Phụng Hoàng Cầu

[nguyenphuc]

PHỤNG HOÀNG CẦU
(tức Phụng Hoàng Lai Nghi)

Trong bốn bản oán tổ nhạc tài tử Nam Phần, chỉ có hai bản Tứ Đại Oán và Giang Nam là tương đối thống nhất về căn bản lòng bản giữa các nhóm tài tử địa phương và nhất là giữa hai nhóm nhạc sư Miền Đông và Miền Tây Nam Phần.
Hai bản oán còn lại là Phụng Hoàng và Phụng Cầu, mỗi địa phương, mỗi miền đàn mỗi khác. Hoà đàn đã không ăn rồi, nhưng cũng còn có thể linh hoạt điều chỉnh cho ăn với nhau trong tinh thần hoà nhã được. Ngặt một điều là bài ca đặt không ăn thanh vận (dấu giọng), khi ca sĩ nhóm này ca với dàn đờn nhóm khác, phải bẻ hơi bẻ giọng, thậm chí còn bị "ăn trét", nghe giống như ca sai (trật).
Cũng vì chỗ này mà hai bản Phụng Hoàng và Phụng Cầu rất hiếm khi được chơi trong các cuộc đờn ca.
Do dự "chệch choạc" nói trên mà bản Phụng Hoàng cải lương được ra đời nhằm khắc phục"" sự bất tiện nói trên với 12 câu tạo thành lòng bản "thống nhất" để đàn trên sân khấu.
Từ ngày có bản Phụng Hoàng cải lương, nhạc giới ưa chuộng và phổ biến khắp nơi, làm cho người ta quên luôn bản Phụng hoàng tài tử (kể cả bản Phụng Cầu).
Năm 1956, trường quốc gia âm nhạc và kịch nghệ được thành lập ở Saigon. Mà địa bàn Saigon thuộc phần đất Miền Đông Nam Phần, các nhạc sư nhạc sĩ của trường đều thuộc nhóm Miền Đông, cho nên hầu hết căn bản lòng bản của Miền Đông được áp dụng giảng dạy và phổ biến trên sân khấu cải lương. Do ưu thế trên mà bài bản của nhóm nhạc sư Miền Đông thắng thế, được lấy làm căn bản chung cho nhạc giới
Không những chỉ có bốn bản oán, mà nhiều bài bản lớn khác cũng đồng chung tình trạng như vậy.
Sau năm 1975, nhạc tài tử được phát động lại, phục hồi các bài bản. Một số nhạc sĩ ở Miền Tây vào bưng nay trở ra giữ theo căn bản của nhóm Miền Tây (trước khi vào bưng). Ở ngoài thành thì các nhạc sĩ theo căn bản của trường quốc gia âm nhạc phổ biến, lại tiếp tục có sự lọt chọt, cho tới hiện nay nhiều lòng bản cũng vẫn chưa thống nhất.
Ở đây chúng ta bàn về bản Phụng Hoàng.
Bốn bản oán, hồi xưa, nhón nhạc sư Miền Tây gọi tên: Tứ Đại Oán, Phụng Hoàng, Giang Nam và Phụng Cầu. Cũng bốn bản oán này, nhóm nhạc sư Miền Đông gọi tên là Tứ Đại Oán, Phụng Hoàng Lai Nghi (hoặc Phụng Hoàng Cầu), Giang Nam Cửu Khúc và Phụng Cầu Hoàng Duyên. Chỉ nội cái tên mà cũng không thống nhất, nói chi tới lòng bản.
Bởi vậy chúng ta nghe trong các cuộc thi các giải như Bông Lúa Vàng, Giọt Nắng Phù Sa v.v... cũng như trong các câu lạc bộ đờn ca tài tử, khi chơi bản Phụng Hoàng không thống nhất với nhau về lòng bản cũng như ca từ (lời ca).
Cho nên bây giờ người học đàn phải học hết các "dị bản" để biết mà xoay sở, quyền biến.
Trong topic này, NP xin post bản Phụng Hoàng (tài tử) tức Phụng Hoàng Cầu tức Phụng Hoàng Lai Nghi theo căn bản của nhóm nhạc sư Miền Đông mà trước đây áp dụng trong trường quốc gia âm nhạc.
Ngày nay cô Kim Loan giảng viên trường sân khấu nghệ thuật (là hậu thân của trường quốc gia âm nhạc trước 1975), dạy ca Phụng Hoàng cũng vẫn dùng lòng bản theo căn bản của Miền Đông.
Sau đây là lòng bản Phụng Hoàng Cầu (Phụng Hoàng Lai Nghi) theo căn bản Miền Đông.

