TỪ KHI CHƯƠNG TRÌNH VẦNG TRĂNG CỔ NHẠC CỦA HTV RA ĐỜI ĐẾN NAY ĐÃ TRÒN 15 NĂM, HÌNH THỨC BIỂU DIỄN TRÍCH ĐOẠN ĐÃ ĐƯỢC BIẾT ĐẾN NHƯ MỐT THỜI THƯỢNG ĐỐI VỚI DÂN SÀNH ĐIỆU. NGUYÊN VỞ DIỄN TỎ RA LÉP HƠN TRƯỚC NHU CẦU MUỐN ĐƯỢC XEM NHIỀU TRÍCH ĐOẠN HAY CỦA KHÁN GIẢ YÊU THÍCH SÂN KHẤU CẢI LƯƠNG.
TUY VẬY, ĐẾN NAY NẾU LÀM MỘT CUỘC SO SÁNH ĐỂ NHẬN BIẾT BÊN NÀO BỀN SỨC HƠN TRÊN CON ĐƯỜNG TÌM ĐẾN KHÁN GIẢ, CHÚNG TÔI ĐÃ GHI NHẬN KHÁ NHIỀU Ý KIẾN CỦA KHÁN GIẢ VÀ NGHỆ SĨ VỀ VẤN ĐỀ NÀY. TRÍCH ĐOẠN CHỈ DÀNH CHO DÂN SÀNH ĐIỆU?
Đa số ý kiến cho rằng xem chương trình cải lương có nhiều trích đoạn sẽ thú vị hơn vì sự phong phú, đa dạng trong biểu diễn. Thường một kịch bản có nhiều lớp diễn hay, được cấu tứ bằng những "hỉ, nộ, ái , ố" đủ đẩy tình huống đến cao trào với những nút thắt, mở trong kịch bản đã được "đo" qua nhiều suất diẽn.
Ví dụ như "ĐỜI CÔ LỰU" có đoạn cô Lựu - Bạch Tuyết dâng cây gậy cho ông hội đồng - NSND Diệp Lang, hoặc "TÔ ÁNH NGUYỆT" có đoạn cô Nguyệt - Lệ Thủy trao con cho Minh - Minh Vương, "KIỀU NGUYỆT NGA" có đoạn tặng quạt, đề thơ..... Ưu thế của trích đoạn đó là tính ứng biến nên đòi hỏi diễn viên phải bãn lĩnh.
Bởi, xuyên suốt nguyên vở diễn người nghệ sĩ có thời gian xâu chuỗi cảm xúc, lại được truyền lửa từ bạn diễn, từ không gian nên tầng cảm xúc trong mỗi thâm hồn được nhân đôi, còn diễn trích đoạn, có khi trước lúc diễn là một tiểu phẩm hài, một bài ca nhạc, khán giả chưa in tập trung vào câu chuyện, sức diễn nếu kém sẽ khiến nghệ sĩ lạc lỏng, đá lệch "đội hình" là chuyện bình thường.
Hơn nữa đối với khán giả sành điệu cải lương, khi xem trích đoạn rất dễ cảm nhận vì tiếng vang của vỡ diễn đó, lớp diễn đó mang lại cho họ nhiều kỷ niệm. Thường thì các trích đoạn mới không thu hút người xem vì họ chẳng hiểu rõ câu chuyện, MC chương trình lại không tóm tắt được nội dung trích đoạn, khiến sự lơ mơ trong suy đoán, dẫn đến việc không yêu thích những trích đoạn mới.
Ngay cả giải triển vọng HTV TRẦN HỮU TRANG do hội Sấn Khấu TPHCM tổ chức, qua nhiều năm gầy dựng vẫn chấm thi với dạng trích đoạn này có mặt lợi cũng có mặt hại. Lợi là diễn viên tham gia dễ dàng năng động trong một lớp diễn hay, nhưng hại là khi họ "đụng trận" với những vai nặng ký trong nguyên một kịch bản thì tỏ ra lúng túng.
