Phụng Hoàng Lai Nghi

**nguyenphuc** · 06-06-2015 07:31 AM

Quyển sách đàn ca cổ nhạc tựa là Cầm Ca Tân Điệu của tác giả Trần Phong Sắc người tỉnh Tân An viết vào thời nền ca nhạc tài tử còn phôi thai, gồm đủ loại bài bản (vào thời đó), cũng như quyển sách đàn ca cổ nhạc tựa là Ca Nhạc Cổ Điển Bạc Liêu của tác giả Trịnh Thiên Tư viết sau này thì 4 bản oán tổ trong đàn ca tài tử có tên thống nhất là Tứ Đại, Phụng Hoàng, Giang Nam, Phụng Cầu.
Nhưng khoảng mấy chục năm gần đây lại xuất hiện thêm tên Phụng Hoàng Lai Nghi hay Phụng Hoàng Cầu và Phụng Cầu Hoàng Duyên để thay thế cho tên Phụng Hoàng và Phụng Cầu.
Khi ngành sân khấu cải lương phát triển, một vài soạn giả tiền phong muốn đưa thêm bản Phụng Hoàng (tài tử) vào cải lương (ngoài bản Tứ Đại đã vào cải lương trước đó), để thêm phần phong phú. Nhưng bản Phụng Hoàng có mấy dị bản, không biết soạn lời ca theo bản nào, ngay cả các thầy đàn cũng không thống nhất lòng bản với nhau. Vì vậy một soạn giả tiền phong soạn ra vở tuồng Máu Thấm Tần Hoàng Đảo (vào khoảng cuối thập niên 40 đầu thập niên 50 của thế kỷ trước) đã lấy bản Phụng Hoàng tài tử sửa lại một số chỗ dị biệt và sửa những câu dứt 7 nhịp thành 8 nhịp cho đào kép dễ ca. Soạn giả này chỉ lấy 12 câu đầu của bản Phụng Hoàng tài tử mà thôi.
Tuồng Máu Thấm Tần Hoàng Đảo xuất hiện bản Phụng Hoàng 12 câu (đàn theo cải lương) gây sự chú ý cho giới thưởng ngoạn.
Mãi đến giữa thập niên 60 của thế kỷ trước, soạn giả Hà Triều Hoa Phượng "vực dậy" bản Phụng Hoàng 12 câu nói trên đưa vào vở tuồng Nửa Đời Hương Phấn, đã lấy nước mắt của không biết bao nhiêu lượt khán thính giả. Từ đó các soạn giả khác "phát huy" và Phụng Hoàng cải lương 12 câu đã đứng vững và tồn tại song song với Phụng Hoàng tài tử mà cũng là con đẻ của Phụng Hoàng tài tử.
Nếu so sánh đối chiếu thì Phụng Hoàng cải lương và Phụng Hoàng tài tử (12 câu đầu) có cấu trúc lòng bản giống nhau, cải lương chỉ sửa lại những phần như đã nói trên đúng theo nghĩa "cải" là sửa "lương" là tốt", tức là sửa lại cho tốt hơn về nhịp nhàng, thang âm lòng bản.
Thoạt kỳ thuỷ, bản Phụng Hoàng cải lương vô LIU như Phụng Hoàng tài tử, nhưng khi đào ca thì thường hay vô XÊ để không bị chìm hơi. Giống như bản vọng cổ có một thời thường vô XÊ (thay vì vô LÌU như hiện nay).
Từ nay nhạc giới dùng tên Phụng Hoàng Lai Nghi hay Phụng Hoàng Cầu để chỉ bản Phụng Hoàng tài tử đã có từ khi thầy, tổ lưu truyền.
Bản Phụng Hoàng Lai Nghi (và các bản oán tổ), giới tài tử thường đàn kìm với dây Tố Lan vì dây này nghe mùi mẫn, ai oán, thảm não...
Dây Tố Lan ăn với dây Hò Nhì, cho nên khi hoà tấu, các nhạc cụ khác cũng phải đàn ở cung/bậc Hò nhì.
Cách lên dây Tố Lan đàn kìm (để đàn bản oán) như sau:

Dây lớn (tức là dây tồn):

Buông dây là chữ HÒ
Phím 1 là chữ XỪ
Phím 2 là chữ XÀNG
Phím 3 là chữ XỀ
Phím 4 là chữ CỒNG
Phím 5 là chữ LIU
Phím 6 là chữ U
Phím 7 là chữ XÁN
Phím 8 là chữ XẾ

Dây nhỏ (tức là dây tàn):

Buông dây là chữ PHAN (OAN)
Phím 1 là chữ LIU
Phím 2 là chữ XỰ (già)
Phím 3 là chữ XÁN
Phím 4 là chữ XẾ
Phím 5 là chữ PHAN (OAN) <-- âm vực cao
Phím 6 là chữ LÍU (LIU đài)
Phím 7 là chữ XỨ (già) <-- âm vực cao
Phím 8 là chữ XÁN <-- âm vực cao

Chơi tài tử mà không biết dây Tố Lan thì thật là một sự thiếu sót quan trọng, vì dây này dùng để đàn các bản oán, vừa hay vừa đúng điệu "dân chơi".

