Bình Bán Chấn (trong Ngũ Điếm)

[nguyenphuc]

BÌNH BÁN CHẤN
44 câu nhịp tư hơi bắc
(sao trích trong tập bản đờn của NS Trọng Khanh)

1. (-) Xế xê (XANG) xang xê (-) xể xê xang (HÒ)
2. Xang xế (XÊ) xang hò (-) xế xán (CỒNG) tồn cồng liu (U)
3. (-) Tồn (U) xế xán (-) u liu (CỘNG)
4. Tồn là (LIU) liu cộng (-) ú liu (PHẠN) xán liu (-)
5. (-) Tồn là (LIU) xế xán (CỒNG) tồn cồng liu (U)
6. Tồn liu (CỘNG) tồn u (-) xế xán (U) ủ u liu (CỘNG)
7. (-) Xề (XÀNG) xề xàng (-) xề xàng liu (CỘNG)
8. Tồn là (LIU) liu cộng (-) ú liu (PHẠN) xán liu (-)
9. (-) Xế xê (XANG) xang xê (-) xể xê xang (HÒ)
10. Tồn xang (XÊ) xang hò (-) ú liu (PHẠN) xán liu (-)
11. (-) Xế xê (XANG) xang xê (-) xể xê xang (HÒ)
12. Tồn xang (XÊ) xang hò (-) xế xán (U) tồn u liu (CỘNG)
13. (-) Tồn liu (U) xế xán (U) tồn u liu (CỘNG)
14. Tồn là (LIU) liu cộng (-) xế xán (U) tồn u liu (CỘNG)
15. (-) Tồn liu (U) xế xán (U) tồn u liu (CỘNG)
16. Tồn là (LIU) liu cộng (-) xế xán (CỒNG) tồn cồng liu (U)
17. (-) Tồn liu (U) xế xán (-) u u liu (U)
18. Tồn liu (CỘNG) tồn u (-) xế xán (U) tồn u liu (CỘNG)
19. (-) Tồn ú liu (CỘNG) ú liu (CỘNG) tồn cộng liu (U)
20. Tồn liu (CỘNG) tồn u (-) ú liu (CỒNG) liu u (-)
21. (-) Tồn liu (U) xế xán (-) ú xán (LIU)
22. Tồn liu (CỘNG) tồn liu (-) ú liu (PHẠN) xán liu (-)
23. (-) Tồn liu (U) xế xán (U) tồn u liu (CỘNG)
24. Tồn là (LIU) xán cộng (-) Xang líu (CỐNG) hò cống líu (XÊ)
25. (-) Xán u liu (XỀ) ú liu xề (-) cộng xán tồn (LIU)
26. Tồn liu (Ú) xán liu (-) xế xán (U) liu phạn cộng liu (XỀ)
27. (-) Hò là (XÊ) xang xê (-) xể xê xang (XÊ)
28. Xang líu (XỰ) xang xê (-) cống líu (XÊ) xang xê líu (XỰ)
29. (-) Xế xê (XANG) xang xê (-) xề xê xang (XỪ)
30. Xang xế (XÊ) xang xừ (-) xê xang (XỪ) xang xê líu (CỔNG)
31. (-) Xề (XÀNG) xề xàng (-) xề xàng liu (CỘNG)
32. Tồn là (LIU) liu cộng (-) ú liu (PHẠN) xán liu (-)
33. (-) Xê xang (HÒ) là hò (-) là hò xự (XANG)
34. Tồn xang (XÊ) xang xự (-) xê xang (XỰ) xang hò xự (XANG)
35. (-) Xế xê (XANG) xang xê (-) xể xê xang (HÒ)
36. Xang xế (XÊ) xang hò (-) xê xang (HÒ) là hò xự (XANG)
37. (-) Tồn xê xang (XỰ) xự xự (-) cống líu (XÊ)
38. Xang líu (XỰ) xang xê (-) hò là (XỰ) xang xê (-)
39. (-) Tồn là (LIU) liu ú liu (-) cộng cộng xê (XÀNG)
40. Xang liu (CỘNG) xê xàng (-) ú liu (CỘNG) tồn cộng xê (XÀNG)
41. (-) Hò là (XỰ) xự xự (-) xự xang (XÊ)
42. Xang líu (XỰ) xang xê (-) cống líu (XÊ) xang xế líu (XỰ)
43. (-) Xê xang (HÒ) là hò (-) là hò xự (XANG)
44. Tồn xang (XÊ) xang xự (-) xự xang (CỐNG) tồn cống xê (XANG).

