Thôi, học dây bắc oán là dây phổ thông, thông dụng nhất hiện nay để đờn bất cứ bài bản gì không phải lên dây lại, cũng đủ mệt rồi. Học nhiều thứ quá... "tẩu hỏa nhập ma"...
Mấy dây khác chỉ để đờn biểu diễn chơi thôi, không đắc dụng và cũng không đa dụng.
Về dây Tố Lan chú (thaydat) đã biết căn bản rồi, chỉ để đờn các bản oán mà thôi, không đờn được bản gì khác, kể cả bản vọng cổ.
Do đó có thể từ nay khi viết bản oán cho chú, NP sẽ viết trên dây bắc oán cung/bậc hò nhì cũng cùng cung bậc với dây Tố Lan, hợp với giọng nữ ca oán.
Và cũng để tiện lợi, khỏi phải mất công vặn trục lên dây lại khi chuyển qia giọng khác hoặc đờn bài bản loại hơi khác,
Ổng ngỡ là khi bỏ bớt chữ đàn sẽ đàn hòa được chứ đâu biết bỏ chữ đàn nó sẽ không tròn vành rã chữ.Cái này hôm nay khi nghe NP nói mình mới ngộ ra chứ mình nghĩ cũng như Ông bạn mình.
Ổng ngỡ là khi bỏ bớt chữ đàn sẽ đàn hòa được chứ đâu biết bỏ chữ đàn nó sẽ không tròn vành rõ chữ. Cái này hôm nay khi nghe NP nói mình mới ngộ ra chứ mình nghĩ cũng như Ông bạn mình.
Chỉ có lòng bản chân phương mới dễ thêm bớt, kéo dài rút gọn.
Với bản đờn "hoa lá cành", chỉ có người đờn giỏi rồi mới có thể thêm bớt được.
Đối với người mới học, bản đờn "hoa lá" họ không thể tự thêm bớt được mà suông sẻ, êm ngọt. Ví như bức tường đã xây, rút ra bớt một số viên gạch thì bức tường sẽ không vững nữa.
Người đờn giỏi, không hẳn là họ bỏ bớt chữ, mà là bỏ hẳn nguyên một hai nhịp rồi thay thế bằng một hai nhịp khác và sắp chữ lại sao cho mạch lạc, mà ông Nguyễn Vĩnh Bảo gọi là "tròn vành rõ nghĩa", người nghe không biết là có sự ráp nối, chắp vá. Có như vậy thì bản đàn nghe mới suông sẻ, êm ngọt.
NP có thể hỏi Ông Ba dùm Ông Hai Ni hiện bây giờ bao nhiêu tuổi, và ở Chợ Mới xã nào? Sao mình không nghe những người lớn hơn nhắc tới.Trong khi nhắc tới Sáu Ỷ... người ta biết liền.
Hỏi rồi nè chú,
Dưới dây là email của Ông Ba về việc Sáu Ỷ và Hai Ni:
Nguyên văn bởi Email Ông Ba
* Ông SáuỶ, ở Trà Thôn, xã Long Điền B, quận Chợ Mới, tỉnh An Giang. Khoảng năm 1981-1982 thì ông ấy đã già (chắc đã hơn 60), không vợ con, ở một mình, có nhà riêng. Khách văn nghệ trong các xã lân cận thường tụ họp ở nhà ông đờn ca, học đờn, học ca; ông thường tiếp khách văn nghệ từ các tỉnh khác như Sáu Nhỏ, Sáu Trinh (Sa Đéc), và nhiều nhân nhân vật nổi tiếng khác. Thiện Vũ là học trò của ông Sáu Ỷ. Ông Sáu Ỷ gốc nhạc lễ, hình như sở trường là đờn cò; kìm, tranh chắc không hẳn là sở trường của ông, nhưng cung cách đờn kìm của ông thì thấy có vẻ rất điêu luyện, thuộc hàng "Thầy". Vì xuất thân từ nhạc lễ chính thống nên các loại bài bản Bắc, Lễ ông ấy đờn và điều khiển dàn đờn (nhạc trưởng) rất chững chạc, vững vàng, căn bản (ít có khuyết điểm). * HaiNi, năm nay thuộc hàng “tám” rồi, nhà ở xã Tân Huề, lúc trước 75 thuộc Chợ Mới, An Giang, sau này theo sự phân định lại của đương quyền, nên hiện nay không biết là thuộc tỉnh nào (An Giang hay Đồng Tháp). Ở Chợ Mới, nhứt là dân đờn ca nhiều người biết Hai Ni vì ông ta rất thong dong, rảnh rỗi (và đào hoa), chắc thuộc hàng có ăn có để nên không bận bịu