Bà bầu Kim Chưởng, một nghệ sĩ có nhiều năm kinh nghiệm nhận xét: "Giải Thanh Thanh Tâm trước đây do một hội đồng ký giả chấm giải, theo giỏi nghệ sĩ trong suốt một năm qua nhiều tuồng. Sự bình chọn đó xem ra chính xác hơn bởi có khán giả đồng tình với hội đồng qua từng đêm hát. Theo tôi diễn trích đoạn chỉ là giải pháp tình thế trong lúc cải lương gặp nhiều khó khăn".
Cảnh trong vở CÕI THIÊNG (ĐẠO DIỄN: Lê Nguyên Đạt)
Chị Hà Thị Mai Lâm, công nhân khu công nghiệp Tân Tạo cho biết: "Tôi thích xem trích đoạn dàn dựng rề rà, khó hiểu, cách chọn trích đoạn tùy tiện, dường như cứ bót trong kịch bản ra từng lớp để chạy sô, chứ không có sự nghiện cứu, do vậy mà tuổi thọ của trích đoạn không cao".
NSƯT Phương Quang tâm sự: Chương trình có nhiều trích đoạn vô tình giết chết cải lương. Phải tập cho khán giả đến xem nguyên vở tuồng, còn nếu chương trình tổng hợp, thì cần có chủ đề riêng. Tôi thấy chương trình Làn Điệu Phương Nam của Nhà Hát TP đã đi đúng hướng. Mỗi tháng một chủ đề nên các trích đoạn được đầu tư và khán giả chấp nhận.
Sau này đưa chương trình về Sân Khấu Sen Hồng, mỗi tháng một chương trình đưa cải lương đến với công chúng là điều mà các nghệ sĩ đều mong mỏi".
NS Kim Hương, Xuân Lan Và Thanh Thanh Tâm đang thữ trang phục cho vỡ BÊN CẦU DỆT LỤA (ẢNH: Thanh Hiệp)
NGUYÊN VỞ, KỊCH BẢN YẾU, KHÁN GIẢ NẢN
Khi chúng tôi hỏi giữa trích đoạn và nguyên vở, bác thích xem bên nào hơn. Bác Út khẳng định: "Xem nguyên vở có cái hay riêng. Nhưng xem trích đoạn trong chương trình Nghệ Sĩ Mừng Xuân của rạp Hưng Đạo, tôi không thích. Hình như nghệ sĩ lo chạy sô nên vừa diễn vừa lo ra.
Chẳng thú vị gì mấy....". Đạo diễn NSND Huỳnh Nga có lần tâm sự: "Kịch bản yếu mà cố tìm cách gở thì chỉ lợi dụng được trò diễn của nghệ sĩ, còn về tính tư tưởng, giá trị thẩm mỹ coi như hỏng". Nghệ sĩ Vũ Luân sau thời gian lưu diễn tại Mỹ về nước đã khẵng định bà con kiều bào ở Hải Ngoại rất thích xem nguyên vở tuồng hơn là trích đoạn.
Các vở tuồng được dựng ở Mỹ bao giờ vé cũng bán chạy như tôm tươi. Song, đáng buồn là toàn những vở cũ. Kịch bản mới không thỏa mãn được lòng yêu thích của công chúng. Soạn giã NSND Viễn Châu khẳng định: "Cải lương đừng bắt phải chở quá nặng những chủ trương, những chính sách, những vụ án chống tiêu cực sẽ bị chìm khi ra khơi.
Cải Lương khuyên người sống đẹp, sống có đạo lý là quá đủ. Từ ý thức sống có trách nhiệm, là tấm gương cho con cháu thì sẽ là người tốt của xã hội. Nguyên vở diễn xem ra nhẹ ký hơn trích đoạn nếu cứ loay hoay với những chuyện vị mô, xa rời thực tế. Còn trích đoạn sẽ chết dần nếu cứ làm ăn tùy tiện, ẩu tả. Hãy xem Cải Lương như hạt ngọc quý đang bị tùy vết, mỗi người góp công mài dũa thì nó sẽ sáng đẹp như xưa".
Phong_Vũ
Trả lời với trích dẫn
Giang Tiên
MEM