(còn tiếp Phụng Hoàng Lai Nghi)

**nguyenphuc** · 12-02-2016 10:37 PM

Nguyên văn bởi MEM

Tết của mình ở bên đây đâu có liên quan gì tới lịch Mỹ đâu anh Thaydat?!

Dạ phải đó anh MEM của em.
Dù làm ở đâu, cơ quan hay xí nghiệp cũng đều có nội quy kỹ luật.
Muốn nghỉ phải có lý do chính đáng, trừ trường hợp bị bệnh "đột xuất" không xin phép trước được.
Ngoài ra đều phải xin phép trước và được sự chấp thuận mới được nghỉ.
Phải xin phép trước để người ta sắp xếp nhân sự có người thay thế.
Nếu tự ý nghỉ ngang (mà không có lý do chính đáng hoặc không được sự chấp thuận trước) thì sẽ bị sa thải ngay. Có khi bị ghi hồ sơ, muốn xin làm chỗ khác cũng khó (vì vô kỹ luật).
Nghỉ bệnh, ba ngày trở lên phải có giấy bác sĩ. Cha mẹ chết (ở VN) được nghỉ 3 ngày nhưng phải có giấy khai tử.
Như em muốn nghỉ 3 ngày tết phải lấy vacation trước nửa tháng, và không phải lúc nào xin nghỉ hoặc lấy vacation cũng đều được chấp thuận cả. Như em, hè năm rồi xin nghỉ vacation một tháng để đi chơi mà có được chấp thuận ngày nào đâu (ghi chú: vacation có thể cho mượn trước, nếu năm đó mình không còn đủ ngày nghỉ).
Chị Bích nói đúng đó, nghỉ không bị trừ lương, do đó vì xin nghỉ không được chứ không phải vì nghèo mà không dám nghỉ để đi làm kiếm tiền.
Cơ quan xí nghiệp gì... cũng đều có quy chế, nghỉ hợp pháp (theo đúng quy chế) thì không bị trừ lương.
Em cũng đặt chuyện để xin nghỉ hoài, tháng nào cũng xin nghỉ bệnh 1 ngày nói là đi bác sĩ, nha sĩ v.v... chỗ em làm, policy tốt lắm, được nhiều ngày nghỉ cho nhiều lý do lắm, nhưng ngặt là không phải xin lúc nào cũng được, vì không đủ người thay thế phần hành của mình. Cho nên khi thấy công việc lai rai thì xin nghỉ, lúc công việc dồn dập thì biết là xin cũng không được, nên không xin.

**nguyenphuc** · 13-02-2016 09:48 AM

PHỤNG HOÀNG LAI NGHI
Trình bày: Nghệ nhân Trần văn Lê
Dàn đờn: Thành phố Hồ Chí Minh
-----o0o-----
Chú thaydat lắng nghe kỹ tiếng đờn kìm trong clip này
đó là một tay đờn lão thành ở TP.HCM
Nếu chú chịu khó tập luyện thì chữ đờn của chú sẽ hay hơn nhiều.
Thế mới biết, "nhạc sĩ" thì nhiều, nhưng đờn hay thì chỉ đếm trên đầu ngón tay
còn bao nhiêu thì chỉ "thường thường bậc trung" trở xuống.
Ông Ba Tu "tâm tư" rằng ông gần theo Tổ Nghiệp rồi mà không có người thừa kế đờn kìm!
-----o0o-----

**thaydat** · 13-02-2016 10:01 AM

Dàn đàn này hòa tấu nghe lõi chổi sao sao á! Không phê gì hết trơn.

**nguyenphuc** · 13-02-2016 10:09 AM

Nguyên văn bởi thaydat

Dàn đàn này hòa tấu nghe lõi chổi sao sao á! Không phê gì hết trơn.

