Phụng Hoàng Lai Nghi

**nguyenphuc** · 06-06-2015 07:31 AM

Quyển sách đàn ca cổ nhạc tựa là Cầm Ca Tân Điệu của tác giả Trần Phong Sắc người tỉnh Tân An viết vào thời nền ca nhạc tài tử còn phôi thai, gồm đủ loại bài bản (vào thời đó), cũng như quyển sách đàn ca cổ nhạc tựa là Ca Nhạc Cổ Điển Bạc Liêu của tác giả Trịnh Thiên Tư viết sau này thì 4 bản oán tổ trong đàn ca tài tử có tên thống nhất là Tứ Đại, Phụng Hoàng, Giang Nam, Phụng Cầu.
Nhưng khoảng mấy chục năm gần đây lại xuất hiện thêm tên Phụng Hoàng Lai Nghi hay Phụng Hoàng Cầu và Phụng Cầu Hoàng Duyên để thay thế cho tên Phụng Hoàng và Phụng Cầu.
Khi ngành sân khấu cải lương phát triển, một vài soạn giả tiền phong muốn đưa thêm bản Phụng Hoàng (tài tử) vào cải lương (ngoài bản Tứ Đại đã vào cải lương trước đó), để thêm phần phong phú. Nhưng bản Phụng Hoàng có mấy dị bản, không biết soạn lời ca theo bản nào, ngay cả các thầy đàn cũng không thống nhất lòng bản với nhau. Vì vậy một soạn giả tiền phong soạn ra vở tuồng Máu Thấm Tần Hoàng Đảo (vào khoảng cuối thập niên 40 đầu thập niên 50 của thế kỷ trước) đã lấy bản Phụng Hoàng tài tử sửa lại một số chỗ dị biệt và sửa những câu dứt 7 nhịp thành 8 nhịp cho đào kép dễ ca. Soạn giả này chỉ lấy 12 câu đầu của bản Phụng Hoàng tài tử mà thôi.
Tuồng Máu Thấm Tần Hoàng Đảo xuất hiện bản Phụng Hoàng 12 câu (đàn theo cải lương) gây sự chú ý cho giới thưởng ngoạn.
Mãi đến giữa thập niên 60 của thế kỷ trước, soạn giả Hà Triều Hoa Phượng "vực dậy" bản Phụng Hoàng 12 câu nói trên đưa vào vở tuồng Nửa Đời Hương Phấn, đã lấy nước mắt của không biết bao nhiêu lượt khán thính giả. Từ đó các soạn giả khác "phát huy" và Phụng Hoàng cải lương 12 câu đã đứng vững và tồn tại song song với Phụng Hoàng tài tử mà cũng là con đẻ của Phụng Hoàng tài tử.
Nếu so sánh đối chiếu thì Phụng Hoàng cải lương và Phụng Hoàng tài tử (12 câu đầu) có cấu trúc lòng bản giống nhau, cải lương chỉ sửa lại những phần như đã nói trên đúng theo nghĩa "cải" là sửa "lương" là tốt", tức là sửa lại cho tốt hơn về nhịp nhàng, thang âm lòng bản.
Thoạt kỳ thuỷ, bản Phụng Hoàng cải lương vô LIU như Phụng Hoàng tài tử, nhưng khi đào ca thì thường hay vô XÊ để không bị chìm hơi. Giống như bản vọng cổ có một thời thường vô XÊ (thay vì vô LÌU như hiện nay).
Từ nay nhạc giới dùng tên Phụng Hoàng Lai Nghi hay Phụng Hoàng Cầu để chỉ bản Phụng Hoàng tài tử đã có từ khi thầy, tổ lưu truyền.
Bản Phụng Hoàng Lai Nghi (và các bản oán tổ), giới tài tử thường đàn kìm với dây Tố Lan vì dây này nghe mùi mẫn, ai oán, thảm não...
Dây Tố Lan ăn với dây Hò Nhì, cho nên khi hoà tấu, các nhạc cụ khác cũng phải đàn ở cung/bậc Hò nhì.
Cách lên dây Tố Lan đàn kìm (để đàn bản oán) như sau:

Dây lớn (tức là dây tồn):

Buông dây là chữ HÒ
Phím 1 là chữ XỪ
Phím 2 là chữ XÀNG
Phím 3 là chữ XỀ
Phím 4 là chữ CỒNG
Phím 5 là chữ LIU
Phím 6 là chữ U
Phím 7 là chữ XÁN
Phím 8 là chữ XẾ

Dây nhỏ (tức là dây tàn):

Buông dây là chữ PHAN (OAN)
Phím 1 là chữ LIU
Phím 2 là chữ XỰ (già)
Phím 3 là chữ XÁN
Phím 4 là chữ XẾ
Phím 5 là chữ PHAN (OAN) <-- âm vực cao
Phím 6 là chữ LÍU (LIU đài)
Phím 7 là chữ XỨ (già) <-- âm vực cao
Phím 8 là chữ XÁN <-- âm vực cao

Chơi tài tử mà không biết dây Tố Lan thì thật là một sự thiếu sót quan trọng, vì dây này dùng để đàn các bản oán, vừa hay vừa đúng điệu "dân chơi".

(còn tiếp Phụng Hoàng Lai Nghi)

**nguyenphuc** · 17-08-2015 12:06 AM

Nguyên văn bởi thaydat

NP vào google: Hội ngộ tài tử phương nam ngày 23/11/2014 thời gian 1: 35:29 nghe thử cây đàn kìm của Lê văn Của xem thế nào?

Phải chỗ hoà tấu TỨ ĐẠI OÁN LỚP HỒI THỦ không?
Tay đàn kìm (Lê Của) đàn bình thường thôi, chữ đàn không có chữ nhấn. Tay trái nhìn mấy ngón tay không có "nội lực", bỏ ngón quều quào như gà bươi.
Đàn dây hò nhì (Tố Lan) mà đàn "xề xử xang xư lìu" giống dây hò tư thì rõ ràng không có công lực nhấn đàn kìm. Mà nên đàn là "xề xử xư lìu".

**thaydat** · 17-08-2015 12:11 AM

NP nói rõ hơn Đàn dây hò nhì (Tố Lan) mà đàn "xề xử xang xư lìu" giống dây hò tư thì rõ ràng không có công lực nhấn đàn kìm. Mà nên đàn là "xề xử xư lìu". là sao?

**nguyenphuc** · 17-08-2015 12:15 AM

Nguyên văn bởi thaydat

NP nói rõ hơn Đàn dây hò nhì (Tố Lan) mà đàn "xề xử xang xư lìu" giống dây hò tư thì rõ ràng không có công lực nhấn đàn kìm. Mà nên đàn là "xề xử xư lìu". là sao?

"Xề xử xang xư lìu" là chữ có sẵn trên cần đàn (phím đàn) rồi, đụng tay vô là kêu đúng âm sắc, đâu cần lực nhấn.
"Xề xử xư lìu", chữ xư phải nhấn cho thật chín mới nghe được, nếu không chín thì bị ngọng. Vì vậy phải có công lực mới nhấn chính xác được.
Không đủ nội lực mới đàn "xề xử xang xư lìu" cho chắc ăn mà lại dễ đàn.
Đàn kìm, dây hò nhì là phải đàn chữ nhấn mới đúng "rơ".
Người ta nghe đàn kìm, phải chú ý tới chữ nhấn (mượn chữ) và cách chẻ nhịp (tức là đàn nghe "cà giựt", gút mắt chứ không suông không êm; đàn càng xốc càng chỏi càng giỏi).
Tức là phải phân trường độ các chữ nhạc khi dài khi ngắn, không nên tiết tấu đều đều như gõ mõ tụng kinh.

**thaydat** · 17-08-2015 12:24 AM

Nếu nhấn chữ đàn xư trong " xề xử xư lìu " thì cao độ đến chữ đàn nào?

