Bạch Huệ:
"Đối với nghệ sĩ nữ thì thật sự bây giờ rất ít có người ca được đúng giọng oán. Ca đúng giọng oán phải đờn theo dây hò nhì mới hay. Điều này cũng do nơi nghệ sĩ đờn một phần. Vì như bây giờ muốn ca bài Tứ Đại, tôi phải ca dây hò nhì, nhưng nghệ sĩ đờn bảo tôi phải ca theo dây hò tư như ca vọng cổ, vì hò nhì ông không đờn được, nên tôi bắt buộc phải ca (hò tư) nhưng chắc chắn không đúng giọng, nếu ca dây hò nhì thì rất hay, nội rao đờn không cũng thấy não nuột rồi.."

[thaydat]

Không biết từ lúc theo Ông Cậu đến bây giờ NP có về việt Nam lần nào chưa?Bảo đảm với NP cứ về Việt nam(Long Xuyên), tôi sẽ giúp đỡ NP hết sức với khả năng mình có. NP đừng ngại, mình dân quê chính gốc nên chuyện lứa đảo muốn làm cũng không biết cách nào để làm đừng lo hề hề.. . Còn chuyện đi nghe ca tài tử sợ huyết áp NP lên quá.Chổ của tôi kiếm người chơi tài tử cho ra hồn khó đấy. Một số người, theo tôi, chưa có túi nào cũng bầy đặt lên giọng. NP hỏi thử về nhạc sử, nhạc lí tìm người trả lời được đếm trên đầu ngón tay đấy. Không biết có phải vì kinh tế hay không mà có nhiều người đàn được ít bản nhỏ, vài bài lí , bản nam, bắc ,oán.. (chỉ thủ , vĩ) thôi mà cũng đàn lấy tiền 200.000đVN đến 400.000đVN/buổi. Mình tức lắm nghệ thuật mà vì tiền là chết rồi. Tức lắm nhưng không biết làm sao. Tiếc là nếu biết NP sớm hơn mình luyện được có túi thì đi chơi vừa giải trí vừa đem lời ca tiếng đàn giúp vui cho người thì hay biết mấy.

[nguyenphuc]

Dạ chưa đi VN lần nào hết chú thaydat ơi,
Tuổi nhỏ thì phải đi học, lớn lên rồi đi làm nên không có thời gian để đi đâu được lâu.
Mỗi năm có 1 tuần vacation, nhưng đã lấy lai rai trong năm hết rồi.
Muốn đi VN thì phải có ít nhất 4 tuần mới thoải mái. Mà muốn có 4 tuần thì phải để dành 4 năm!
NP biết information về VN là do ông cậu hoặc do những cô bác kể lại, và do NP tìm hiểu trên internet, google v.v...
NP có mấy người bạn ở Đức, Pháp, Úc, Mỹ, Canada v.v.. về VN qua kể chuyện thích lắm.
Họ đi du lịch Trung quốc, Vạn Lý Trường Thành, Tử Cấm Thành, đi Nhật v.v...
NP thì chỉ có đi lòng vòng trong nước Mỹ hoặc Canada mà thôi...