Phụng Hoàng Lai Nghi

[nguyenphuc]

Quyển sách đàn ca cổ nhạc tựa là Cầm Ca Tân Điệu của tác giả Trần Phong Sắc người tỉnh Tân An viết vào thời nền ca nhạc tài tử còn phôi thai, gồm đủ loại bài bản (vào thời đó), cũng như quyển sách đàn ca cổ nhạc tựa là Ca Nhạc Cổ Điển Bạc Liêu của tác giả Trịnh Thiên Tư viết sau này thì 4 bản oán tổ trong đàn ca tài tử có tên thống nhất là Tứ Đại, Phụng Hoàng, Giang Nam, Phụng Cầu.
Nhưng khoảng mấy chục năm gần đây lại xuất hiện thêm tên Phụng Hoàng Lai Nghi hay Phụng Hoàng Cầu và Phụng Cầu Hoàng Duyên để thay thế cho tên Phụng Hoàng và Phụng Cầu.
Khi ngành sân khấu cải lương phát triển, một vài soạn giả tiền phong muốn đưa thêm bản Phụng Hoàng (tài tử) vào cải lương (ngoài bản Tứ Đại đã vào cải lương trước đó), để thêm phần phong phú. Nhưng bản Phụng Hoàng có mấy dị bản, không biết soạn lời ca theo bản nào, ngay cả các thầy đàn cũng không thống nhất lòng bản với nhau. Vì vậy một soạn giả tiền phong soạn ra vở tuồng Máu Thấm Tần Hoàng Đảo (vào khoảng cuối thập niên 40 đầu thập niên 50 của thế kỷ trước) đã lấy bản Phụng Hoàng tài tử sửa lại một số chỗ dị biệt và sửa những câu dứt 7 nhịp thành 8 nhịp cho đào kép dễ ca. Soạn giả này chỉ lấy 12 câu đầu của bản Phụng Hoàng tài tử mà thôi.
Tuồng Máu Thấm Tần Hoàng Đảo xuất hiện bản Phụng Hoàng 12 câu (đàn theo cải lương) gây sự chú ý cho giới thưởng ngoạn.
Mãi đến giữa thập niên 60 của thế kỷ trước, soạn giả Hà Triều Hoa Phượng "vực dậy" bản Phụng Hoàng 12 câu nói trên đưa vào vở tuồng Nửa Đời Hương Phấn, đã lấy nước mắt của không biết bao nhiêu lượt khán thính giả. Từ đó các soạn giả khác "phát huy" và Phụng Hoàng cải lương 12 câu đã đứng vững và tồn tại song song với Phụng Hoàng tài tử mà cũng là con đẻ của Phụng Hoàng tài tử.
Nếu so sánh đối chiếu thì Phụng Hoàng cải lương và Phụng Hoàng tài tử (12 câu đầu) có cấu trúc lòng bản giống nhau, cải lương chỉ sửa lại những phần như đã nói trên đúng theo nghĩa "cải" là sửa "lương" là tốt", tức là sửa lại cho tốt hơn về nhịp nhàng, thang âm lòng bản.
Thoạt kỳ thuỷ, bản Phụng Hoàng cải lương vô LIU như Phụng Hoàng tài tử, nhưng khi đào ca thì thường hay vô XÊ để không bị chìm hơi. Giống như bản vọng cổ có một thời thường vô XÊ (thay vì vô LÌU như hiện nay).
Từ nay nhạc giới dùng tên Phụng Hoàng Lai Nghi hay Phụng Hoàng Cầu để chỉ bản Phụng Hoàng tài tử đã có từ khi thầy, tổ lưu truyền.
Bản Phụng Hoàng Lai Nghi (và các bản oán tổ), giới tài tử thường đàn kìm với dây Tố Lan vì dây này nghe mùi mẫn, ai oán, thảm não...
Dây Tố Lan ăn với dây Hò Nhì, cho nên khi hoà tấu, các nhạc cụ khác cũng phải đàn ở cung/bậc Hò nhì.
Cách lên dây Tố Lan đàn kìm (để đàn bản oán) như sau:

Dây lớn (tức là dây tồn):

Buông dây là chữ HÒ
Phím 1 là chữ XỪ
Phím 2 là chữ XÀNG
Phím 3 là chữ XỀ
Phím 4 là chữ CỒNG
Phím 5 là chữ LIU
Phím 6 là chữ U
Phím 7 là chữ XÁN
Phím 8 là chữ XẾ

Dây nhỏ (tức là dây tàn):

Buông dây là chữ PHAN (OAN)
Phím 1 là chữ LIU
Phím 2 là chữ XỰ (già)
Phím 3 là chữ XÁN
Phím 4 là chữ XẾ
Phím 5 là chữ PHAN (OAN) <-- âm vực cao
Phím 6 là chữ LÍU (LIU đài)
Phím 7 là chữ XỨ (già) <-- âm vực cao
Phím 8 là chữ XÁN <-- âm vực cao

Chơi tài tử mà không biết dây Tố Lan thì thật là một sự thiếu sót quan trọng, vì dây này dùng để đàn các bản oán, vừa hay vừa đúng điệu "dân chơi".