PHỤNG HOÀNG CẦU (PHỤNG HOÀNG LAI NGHI)
Lớp 1 - 10 câu - nhịp tám

1. (-) (-) (-) Tồn là (LIU)
liu liu (-) tồn xề oan (LIU) tồn xang xế (XÊ) xế xang xừ (XANG)
2. Tồn (XANG) xế xê (-) tồn xang xừ (XANG) "xề xề (XANG)"
xế xang xư (XỀ) xề oan liu (Ú) xứ xề oan (LIU) "xề xán xư (LÌU)"
3. "Lỉu liu oan (XỀ) xừ xề oan (LIU) (-) Tồn là (LIU)
liu liu (-) tồn xề oan (LIU) tồn xang xế (XÊ) xế xang xư (XÀNG)
4. Tồn (XANG) xế xê (-) tồn xế xang (XƯ) "xề xề (XANG)"
xề oan liu (Ú) xế xang xư (XỀ) xừ xề oan (LIU) "xề xán xư (LÌU)"
5. "Lỉu liu oan (XỀ) xừ xề oan (LIU)" (-) Tồn là (LIU)
liu liu (-) tồn xề oan (LIU) tồn xang xế (XÊ) xế xang xư (XỀ)
6. Xề oan (LIU) tồn xang xế (XÊ) lỉu liu oan (XỪ) "xàng cộng (XỀ)"
xê oán (LÍU) tồn líu cống (XÊ) tồn xang xế (XÊ) xề xang xư (LỊU)
7. "Xề xề (XANG)" tồn xang cống (XÊ) xế xang xư (LÌU) tồn xang cống (XÊ)
xê oán (LÍU) tồn líu cống (XÊ) líu công xê (XANG) xề xang xư (LỊU)
8. Tồn (XANG) xế xê (-) xề xảng xang (LÌU) "xề oan (LIU)"
xế xang (XỰ) tồn xang xế (XÊ) líu cống (XÊ) xề xảng xư (LÌU)
9. "Lỉu liu oan (XỀ) xề xảng xư (LÌU)" (-) xế xang xư (LÌU)
liu oan (XÀNG) cộng xề (-) xế xang xư lìu (-) xự xế xừ (XANG)
10. Tồn (XANG) cống xê (-) hò xê xang (XỰ) "xề xề (XANG)"
xề oan liu (Ú) xế xang xư (XỀ) xừ xề oan (LIU) "xề xán xư (LÌU)".

Nghe cô Kim Loan, giảng viên trường sân khấu nghệ thuật ca
PHỤNG HOÀNG CẦU
(chú ý nghe ca và dò theo lòng bản đàn ở trên)

* Nhạc sĩ Vũy Chỗ đặt lời bài ca này.

[nguyenphuc]

Không biết sao chứ bà nhà mình nói bòn bon mấy chuc ngàn 1 kg lận.
Hiện tại bây giờ ở quê mình không thấy bòn bon bán. Nếu như bây giờ bòn bon phải bán giá trên dưới 40 ngàn.
Chắc mấy thằng cha trên mạng nói dâu. Nếu dâu thì có khả nang rớt giá còn 15000đ/kg vì không đúng mùa nó chua lắm không ai ặn

Phải héng chú.
Mà thấy hình không giống trái bòn bon chút nào.
Chắc mấy thằng cha làm phóng sự không rành, trông gà (dâu) hóa cuốc (bòn bon).
Chứ 1,500 đồng bây giờ mà có giá trị gì. Không lẽ 1kg bòn bon ngọt ngay mà giá bèo vậy.