Lời ca đối chiếu bản đờn:

KIM KIỀU TƯƠNG NGỘ
Soạn lời: Trọng Khanh

1. (-) Dưới (hoa) thấp thoáng (-) bóng dáng Thúy (Kiều)
2. Vừa trở (gót) buồng điều (-) hương thơm (còn) phảng phất chưa (tan)
3. (-) Chàng (Kim) vội vã (bước) theo người trong (mộng)
4. Với một (niềm) hy vọng (-) bày tỏ (nỗi) niềm riêng (-)
5. (-) Giai (nhân) đã (khuất) dạng cuối tường (đông)
6. Kim Trọng (ngẩng) nhìn theo (-) lòng lâng (lâng) nỗi buồn vô (hạn)
7. (-) Thoáng (nhìn) thấy (cành) kim thoa của người (đẹp)
8. Liền đưa (tay) vói nhặt (-) nhìn trâm (mà) dạ ngẩn ngơ (-)
9. (-) Nghĩ (suy) hữu (duyên) mới được trâm (nầy)
10. Mang về (chốn) thư phòng (-) lòng vương (mối) tương tư (-)
11. (-) Hôm (sau) tan (sương) đã thấy Thúy (Kiều)
12. Bên tường (gấm) kiếm tìm (-) chàng Kim (liền) bước ra ướm (giọng)
13. (-) Trâm (kia) xin (trả) về cho chủ (nọ)
14. Thúy Kiều (liền) từ tạ (-) ơn lòng quân (tử) thiếp xin ghi (tạc)
15. (-) Bấy (lâu) chàng (Kim) thiết tha mong (đợi)
16. Nay mặt (đà) đối mặt (-) thỏa tấc (lòng) trộm nhớ thầm (yêu)
17. (-) Tình (riêng) chàng liền (bày) tỏ với giai (nhân)
18. Lòng quân (tử) đa mang (-) chữ thủy (chung) đinh ninh tấc (dạ)
19. (-) Chiếc (quạt) hoa quỳ (liền) trao để làm (tin)
20. Kiều cũng (vội) trao tay (-) khăn hồng (với) kim thoa (-)
21. (-) Từ (khi) Kim (Kiều) đính ước ba (sinh)
22. Tình càng (đắm) càng say (-) hồng nhan (với) văn nhân (-)
23. (-) Sánh (vai) về (chốn) thư phòng Kim (Trọng)
24. Vui cầm (kỳ) thi họa (-) thật là (tài) có một không (hai)
25. (-) Mấy (vần) bút (đề) nhả ngọc phun (châu)
26. Bài bảy (chữ) bốn câu (-) nàng Ban ả (Tạ) cũng đâu sánh (bằng)
27. (-) Chàng (Kim) rằng (nghe) tiếng đã từ (lâu)
28. Tài cung (oán) cung thương (-) hãy so (dây) dạo vài âm (điệu)
29. (-) Sá (chi) đôi (chút) nghề riêng hèn (mọn)
30. Nhưng chàng (có) lời dạy (-) thì thiếp (xin) sẵn lòng lãnh (ý)
31. (-) Nâng (đàn) ngang (mày) trao tay người (đẹp)
32. Cung thương (nàng) làu bậc (-) so dây (võ) dây văn (-)
33. (-) Khúc (nầy) rõ (là) Hán Sở đánh (nhau)
34. Tiếng sắt tiếng (vàng) va chạm (-) kìa là (khúc) Tư Mã Tương (Như)
35. (-) Nỉ (non) ai (oán) là khúc Phượng (Cầu)
36. Quảng Lăng như (gợi) nỗi sầu (-) quá quan ngậm (hờn) là khúc Chiêu (Quân)
37. (-) Trong như tiếng (hạc) đục (như) tiếng suối mới (sa)
38. Khoan như (gió) thoảng qua (-) nhặt như (trời đổ mưa (-)
39. (-) Vừa (nghe) lòng (đã) ngẩn ngơ nỗi (sầu)
40. Khi tựa (gối) khi cúi đầu (-) khi vò chín (khúc) khi chau đôi (mày)
41. (-) Kim (Trọng) khen (rằng) hay thật là (hay)
42. Nghe như ngậm (đắng) nuốt cay (-) bậc tài (hoa) xưa nay phận (bạc)
43. (-) Chợt (nhìn) bóng (tà) đã xế hiên (tây)
44. Phòng khuê (nàng) trở lại (-) Kim tiễn (bước) đến tận thềm (hoa).

BÌNH BÁN CHẤN
Hòa Tấu
(Đờn Beat)
44 câu
-----o0o-----

[thaydat]

Đúng là để biết và hiểu được bản chất của đờn ca tài tử quả là một điều vô cùng khó khăn. Không tìm hiểu thì thôi mà khi tìm hiểu rồi mới thấy mình ếch ngồi đáy giếng.

[nguyenphuc]

Đúng là để biết và hiểu được bản chất của đờn ca tài tử quả là một điều vô cùng khó khăn. Không tìm hiểu thì thôi mà khi tìm hiểu rồi mới thấy mình ếch ngồi đáy giếng.

Bởi thế cho nên muốn làm nhạc sĩ thì cũng đã hơi khó rồi. Muốn làm nhạc sư không phải dễ, ngoài chuyện biết đờn rành rẽ còn phải có kiến thức hiểu biết sâu rộng về nhạc sử, nhạc pháp và nhạc lý nữa.
Ông Ba Tu cũng không dám nhận là nhạc sư mà người ta gán cho ông (chính miệng ông nói).
Chỉ nội cái thang âm mà nhiều người xưng là nhạc sĩ vẫn chưa rành, thì nói chi chuyện xa xôi.