(còn tiếp Phụng Hoàng Lai Nghi)

[Giang Tiên]

Hồi xưa im im sao nè?
Phải chi chú thaydat cũng vô CLS hồi mấy năm đó thì bây giờ áo có túi nhiều hơn rồi.

Hồi đó hem có nhí nhảnh như bây giờ. Hihihi... giờ thì... nhoi thấy sợ luôn.

[Giang Tiên]

mình không có máy in màu NP ơi. những chữ nhạc màu đỏ mình nhắc ông ấy nhịp trường canh còn chữ nhạc màu xanh mình gạch đích dùm ông ấy. Sáng nay, cũng như thường lệ mình cùng ông ấy uống coffee. Ông ấy khen lắm thứ nhất là chữ đàn nhấn nhá nhiều lại đổi dây trên nghe hay lắm. Thứ hai những chữ đàn chầu đi chầu lại nghe quá hay....

Nhớ rủ rê nhiều người nữa nghen anh thaydat. Hạnh phúc nên chia sẻ cho nó nhiều nhiều.

[thaydat]

Nhất định sẽ rủ rê nhiều người cùng hội cùng thuyền vào chơi ở diễn đàn này. Thú thiệt tôi đã xin vô vài diễn đàn rồi nhưng không diễn đàn nào có ACE vừa lịch thiệp vừa tận tình chia sẻ kiến thức trên lĩnh vực đàn ca tài tử như diễn đàn CLS.

[nguyenphuc]

mình không có máy in màu NP ơi. những chữ nhạc màu đỏ mình nhắc ông ấy nhịp trường canh còn chữ nhạc màu xanh mình gạch đích dùm ông ấy. Sáng nay, cũng như thường lệ mình cùng ông ấy uống coffee. Ông ấy khen lắm thứ nhất là chữ đàn nhấn nhá nhiều lại đổi dây trên nghe hay lắm. Thứ hai những chữ đàn chầu đi chầu lại nghe quá hay....

Vậy mai mốt khi ông ấy có computer (hoặc ngay bây giờ chưa có máy cũng được), ra tiệm nhờ họ copy qua microsoft word rồi in ra thì có màu (tiệm có máy in màu), nhìn dễ phân biệt nhịp nhàng...

[nguyenphuc]

Hồi đó hem có nhí nhảnh như bây giờ. Hihihi... giờ thì... nhoi thấy sợ luôn.

Nói tui vậy héng...để tui méc chị BichNuong cho coi...

[thaydat]

NP ơi ở láy đàn này nhịp thứ 8 câu 1 : xề xư xế xang xư xề xư xàng (XANG)chữ xàng đánh ở dây đại phím 2 và chữ xang đánh dây tiểu phím 3 phải không?
Bốn câu này có sử dụng cho dây hò tư được không?
Chữ đàn dây tiểu của dây Tố Lan giống như day tiểu của dây hò nhì?

[Giang Tiên]

Nói tui vậy héng...để tui méc chị BichNuong cho coi...

Hí hí hí, méc ik, hok khéo chị ấy lại ghẹo thêm nữa à.

[Giang Tiên]

Nhất định sẽ rủ rê nhiều người cùng hội cùng thuyền vào chơi ở diễn đàn này. Thú thiệt tôi đã xin vô vài diễn đàn rồi nhưng không diễn đàn nào có ACE vừa lịch thiệp vừa tận tình chia sẻ kiến thức trên lĩnh vực đàn ca tài tử như diễn đàn CLS.

Vậy nên mở lớp phổ cập công nghệ thông tin cho mấy thầy đàn luôn đi anh thaydat ơi.

[thaydat]

Rất rất nhất trí. Giang Tiên mở thêm mục phổ cập CNTT và mục này cũng nhờ Giang Tiên mời ACE nào giỏi vô phụ trách đi trong khi chưa tìm được Thầy, tôi đề nghị Giang Tiên phân NP thủ vai chính tạm Hi, Hi...

[Giang Tiên]

Trùi, phổ cập phải trực tiếp tận tay "học trò" chứ mở trên này được gì. Hihihi, biết vô được trên này xem thì qua lớp phổ cập òi thaydat ơi.