[thaydat]

Theo mình nhìn hình thì đây là dâu.Nếu dâu thì trên núi Cấm thiếu gì .Tới mùa mấy người khmer mang xuống tận chỗ ở của mình bán vài ngàn 1 kg. Trong hình thì màu vàng sáng đó là của dâu. Màu bòn bon vàng đục.

[nguyenphuc]

NP cũng nhìn thấy trong hình là trái dâu chứ không phải trái bòn bon.
Dâu chua lè, ai mà ăn.
Nghe nói có loại "dâu miền dưới" thì ngọt.

[thaydat]

Dâu thường tới mùa mưa dầm thì mới ngọt còn bây giờ chua như chanh thì ai mà khoái ăn

[nguyenphuc]

Thôi vậy đổi lại một chầu cháo gà nòi xé phay trộn cây chuối sáp non, rau răm chấm muối ớt... hihi...

[nguyenphuc]

PHỤNG HOÀNG CẦU HÒ TƯ
Lớp Một 10 câu nhịp tám hơi oán
(viết cho đờn kìm dây bắc oán cung/bậc hò tư, gọi tắt là dây hò tư)

1.(-) (-) (-) o Tồn xề liu oan (LIU) liu liu liu tồn liu (-) xản xan xư xề tồn xề liu oan (LIU) liu tồn liu xản xan xư (XÀNG) hò xư xán xan xư hò xư hò (XAN)
2. Xan xản xan hò xế xan xừ (XAN) xư tồn xan xế xê xê xê (XÊ) tồn liu xứ liu cống xê tồn xế xan xừ (XAN) “xan xư hò hò xư xế xư hò (XAN)” xan xan xan xản xan xư (XỀ) xề xề xề oan oan liu (U) xế xứ u liu oan xề liu oan (LIU) “xan xư xề xề xử xan xư (LÌU)”
3. “ o Xế xê xan xư (XỀ) xừ cộng xề tồn xề liu oan (LIU)” o (-) o Tồn xề liu oan (LIU) liu oan liu tồn liu (-) xản xan xư xề tồn xề liu oan (LIU) liu tồn liu tồn xan xế (XÊ) líu cống xê xản xan xư (XÀNG)
4. Xàng xảng xàng tồn xế xan xừ (XAN) xư tồn xan xế xê xê xê (XÊ) tồn liu xứ liu cống xê tồn xế xan xừ (XAN) “xan xư hò tồn xế xan xừ (XAN)” xan xản xan oan oan liu (U) u u u xế xê xan xư (XỀ) liu cộng xề tồn xề liu oan (LIU) “xản xư xề xề xử xan xư (LÌU)”
5. “ o Liu liu xán xứ (XỀ) cống xừ xản xan xề xử xan xư (LÌU)” o (-) o Tồn xề liu oan (LIU) liu oan liu lỉu liu (-) xản xan xư xề tồn xề liu oan (LIU) liu tồn liu tồn xan xế (XÊ) tồn líu xứ líu cống xê xản xan xư (XỀ)
6. Xề xề xề liu oan xề liu oan (LIU) liu tồn liu tồn xan xế (XÊ) tồn líu xứ líu cống xê tồn liu oan (XỪ) “xừ xang xê líu xể xế (XÊ)” xê o líu oán xê líu oán (LÍU) líu líu líu tồn líu cống (XÊ) xê xê xê tồn líu xứ líu cống (XÊ) cống hò cống xê xề xan xan (LỊU)
7. Xự lìu tồn hò xế xan xừ (XAN) xản o xể cống xê (XAN) xan xản xan xề xử xan xư (LÌU) lìu lìu tồn líu oán xừ xan (XÊ) xê xê xê líu oán xê líu oán (LÍU) líu líu líu tồn líu cống (XÊ) xê xê xê tồn líu xứ líu cống (XÊ) cống hò cống xê xề xan xư (LỊU)
8. Xự xự xự tồn xế xan xừ (XAN) xư tồn xan xế xê xê xê (XÊ) tồn líu xứ líu cống xê xề xử xan xư (LÌU) “lỉu liu oan xề tồn xề liu oan (LIU)” lìu lìu tồn cống xê xan (XỰ) xự xự xự tồn xan xê cống (XÊ) xê xê xê tồn líu xứ líu cống (XÊ) líu xừ xan xê xề xử xan xư (LÌU)
9. “ o Xế xê xan xư (XỀ) xừ cộng xề tồn xề liu oan (LIU)” o (-) o Xề xử xan xư (LÌU) liu tồn liu xản xan xư (XÀNG) xàng cộng xề, xề (-) xản xan xư lìu lìu tồn (LÌU) hò lìu xan xự xản xan xừ (XAN)
10. Xan xản xan tồn xế xan xừ (XAN) tồn xan xê cống xê xê xê (XÊ) tồn líu xứ líu cống xê cống tồn xê xan (XỰ) “xự lìu tồn lịu lịu xề (XAN)” xan xan xan oan oan liu (U) u u u xản xan xư (XỀ) xể xệ xề tồn xề liu oan (LIU) “tồn xan xư xề xề xử xan xư (LÌU)”.