vì cơm áo cho lắm, hể có đám tiệc và được mời thì hầu như ông ta đều có mặt. Theo chỗ nhận xét riêng thì Hai Ni có lẽ thuộc hàng "sư đệ" của ông Sáu Ỷ. Tuy nhiên, "hậu sinh khả úy" nên Hai Ni đờn kìm (Bắc, Lễ) "độc" hơn Sáu Ỷ. Về các bản Oán chỉ là “thường thường bậc trung” không có gì xuất sắc lắm, nhưng cũng “sạch nước cản”. Muốn hỏi thăm một người đờn ca tài tử nên hỏi người cùng giới và có giao thiệp kha khá một chút thì mới tìm được. Thiên hạ mênh mông dù cho có nổi tiếng gì gì đi nữa thì cũng khó tìm nếu không nhắm vào cái giới (đờn ca) của người mình muốn tìm. Tóm lại, nếu hỏi giới đờn ca ở Chợ Mới thì sẽ có nhiều người biết Hai Ni. Hai Ni đờn được dây Sa Giang (kìm). Năm 2011, có nghe ông ta đờn Vọng cổ dây Quả Phụ. Và nghe nói hình như ông ta có dự trong số các nhạc sĩ cổ nhạc đờn biểu diển cho UNESCO để được công nhận Nhạc Tài Tử là Di Sản Văn Hóa Phi Vật Thể (?) vào năm 2012-2013 gì đó (?). Sơ sơ vầy đi, có gì sẽ nói thêm sau.
Mình mới điện thoại hỏi lại Năm Máy. Y nói Ông này không phải ở Chợ Mới mà ở Tân Huề hay Tân Long hay Tân Quới gì đó, ngang Chợ Mới, thuộc tỉnh Đồng Tháp. Ông Này chơi Bắc hay lắm nhưng chơi Oán không hay.
Vậy là Ông Ba và ông Năm Mấy đều đúng.
Ông Ba nói ông Hai Ni ở Chợ Mới là địa giới Chợ Mới trước ngày 30/4/1975 (như trong email trích dẫn trên).
Ông Năm Mấy nói Hai Ni ở Đồng Tháp là sau ngày 30/4/1975, cộng sản đã cắt bớt đất của quận Chợ Mới, tỉnh An Giang để sát nhập vào quận Cái Tàu Thượng của tỉnh Sa Đéc (cũ) rồi nhập chung với tỉnh Kiến Phong (cũ) mà thành lập tỉnh Đồng Tháp (hiện nay).
Ông Hai Ni ở xã Tân Huề (trước 75 thuộc Chợ Mới) là đúng 100%.
Trong email, Ông Ba cũng nói ông Hai Ni đờn Bắc, Lễ thì "độc" (và hay), nhưng đờn Oán thì chỉ "thường thường bậc trung" thôi, nhưng cũng "sạch nước cản".
Ổng lấy đâu ra. Hay là NP giúp ông một bận nữa đi. Còn Bản trước để dành đàn biểu diễn hoặc khi gặp tay chơi tài tử chính thống thì lấy ra chơi.
Đờn theo rơ cải lương (và những cuộc hội thi trên đài truyền hình) thì chữ đờn không sắc sảo bằng rơ tài tử. Và về căn bản (lòng bản) cũng có một vài chỗ dị biệt (nhiều bài bản lớn nhỏ đều như vậy), nhưng không quan trọng, vì hầu hết ngày nay người ta chơi theo cải lương và các cuộc hội thi trên đài.
Tuy là không sắc sảo bằng rơ tài tử, nhưng cũng được "thường thường bậc trung" trở lên, đủ để đi chơi với thiên hạ và hòa đờn với ông Năm Mấy là tốt rồi.
Ông bạn coffee của chú có chịu như vậy không?
Như Vậy là đúng rồi Năm Máy nói cách đây hơn năm gì đó ông ấy có về Cần Đăng chơi với bạn ông ấy(cách nhà mình khoảng 4 Km) Bây giờ nghe nói Hình như Ổng mất rồi.
Mình sắp đi uống cà phê đây nếu gặp ông bạn của mình, mình sẽ trao đổi ý này của NP cho ông nghe. Trưa về mình trao đổi tiếp.
Như vậy là đúng rồi, Năm Máy nói cách đây hơn năm gì đó ông ấy có về Cần Đăng chơi với bạn ông ấy (cách nhà mình khoảng 4 Km). Bây giờ nghe nói Hình như Ổng mất rồi.
Ông Sáu Ỷ thì đã mất rồi, hồi khoảng những năm 1990.
Còn ông Hai Ni thì chưa nghe nói mất, nhưng tuổi cũng đã cao rồi.
nguyenphuc
Trả lời với trích dẫn
DOHOANG