Dàn đờn này quy tụ rất nhiều tay đờn. Có nhiều vị đờn kìm tóc bạc phơ, họ chơi toàn những bài bản lớn bao gồm 20 bản tổ. Nhưng ngón đờn thì (xin lỗi)... chai ngắt. Họ chơi đờn ca đã 50,60 năm mà đờn như vậy.
Thế mới biết không phải chơi đờn ca lâu, nhiều tuổi đời mà đờn hay.
Phải có năng khiếu, thiên tư "trời sinh" thì mới phát huy được tâm huyết của tiền nhân. Bằng không, dù có luyện tập cách mấy thì cũng chỉ "thường thường bậc trung" trở xuống mà thôi.
Ban tài tử đó toàn là những nghệ nhân danh tiếng không đó chú. Như bà Bạch Huệ, Cao Thị Thắng, Thanh Tuyết, Hoài Sang, nhạc sĩ Nhị Tấn, nhạc sĩ Văn Dần cùng các bạn đờn trang lứa với ông (nhạc sĩ Nhị Tấn năm nay 81 tuổi).
Họ không "sáng tạo" được chữ đờn hay, lạ, mùi, ngọt, mướt...
Ngày xưa, hầu hết người ta chỉ học 6 bắc 3 nam là cùng mà không học hết oán, nên bây giờ mới học oán thì đờn khó hay được, vì đã quen nết đờn không mùi rồi.
Cái lối sáo mòn dạy (và học) bản nhỏ (loại vui tươi) trước, thời gian này kéo quá dài làm cho người học quen với ngón đờn không nhấn không rung quen nết rồi, bây giờ đụng vô bản oán là "ê càng" hết.
Đó cũng là lối học mà thầy trò anh Sáu ở diễn đàn mình chọn lựa.
Để rồi chú coi, anh Sáu nhà mính một chục năm nữa cũng chưa chắc "đi chơi" được.
Cách của ông cậu của NP thì khác, học cái khó học bản mùi trước để có nội lực cho ngón nhấn ngón rung và dĩ nhiên phải khổ công luyện tập chuyên cần. Còn mấy bản rờ vô là kêu đúng chữ đờn thì có khó gì đâu. Vác nổi 100 kg thì 5,7 kg có sá gì!

**thaydat** · 13-02-2016 10:18 AM

NP có clip nào đàn PHLN của Văn Vĩ, Năm Cơ .Bảy Bá...?

**nguyenphuc** · 13-02-2016 10:23 AM

Nguyên văn bởi thaydat

NP có clip nào đàn PHLN của Văn Vĩ, Năm Cơ, Bảy Bá...?

Mấy ông đó không có để lại clip hoà tấu Phụng Hoàng (tài tử) nào.
Chỉ có clip hoà tấu Phụng Cầu và Tứ Đại Oán, nhưng mấy ông ấy đờn cải lương thì tuyệt nhưng đờn tài tử thì cũng "thường thường bậc trung" thôi.
Thường thường trong giới cổ nhạc mỗi người chỉ sở trường một bộ môn, người thì chỉ giỏi nhạc lễ, người thì chỉ giỏi tài tử, người thì chỉ giỏi cải lương. Riêng ông Ba Tu thì giỏi cả ba. Nghe ông Ba Tu đờn thầy pháp cũng "hết sẩy". Lúc NP mới học đờn, nghe ông Ba Tu đờn tuồng cải lương gì (quên rồi), có mấy màn đờn cho thầy pháp cúng (bắt vong) tà ma quỷ mị yêu tinh đã lỗ tai lắm. Tiếc rằng bây giờ không nhớ tên mà dù cho nhớ cũng chưa chắc tìm lại được tuồng đó để cùng nghe.
Ông Ba Tu đờn nhạc lễ cũng hay, đờn cải lương cũng tuyệt mà đờn tài tử cũng tài. Người ta ca tụng ông là "báu vật đờn ca tài tử" quả không ngoa.

**nguyenphuc** · 13-02-2016 12:38 PM

PHỤNG HOÀNG CẦU
Ca diễn: Nghệ nhân Ngọc Mến
Ban nhạc tài tử Nguyễn Tấn Nhì (Saigon)
-----o0o-----
Chú thaydat nghe clip này, ông đờn kìm cũng "thường thường bậc trung"
mà thôi, nghe không "đã" chút nào, ông Văn Dần đờn guitar thì nghe được.
Ban tài tử này rất nhiều tay đờn thay đổi nhau.
-----o0o-----

**thaydat** · 13-02-2016 01:14 PM

Dàn đàn này nghe hay hơn dàn đàn trước.

**nguyenphuc** · 13-02-2016 01:28 PM

Nguyên văn bởi thaydat

Dàn đàn này nghe hay hơn dàn đàn trước.

Do có nhiều tay đờn luân phiên thay đổi nhau nên cũng có khi nghe được hơn.
Hoặc nhờ một cây đờn "vượt trội" kéo theo cả ban nhạc.

**thaydat** · 13-02-2016 01:41 PM

Dàn đàn trước đàn như vậy thì người ca làm sao mà có cảm hứng để ca .

Tên bài hát
Nghệ sĩ
Soạn giả
Thể loại

Chủ đề: Phụng Hoàng Lai Nghi

The Following 10 Users Say Thank You to nguyenphuc For This Useful Post:

The Following 2 Users Say Thank You to nguyenphuc For This Useful Post:

The Following 2 Users Say Thank You to nguyenphuc For This Useful Post:

The Following 2 Users Say Thank You to thaydat For This Useful Post:

The Following 2 Users Say Thank You to nguyenphuc For This Useful Post:

The Following 2 Users Say Thank You to thaydat For This Useful Post:

The Following 2 Users Say Thank You to nguyenphuc For This Useful Post:

The Following User Says Thank You to nguyenphuc For This Useful Post:

The Following User Says Thank You to thaydat For This Useful Post:

The Following User Says Thank You to nguyenphuc For This Useful Post:

The Following User Says Thank You to thaydat For This Useful Post:


Tài khoản
Mật khẩu