**nguyenphuc** · 17-08-2015 12:37 AM

Nếu nhấn chữ đàn xư trong "xề xử xư lìu" thì cao độ đến chữ đàn nào?

Cao độ không cứng nhắt như bên tân nhạc, mà do quen (lỗ) tai nghe.
Nhưng cao gần tương đương với xang rồi trả trở về xư (nhấn chữ xử sâu xuống rồi trả về xư).
Vì gần tương đương với xang nên muốn dễ thì đàn "xề xử xang xư lìu" là vậy.
Người mới học đàn kìm, tập nhấn tới khuyết tay và phồng tay là chuyện rất thường.
Đàn lâu, tay quen rồi, không khuyết không phồng nữa, lúc đó đã có công lực.

**thaydat** · 17-08-2015 12:42 AM

Ủa cao độ của xử và xư thì xử cao hơn xư tại sao lại nhấn xư? Phải nhấn xư lên xử chứ?

**nguyenphuc** · 17-08-2015 12:51 AM

Ủa cao độ của xử và xư thì xử cao hơn xư tại sao lại nhấn xư? Phải nhấn xư lên xử chứ?

Mới đụng vô phím thứ 2 dây nhỏ, âm thanh chỉ phát ra âm xư không thôi. Khi nhấn sâu xuống nói mới phát ra âm xử, theo tân nhạc thì đó là nốt liên 2.

**thaydat** · 17-08-2015 01:00 AM

À như vậy khi đàn dây hò tư người ta đàn là xề xử xang xư lìu (dùng u nhấn lên xử và đàn xang phải nhấn nữa và đến xư tiếp tục phải dùng u nhấn lên xư già) ba lần nhấn nếu nhấn không tốt sẽ bị ngọng phải không?
Bên này hiện giờ là 12 giờ 27 rồi. Buồn ngủ quá mai tiếp NP ơi.

**nguyenphuc** · 17-08-2015 01:25 AM

Dây hò tư, chữ xử đó là bấm xự rồi chụp (bấm vào) xang liền nên tự nó thành nốt liên 2 phát ra âm xử rồi, không cần dùng lực. Tới chữ xang đúng của nó thì chỉ vừa nhấn nhẹ vừa rung thì dễ rồi.
Bất cứ nhạc cụ nào, nếu nhấn không chín chữ thì đều bị ngọng như nhau.
Bởi vậy phải nên nghe audio (hoặc video) nhiều để thẩm âm tiếng đàn là vậy.
Khi thẩm âm được rồi thì đàn không bị ngọng nữa.
Thời bây giờ nhờ có internet nên học đàn có nhiều phương tiện, do đó rất dễ thành công.

TỨ ĐẠI OÁN LỚP HỒI THỦ
(có Lê Của đàn kìm)

**thaydat** · 17-08-2015 08:32 AM

À thì ra chữ xử này bấm xư chụp xang chứ không phải nhấn từ xư lên?
Khi đàn những chữ đàn như thế có người nào nhấn thẳng lên không?

Tên bài hát
Nghệ sĩ
Soạn giả
Thể loại

Chủ đề: Phụng Hoàng Lai Nghi

The Following 10 Users Say Thank You to nguyenphuc For This Useful Post:

The Following 3 Users Say Thank You to nguyenphuc For This Useful Post:

The Following 3 Users Say Thank You to thaydat For This Useful Post:

The Following 3 Users Say Thank You to nguyenphuc For This Useful Post:

The Following 3 Users Say Thank You to thaydat For This Useful Post:

The Following 3 Users Say Thank You to nguyenphuc For This Useful Post:

The Following 3 Users Say Thank You to thaydat For This Useful Post:

The Following 2 Users Say Thank You to nguyenphuc For This Useful Post:

The Following 2 Users Say Thank You to thaydat For This Useful Post:

The Following User Says Thank You to nguyenphuc For This Useful Post:

The Following 2 Users Say Thank You to thaydat For This Useful Post:


Tài khoản
Mật khẩu