*Ghi chú quan trọng: Câu thứ 10, nhóm theo ông Ba Tu đờn như sau:
10. Xan xản xan tồn xế xan xừ (XAN) xan cống xê xan tồn xan cống (XÊ) xê xê xê líu líu cống (XÊ) tồn líu xứ líu cống xê cống tồn xê xan (XỰ) xê cống xê xan xự hò xự xan (XÊ) xê xê xê xế xê xan xư (XỀ) xể xệ xề tồn xề liu oan (LIU) “xản xan xư xề xề xử xan xư LÌU)”.

Bản Phụng Hoàng cũng còn được gọi là Phụng Hoàng Cầu hay Phụng Hoàng Lai Nghi.
Theo phong cách đờn ca tài tử thì giọng nữ ca đờn dây hò nhì (Tố Lan), giọng nam ca đờn dây hò tư.

[nguyenphuc]

Nghe ca
PHỤNG HOÀNG CẦU

[thaydat]

Kí âm PHLN của dây Tố Lan sau nghe không đã bằng kí âm PHLN của dây tố Lan trước nhưng không biêt tại sao NP bỏ rất nhiều láy đàn hay của những câu trong kí âm trước? Nếu có viết nhầm thì mình chỉnh một số chổ nhầm đó không được sao?

[nguyenphuc]

Kí âm PHLN của dây Tố Lan sau nghe không đã bằng kí âm PHLN của dây tố Lan trước nhưng không biêt tại sao NP bỏ rất nhiều láy đàn hay của những câu trong kí âm trước? Nếu có viết nhầm thì mình chỉnh một số chổ nhầm đó không được sao?

Các vị thầy đờn xưa nói là: "bản oán thường có một láy hai ngũ cung", vì vậy khi bỏ cũng thường bỏ nguyên một láy thì mới liền mạch.
Tuy nhiên, chú có ký âm 2 bản (trước và sau) thì chữ đờn và láy đờn phong phú thêm, càng tốt chứ có sao đâu. Thích bản nào thì sử dụng bản đó, hoặc trộn qua trộn lại cho "phong phú thêm" như vừa nói trên.
Tuy rằng bỏ là edited trong topic này, nhưng chú đã in (bản ký âm trước) ra rồi thì coi như vẫn còn giữ trong "tư liệu" của chú, chứ có mất đi đâu... hihi...

[thaydat]

Ý của mình muốn hỏi bản kí âm trước giống ông Ba Tu có dùng được không? Chổ nào NP viết nhầm thì chinh chổ đó để có nhiều cách đàn(vì ta có 2 bản kí âm) như NP nói ở trên.
Nói tóm lại bản kí âm trước có dùng được nữa không?