[nguyenphuc]

Trong 6 bản bắc đoản, hiện nay chỉ còn bản Lưu Thủy Đoản là còn xài (nhưng cũng ít khi). Năm bản bắc đoản còn lại không ai còn xài nữa trong bất cứ loại hình nào (tài tử và cải lương).
Bản Lưu Thủy Đoản thường được hòa tấu liên khúc gọi là Lưu Bình Kim (gồm Lưu Thủy Đoản, Bình Bán Vắn và Kim Tiền Huế).
6 bản bắc vắn thì chỉ còn bản Bình Bán Vắn còn xài (như trong liên khúc Lưu Bình Kim nói trên).
Lưu Thủy Đoản và Bình Bán Vắn đều nhịp đôi, song lang chiếc. Đờn giống như bản nhỏ, chữ đờn sao thì lời ca vậy.

[nguyenphuc]

Liên khúc Lưu Bình Kim nầy, cắc cớ người ta cũng hay rủ hòa tấu.
Để hôm nào rảnh, NP sẽ viết cho chú 3 bản nầy để phòng khi hữu sự, có mà ứng phó với người ta.

[nguyenphuc]

Bất cứ người đờn (nhạc sĩ) nào cũng phải biết đờn Lưu Bình Kim (Lưu Thủy Đoản, Bình Bán Vắn, Kim Tiền Huế).
Ba bản nầy rất dễ đờn.

[thaydat]

Ái da ! Bây giờ lại thêm Lưu Bình Kim nữa! Kiến thức về đàn ca tài tử của NP dữ quá. NP có sách hay là thuộc lòng ? Nếu thuộc lòng thì bộ nhớ của NP tuyệt vời đó.

[nguyenphuc]

Ái da ! Bây giờ lại thêm Lưu Bình Kim nữa! Kiến thức về đàn ca tài tử của NP dữ quá. NP có sách hay là thuộc lòng ? Nếu thuộc lòng thì bộ nhớ của NP tuyệt vời đó.

Lưu Bình Kim dễ ợt mà chú.
Ai mới học đờn cũng đều được dạy 3 bản này. Phải học thuộc lòng.
Học 3 bản Lưu Bình Kim này thời vỡ lòng có ích hơn học mấy bản như Long Hổ Hội (mà bây giờ mấy thầy đờn hay dạy, anh SauLucBinh cũng được thầy Thanh Tùng dạy Long Hổ Hội).
Bản Bình Bán Vắn mà người ta hay giỡn là:
Liu tồn liu xán u
Xán lên đầu năm bảy cục u đó chú
(Liu) tồn liu xán (u)
Ú liu (cồng) liu ú xán (liu)

Bản Lưu Thủy Đoản còn được đờn cho thầy chùa tụng kinh, gọi là Lưu Thủy Thầy (chùa). Nhưng Lưu Thủy Đoản đờn cho thầy chùa tung (Lưu Thủy Thầy) thì bỏ chữ bớt và đờn nhịp nhanh (nhịp chạy), theo nhịp gõ mõ của thầy chùa.
Bây giờ chưa chắc mấy nhạc sĩ biết đờn Lưu Thủy Thầy. Không tin, chú thử hỏi họ thì biết.
Lưu Thủy Thầy phải đờn đúng hơi tụng kinh, chứ không phải đờn hơi tài tử hay cải lương.
Học đờn cò phải biết đờn cho thầy chùa, thầy pháp, bóng chàng (rỗi)...
Cũng với một số bài bản đó, nhưng mỗi hình nghệ thuật thì hơi hám nhịp điệu mỗi khác. Đại khái như nhạc lễ và nhạc tài tử cải lương, cùng một gốc mà nhịp nhàng hơi hám khác nhau.

[thaydat]

Trước đến giờ có ai chỉ đâu mà biết. Mà cũng đâu có sách vở đâu mà đọc. Bây giờ có mạng nên tìm hiểu các bài bản nhưng thường là từng bài riêng.Đâu biết có vụ Lưu Bình Kim này.

[nguyenphuc]

Trước đến giờ có ai chỉ đâu mà biết. Mà cũng đâu có sách vở đâu mà đọc. Bây giờ có mạng nên tìm hiểu các bài bản nhưng thường là từng bài riêng. Đâu biết có vụ Lưu Bình Kim này.

Bản Lưu Bình Kim thông dụng lắm đó chú. Từ xưa đã thông dụng rồi, mà vẫn lưu truyền cho tới hiện nay vẫn thông dụng.
Nhạc giới tài tử hay có vụ hòa tấu liên khúc, thí dụ như Hạ Đăng Tiểu (Ngũ Đồi Hạ, Long Đăng, Tiểu Khúc) chẳng hạn. Hoặc như Hạ Giang Lăng (Linh Châu Hạ, Tương Giang, Quảng Lăng), hay Lưu Thủy qua Phú Lục, Liên Nam Cổ Khúc...

[thaydat]

Ở đâu mà ra tùm lum vậy trời! Tìm hiểu đờn ca tài tử chắc đến chết cũng không xong quá. Linh châu Hạ, Tương Giang, Quảng Lăng mới nghe lần đầu hôm nay. Ai da.....